Wordt het seizoen 2018/2019 het spannendste uienseizoen in jaren? Wereldwijd heeft het weer grote invloed gehad op de oogsten. Niet alleen Europa werd geteisterd door hitte, ook in Californië liep het kwik hoog op. Andere delen van de VS zagen juist veel regen vallen en ook vanuit Azië zijn er wisselende berichten. Dat resulteert in spanning en speculatie. Zijn er voldoende grove maten? Moet je nu verkopen tegen een goede prijs of gokken op een hogere prijs later in het seizoen? Is de kwaliteit voldoende om al die maanden in opslag te liggen? Zoveel vragen, zoveel antwoorden. We maakten een overzicht van de uienmarkt.
Nederland: Ruim 30% minder uien; grove uien op en tekort
Ook dit seizoen is de afzet weer bijzonder te noemen. Met ruim 30 procent minder opbrengst, oftewel zo’n 40 ton per hectare in plaats van de gebruikelijk kleine 60 ton, zijn er fors minder uien beschikbaar voor export. Drielingen zijn er voldoende en ook aan middelmaten lijkt geen gebrek te zijn. Grove uien zijn echter fors minder beschikbaar en ook supers zijn ronduit zeldzaam. De eerste helft van het seizoen, wanneer er voldoende afzet voor drielingen en middel is naar met name West-Afrika, zal de export niet heel anders aanvoelen wellicht. Echter, na februari wanneer de bestemmingen zich aandienen voor de grove sortering, zal blijken dat die sorteringen er gewoonweg amper zijn en het is waarschijnlijk dat dan ook de kleinere sorteringen onvoldoende beschikbaar zijn om te compenseren. Het hoge prijsniveau tempert de vraag natuurlijk wel iets, maar meer dan 30 procent minder uien in Nederland en ruim 1 miljoen ton minder in Europa zal zijn weerslag hebben op de markt. Sommige sorteerbedrijven vragen zich hardop af of er voor de tweede helft van het seizoen voldoende werk zal zijn. Met een wekelijks volume van amper 15.000 ton – terwijl de sorteercapaciteit boven de 40.000 ton per week ligt – zal de spoeling dun worden.
Spanje heeft voldoende grote maten
Er wordt volop geoogst op het Iberisch schiereiland. Vooral in de regio’s Castile-La Mancha, Valencia en Murcia hebben telers het druk. Hoewel nog een groot deel van de oogst niet gerooid is, wordt een kleinere opbrengst verwacht ten opzichte van vorig jaar. Dat is vooral het gevolg van de frequente stormen die zo nu en dan gepaard gingen met hagel.
“De stevige regen begin september hebben de oogst vertraagd, maar de kwaliteit is in het algemeen goed,” vertelt een handelaar. Dat geldt vooral voor uien die niet getroffen werden door hagel. Spanje zou dit jaar kunnen profiteren van het tekort aan grote maten in Europa, vooral in Nederland. “In het algemeen hebben de Spaanse uien een goede maat,” vertelt een teler. Zeker voor regio’s Ciudad Real, Castile-La Mancha (het belangrijkste teeltgebied in Spanje) wordt een goede beschikbaarheid van grote maten verwacht. “We zien de vraag naar grote uien elke dag stijgen.” Momenteel staat de prijs bij de bron op 0,18 tot 0,20 euro per kilo, hoewel de marktprijs op 0,28 euro ligt. Daardoor zijn de marges voor de handel klein. “Momenteel is de prijs aan de lage kant, maar die zal gaan stijgen als de oogst binnen is halverwege oktober.”
Duitsland: hoge prijzen compenseren verliezen
De prijs voor uien is hoog op dit moment – bijna het dubbele van vorig jaar. Een handelaar legt uit: “sommige van de telers hebben weer gerelateerde verliezen tot 40%, afhankelijk van de regio en de productie. De hoge en stabiele prijs compenseren voor het verlies.” Normaal gesproken is de prijsdruk groot in deze periode, maar er lijkt een algemene instemming te zijn met de situatie. “Kopers willen normaal de prijs zo veel mogelijk naar beneden praten, maar momenteel is er een zekere eenheid onder telers, handelaren en inkopers wat tot een ongebruikelijke stabiliteit in de markt leidt.”
De kwaliteit van de uien is wisselend, waardoor er veel sorteerwerk is. “We moeten veel werk verzetten om kwaliteitsuien te leveren aan onze klanten,” vertelt een handelaar. “Op sommige momenten zijn we nauwelijks in staat om aan de vraag te voldoen.” De hoge vraag draagt bij aan de loyaliteit van de consument. Telers zijn tevreden met de prijs. De verkoop verloopt voorspoedig, wat gunstig is aangezien de bewaarbaarheid van de uien twijfelachtig is. “Normaal is er nog een piek in de vraag net voor Kerst, maar het is een gok om de uien op te slaan in plaats van ze nu te verkopen voor een goede prijs.” Naar de toekomst zal de situatie niet veel veranderen. De afgelopen jaren was de markt minder opwindend, daarom worden er geen grote investeringen of areaaluitbreidingen verwacht.
Frankrijk heeft een kleine oogst
Een handelaar vreest dat de uienmarkt zal lijden onder de droogte van de afgelopen maanden. “Net als in heel Noord-Europa liggen de beschikbare volumes in Frankrijk ver onder het gemiddelde. Hierdoor de zal de markt een beetje op zijn kop komen te staan. Wat de precieze gevolgen zullen zijn moeten we afwachten.”
De droogte is niet de enige factor die voor een verlaging van de Franse volumes heeft gezorgd. Eerder dit jaar werden grote gebieden in het land getroffen door hevige regenval. In de Cévennes, een bekend productiegebied voor zoete uien, ging 25% tot 30% van de oogst verloren. De prijsstijging die dit tot gevolgd had was niet voldoende om de verliezen te dekken.
Er wordt nog wel in uien geïnvesteerd. Een coöperatief van 55 telers investeerde onlangs in een ultramoderne fabriek met daarin een optisch sorteerder om oneffenheden in de ui zowel vanbinnen als vanbuiten te ontdekken. De investering van 10 miljoen euro moet ervoor zorgen dat retouren gehalveerd worden. Deze worden geschat op 300.000 euro per jaar.
Oekraïne in startblokken met grote kalibers
De uiensector in Oekraïne ruikt kansen nu in grote delen van Europa de uien kleiner uitvallen dit jaar. De exporteurs staan te trappelen om de gaten die de Noord-Europese landen laten vallen op te vangen. “De meeste concurrenten zijn nu klanten geworden,” vertelt een exporteur. Op de Europese markt is een tekort aan de maten 60 tot 80. In Oekraïne vallen de maten ook iets kleiner uit, maar volgens een handelaar zijn er voldoende uien in de categorie 80 tot 100 mm te vinden. Naast de Europese landen exporteert het land ook naar Indonesië, Singapore en Maleisië. “We hopen voet aan de grond te krijgen in Azië,” vertelt een exporteur zijn ambitie in dit ongewone seizoen.
VS: wisselende berichten, meer jumbo’s
In Californië ronden de telers de oogst af. In de San Joaquin Valley worden de laatste uien gerooid. Het seizoen, dat begon in mei, heeft ondanks de extreme hitte in de zomermaanden een goede opbrengst. Vorig jaar stond de teller op 6.767 vrachtwagens, dit jaar 6.620. De oogst begon in mei rond Stockton met de eerste milde, zoete uien. In de weken die volgden schuift de oogst verder naar het noorden om te eindigen in de San Joaquin Valley, waarna de aanvoer verschuift naar het noordwesten en Idaho. De markt was dit jaar zwak voor de Californische uien. Telers die geen contracten konden sluiten hebben een uitdagend jaar gehad.
Ook in andere delen van de VS bepaalt het weer de opbrengst. “Het leek er op dat we een grote oogst zouden hebben, maar in Washington en het noorden van Oregon hebben we veel regen gehad in de zomermaanden,” vertelt een handelaar. Ook in andere regio’s viel veel regen en in het zuidwesten waren er ook de nodige klimatologische uitdagingen.
Over het algemeen is de aanvoer uit Columbia Basin vergelijkbaar met vorig jaar, wellicht iets kleiner. Hoewel telers wellicht kunnen profiteren van de wereldmarkt is de binnenlandse vraag momenteel goed. “Ik denk dat we een betere vraag krijgen als de oogst binnen is, de deuren gesloten en we weten wat we hebben liggen,” aldus een handelaar.
In de Northwest zijn de telers tevreden met de start van het seizoen. De oogst begon op tijd en het weer werkte mee. Het enige dat het vermelden waard is, is de verwachting dat er meer jumbo-maten beschikbaar zijn dit jaar. “De oogst begon in augustus en sinds dien is alles volgens schema verlopen,” aldus een handelaar. Bij de start van het seizoen was er meer vraag naar de witte uien dan naar de andere kleuren. Ondanks de positieve berichten vormen de vrachttarieven wel een uitdaging voor de komende tijd. Met de feestdagen voor de deur en een aanhoudend tekort aan chauffeurs zal die prijs naar verwachting oplopen in het vierde kwartaal.
Canada: kleinere maten door hitte
De uienoogst in Quebec heeft dit jaar naar verwachting kleinere maten. Dat is het gevolg van het hete weer in juli. In die maand liep het kwik op tot bijna 40 graden Celsius. De totale oogst is naar verwachting vergelijkbaar met vorig jaar. Volgens een handelaar valt de kleinere maat mee en zal de consument het verschil niet merken, omdat het om enkele millimeters gaat. De vraag liet eerder deze maand echter nog op zich wachten. Een handelaar vertelde dat de vraag lager was dan normaal. Daarnaast zal naar verwachting binnenkort een groot volume op de markt komen, als kleine telers zonder opslagruimte besluiten hun uien te verkopen. Waar de prijs vorig jaar tussen de 17 en 18 dollar stond, was dat dit jaar 15 dollar. In november en december zal de vraag verder aantrekken, verwacht een handelaar.
Australië wil export vergroten
De Australische sector maakt zich op voor de zomerpiek. Daarbij zal de internationale handel prioriteit krijgen van de exporteurs. Dit jaar is het tweede jaar voor Onions Australia, een vijfjarig exportplan met Azië en het Midden-Oosten als doelmarkten. Een van de uitdagingen die wordt genoemd is een overschot in combinatie met een stagnerende vraag. Volgens de laatste cijfers van Hort Innovation (tot juni 2017) is het volume uien bijna gehalveerd van 43.888 ton in het voorgaande jaar naar 24.798 ton dat jaar.
Nieuw-Zeeland: zorgen om koude winter
De eilandengroep heeft een vergelijkbaar plan als buurland Australië. Tegen 2025 moet het exportvolume van 2012 verdubbeld zijn. In 2012 kwam de export uit op 62 miljoen dollar. Eind 2016 stopte de teller op 116 miljoen, dus de sector ligt op koers om de doelstelling te halen. De sector wil echter ook het volume opkrikken tot 330.000 ton export. Dit seizoen zijn er echter waarschuwingen dat de kou afgelopen winter tot een kleinere oogst zal leiden. Volgens de brancheorganisatie is het echter nog te vroeg om hier uitspraken over te doen.
China: wisselende oogst, trage export
Het seizoen begon dit jaar in mei met een wisselende opbrengst per regio. In sommige delen steeg de opbrengst, terwijl in andere gebieden (waaronder Shandong) de oogst lager uitviel. Dat heeft alles te maken met de weersextremen, wat grote gevolgen had voor de oogst in bepaalde gebieden.
De export van de uien verloopt traag. De vraag uit exportmarkten als Thailand, Filipijnen, Zuid-Korea en Maleisië is gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dat is anders voor de diepvriesuien, waarvan de export wel aantrekt. Deze uien worden verscheept naar Egypte, India, Zuid-Amerika en Europa.
De grote oogst in Thailand en de Filipijnen werkt door in de Chinese prijzen. Deze landen exporteerden een groot volume naar China, wat de prijzen daar onder druk zet.
Peru: Kleine maten en opbrengst door bewolking
Het seizoen voor de zoete uien begon enkele weken geleden en loopt door tot februari volgend jaar. De Amerikaanse markt is inmiddels overgeschakeld naar de Peruaanse zoete uien. Na het seizoen nemen Mexico en Georgia de Amerikaanse markt over.
De oogst in Peru valt iets lager uit door het bewolkte weer. Dat is ook terug te zien in de maatvoering, die kleiner uitvalt. Volgens een Amerikaanse importeur heeft Peru een ongewoon seizoen gehad. Door een tekort aan zonuren vallen de maten kleiner uit en is de opbrengst lager. Hij spreekt over een gemiddelde oogst. De vraag naar zoete uien in de VS is goed, de zoete uien noteren een prijs van 18 dollar.