Sinds eind januari vinden er in Frankrijk en Spanje aanvallen plaats op Marokkaanse vrachtwagens geladen met groenten en fruit. In een persbericht uitte de Marokkaanse land-en tuinbouwconfederatie Comader haar "diepe bezorgdheid over de herhaalde en ongegronde aanvallen op Marokkaanse producten, evenals de misinformatie in de media", en verklaarde dat de Marokkaanse export "uitblinkt door hoge kwaliteit en de strikte naleving van de wettelijke normen die op de bestemmingsmarkten gelden."
"We worden hard getroffen door deze zinloze en ongerechtvaardigde daden", zegt Oussama Machi, een exporteur uit de regio Souss Massa. "De mensen achter deze daden maakt het niet uit of de vrachtwagens bestemd zijn voor de Spaanse markt of het VK, en richten zich op vrachtwagens simpelweg omdat ze uit Marokko komen. Wat heeft een Spaanse of Franse betoger te maken met een vrachtwagen vol tomaten op weg naar het VK, dat geen lid meer is van de Europese Unie? Ik zie geen verschil tussen wat er nu in Europa gebeurt en de aanvallen door Houthi-piraten in de Rode Zee."
De exporteur beschrijft de schade, in een getuigenis die wordt bevestigd door andere exporteurs uit verschillende Marokkaanse regio's: "Deze mensen vallen Marokkaanse vrachtwagens aan, vernietigen een paar pallets en laten de vrachtwagens open, wat de koudeketen ruïneert en ervoor zorgt dat de verse producten bederven. Alle exporteurs worden getroffen, want wie de aanvallen ontloopt, krijgt toch te maken met geblokkeerde wegen, leveringsvertragingen en bijgevolg boetes opgelegd door klanten. En wanneer de vrachtwagens de markt ten slotte bereiken, veroorzaakt dit congestie en een daling van de prijzen."
Volgens Machi en verschillende andere bronnen uit de sector, "wordt de schade uitsluitend geleden door de exporteurs. Noch de vervoerders, noch de verzekeringsmaatschappijen nemen enige verantwoordelijkheid." Een exporteur uit Larache zegt dat zijn verzekeraar hem had afgewezen op basis van het feit dat "de goederenverzekering geen stakingen of banditisme dekt, noch in Marokko noch elders." Gecontacteerd om commentaar te geven op de situatie, reageerde de Marokkaanse verzekeringsfederatie niet op hun verzoeken.
Vorige week nam de situatie aanzienlijke proporties aan, tot het punt dat de oogst van verschillende gewassen in Marokko vertraagd werd in afwachting van een regeling en een terugkeer naar rust. Een exporteur uit Gharb vertelt dat hij de verzending had opgeschort. Een andere exporteur, gevestigd in Agadir, zegt: "Sommigen van ons kunnen het verlies van een hele vrachtwagenlading niet gemakkelijk te boven komen."
"Deze manier van protesteren is helemaal niet gerechtvaardigd", zegt Machi. "De betogers gebruiken ons als zondebokken om druk uit te oefenen op hun regering, en meer subsidies te krijgen, dat is alles. Geen van hun beschuldigingen tegen Marokkaanse telers en exporteurs is gegrond. Integendeel, het is Marokko dat met een handelstekort uit de Associatieovereenkomst met de EU komt, inclusief op het gebied van land- en tuinbouwproducten. Marokko heeft ook een individueel handelstekort met Frankrijk en Spanje. Frankrijk importeerde vorig jaar voor € 706 mln aan Marokkaanse tomaten, en Marokko importeerde voor € 868 mln aan Frans tarwe. Het is in het belang van Frankrijk om Marokkaanse tomaten te kopen, gezien de nabijheid en de prijs, terwijl Marokko Russisch tarwe zou moeten kopen. In heel Europa is slechts 3% van de tomaten van Marokkaanse oorsprong."
Wat betreft de beschuldigingen van "inferieure kwaliteit van Marokkaanse producten" en "niet-naleving van milieunormen", antwoordt Machi: "Wij moeten voldoen aan dezelfde certificeringen als de telers in Europa, we gehoorzamen aan dezelfde normen en we ondergaan dezelfde audits. Marokkaanse exporteurs zijn in feite enorm in het nadeel. Onze Spaanse en Franse tegenhangers zeggen dat onze arbeid goedkoper is, maar we hebben vijf keer zoveel werknemers per hectare als zij. We hebben transport-, export- en andere kosten die zij niet hebben."
"Ze zeggen dat onze kwaliteit inferieur is, maar ze herlabelen onze producten om ze te verkopen alsof ze in Europa geteeld zijn. Ons enige voordeel is het klimaat. Als Marokkaanse tomaten van de markt verdwijnen, hoe zullen Franse of Spaanse telers dan in de winter product op de markt brengen? Zullen ze gebruikmaken van klimaatgestuurde kassen, met CO2-emissies die schadelijk zijn voor het milieu dat ze verdedigen? Of zullen we lege tomatenschappen zien zoals afgelopen winter?"
Machi vervolgt zijn pleidooi in reactie op de beschuldigingen van de betogers: "De prijsdrempels en volumequota, evenals het contingentieregime, beschermen effectief de lokale teelt in Europa, en zijn al van kracht. Ze zijn in feite te streng voor zowel Marokkaanse exporteurs als Europese consumenten, maar we hadden niet verwacht dat Europese telers daarover zouden klagen. Laten we niet vergeten dat het bedrijfsmodel van Spanje gebaseerd is op export en dat zij een stevige grip op de markt hebben. Ze verkopen al hun volumes en nooit met verlies. In bepaalde maanden verkopen Marokkaanse exporteurs met verlies om aan hun contracten te voldoen."
Desalniettemin maakt de exporteur een onderscheid tussen betogers. "Je kunt ze in twee groepen verdelen: er zijn wat ik de criminelen zou noemen, die zich op Marokkaanse vrachtwagens richten, soms met geweld tegen de chauffeurs, om druk uit te oefenen op hun regering en de Europese Commissie. Aan de andere kant zijn er de telers die lijden en verpletterd worden onder het gewicht van hun schulden. We lezen met grote droefheid de statistieken over de zelfmoorden van onze collega-telers in Frankrijk. Maar we zitten helemaal niet in dezelfde concurrentieschema's met hen."
"Hoewel de vrijhandelsovereenkomsten Marokko in staat hebben gesteld om in de wereldeconomie te integreren, hebben we nog steeds een groot handelstekort, vooral met Europa", voegt Machi toe. "Alleen voor tomaten en enkele andere groenten en fruit hebben we een voordeel, en Europese consumenten hebben deze producten nodig van een dichtbijzijnde, betrouwbare en stabiele bron zoals Marokko", besluit hij. In haar verklaring wees Comader erop dat "tussen 2021 en 2022 de Marokkaanse export van land- en tuinbouwproducten naar de EU met 15% en naar Spanje met 2% is gestegen. In dezelfde periode is de Europese export van land- en tuinbouwproducten naar Marokko met 75% toegenomen en die van Spanje met 20%."
Voor meer informatie:
Oussama Machi
Casamance Food
Tel: +212 661178150 (Marokko)
oussama.machi@gmail.com