Vertraagde poot- en rooiperiodes, wateroverlast op de lokale velden, tekorten aan geïmporteerd product en niet in de laatste plaats de kostenstijgingen als gevolg van inflatie - door de moeilijke omstandigheden was 2023 in veel opzichten een uitdagend aardappeljaar. En ook voor het nieuwe jaar tekenen zich al enkele uitdagingen af, vertelt Thomas Herkenrath, voorzitter van Deutscher Kartoffelhandelsverband DKHV en algemeen directeur van het handelsbedrijf Fritz Jungnickel in Neuss.
De overgang van de oude naar de nieuwe oogst verliep in 2023 anders dan we gewend zijn. "Vooral in Spanje was het al vroeg duidelijk dat er door droogte minder exportvolume beschikbaar zou zijn, waardoor er veel vraag ontstond naar product uit Egypte en Israël, dat betrouwbaar en in de gevraagde hoeveelheden kon worden geleverd. Spaanse aardappelen kwamen vervolgens op een schone markt terecht, aangezien de lokale koelhuizen leeg waren. Dit had tot gevolg dat voor de Spaanse import goede prijzen konden worden gerealiseerd." Ondertussen kwam de Duitse aardappeloogst ook op gang en startte de afzet van de eerste aardappelen met losse schil, bijvoorbeeld uit de Pfalz. "De zeer vroege markt had al te lijden onder de neerslag. Bovendien werd er in de vroege gebieden minder geteeld. Dit leidde ertoe dat de eerste partijen met vaste schil uit Duitse teelt op een geordende markt terechtkwamen. Het was tot nu toe mogelijk om een prijsniveau te handhaven dat voldoende is voor de telers", zegt Herkenrath.
Thomas Herkenrath tijdens de door DKHV georganiseerde aardappelavond 2023. Ook dit jaar vindt het evenement zoals gewoonlijk plaats op de vooravond van de Fruit Logistica in Berlijn. Hier kunt u zich aanmelden.
Ondanks inflatie en prijsstijgingen was de vraag sinds het begin van het seizoen vrij hoog en stabiel, vervolgt Herkenrath. Aan het begin van het Duitse seizoen voor primeuraardappelen was er een lichte daling van de vraag. "De hoge prijzen van Spaanse en Egyptische aardappelen werden nog geaccepteerd door de consumenten. Toen de Duitse primeuraardappelen ook tegen hoge prijzen werden aangeboden, werd de terughoudendheid om te kopen, die deels te wijten was aan het vakantieseizoen en de zomerhitte, enigszins merkbaar. Helaas werd de grootste verkoopdaling genoteerd in het biologische aardappelsegment, wat duidelijk te wijten is aan de verhoogde prijsgevoeligheid van de consumenten door inflatie en andere onzekerheden. Ondertussen is de omzet in de biologische sector weer enigszins hersteld. Toch denk ik dat het naarmate het seizoen vordert nog steeds een uitdaging zal zijn om consumenten te overtuigen biologisch voedsel te kopen tegen de hoge prijzen."
Tekort aan pootaardappelen
Aan het begin van het nieuwe jaar waagt Herkenrath zich al aan een eerste, voorzichtige prognose met betrekking tot het nieuwe seizoen. "Vanwege virusbelasting en dergelijke hebben we grote moeite om pootaardappelen in de benodigde volumes en kwaliteiten bij elkaar te krijgen. Dergelijke tekorten aan pootaardappelen heb ik in mijn carrière nog niet meegemaakt. Dit is niet alleen te wijten aan het weer, maar ook aan het feit dat er in het algemeen minder pootaardappelen zijn geteeld. Dit betekent dat elke partij die niet kan worden goedgekeurd, momenteel pijn doet. Daarom verwacht ik dat we opnieuw een moeilijk jaar tegemoet gaan. Uiteindelijk zullen we de meeste velden waarschijnlijk kunnen beplanten. De vraag is alleen of ook de soorten worden geplant die men graag wil hebben en of de gewenste rassen in voldoende hoeveelheden beschikbaar zijn. Als we het hele assortiment willen leveren, zullen we ook overmaatse en kleine aardappelen moeten verkopen."
Hiaten op het veld
Verschuivingen in aardappelexport en -import
Naast de levering aan de Duitse markt wordt een aanzienlijk deel van de Duitse consumptieaardappelen geëxporteerd naar andere Europese landen. Herkenrath: "We zien een gunstige marktsituatie in de export. Vooral speciale sorteringen, zoals kleine aardappelen, zijn momenteel in trek. De vraag is nu of de benodigde hoeveelheden echt niet beschikbaar zijn of dat de telers hier en daar nog steeds product achterhouden en speculeren op prijsverhogingen. Op lange termijn zien we bijvoorbeeld in Spanje de trend dat men niet alleen op Franse importen terugvalt, maar ook op product uit andere aardappelteeltlanden."
Omgekeerd voert de Duitse markt elk jaar aanvullende importen uit, bijvoorbeeld uit Spanje, Egypte en Israël. "Tijdens de Fruit Attraction in Madrid in oktober was de situatie in de Zuid-Spaanse waterreservoirs al zeer kritisch. De laatste tijd heeft het op sommige plaatsen geregend en hopelijk komt er nog meer regen, maar dit zal bij lange na niet genoeg zijn om de reservoirs weer te vullen. Hoewel de aardappel in vergelijking met andere gewassen relatief weinig water nodig heeft, zal de beschikbaarheid van water de aardappelteelt in Spanje mogelijk herstructureren." Volgens Herkenrath is er echter een belangenconflict, aangezien de aardappelteelt voor de Spaanse markt de afgelopen jaren sterk aan belang heeft gewonnen. "De Spaanse retail zet al enkele jaren steeds meer in op regionaliteit, wat heeft geleid tot een hogere mate van zelfvoorziening bij lokale primeuraardappelen en tot een dienovereenkomstig lagere behoefte aan importproduct."
Moderne koelopslag
Goedkoop en veilig voedsel
In de afgelopen jaren heeft de Duitse aardappelsector een enorme investeringsimpuls gekend, zegt Herkenrath, die in april vorig jaar unaniem werd bevestigd in zijn functie als voorzitter van de DKHV. "Het mechanisatieniveau is nu zeer hoog. Er zijn enorme koelopslagcapaciteiten gebouwd om ook in de toekomst aan de hoge kwaliteitsnormen te kunnen voldoen."
Wat de consumptie betreft, ziet hij geen grote trendveranderingen. "De markt neigt nog steeds naar kant-en-klare gemaksproducten, maar tegelijkertijd blijft de consumptie van aardappelen vrijwel stabiel." Juist in tijden van inflatie scoort de onbewerkte aardappel bijzonder goed. "Het wordt nog steeds beschouwd als een veilig, lekker en vooral goedkoop voedsel. Bovendien voldoet het ook aan de wens van de consument naar meer duurzaamheid, omdat de teelt gepaard gaat met een laag waterverbruik en korte transportroutes zorgen voor echte regionaliteit. Met de Kartoffel Marketing-Gesellschaft (KMG) en nationale campagnes zoals 'Kids an die Knolle' zijn we erin geslaagd om ook de jongere consumenten deze veelzijdigheid bij te brengen."
Waterschade
Voor meer informatie:
Thomas Herkenrath
Deutscher Kartoffelhandelsverband DKHV e.V.
Tel.: +49 (0)2131 5685613
Herkenrath@dkhv.org
https://dkhv.org/