Nieuwe wending in de zaak die traditionele sjalotten tegenover zaaisjalotten stelt. Na kennis te hebben genomen van de beoordelingsfiche van het Nederlandse ras Innovator volgens het protocol van CPVO, het communautair bureau voor plantenrassen, hebben Franse telers van traditionele sjalotten aan politieke verantwoordelijken en Franse en Europese instanties laten weten dat volgens hen de resultaten duidelijk aantonen dat dit product nooit de benaming sjalot had mogen krijgen. "Het CPVO heeft de zaadveredelaar gevraagd het ras opnieuw te bestuderen, daarbij bevestigend dat volgens de criteria van het protocol dit product geen sjalot is, en ze heeft bovendien de communautaire bescherming waarvan Innovator profiteerde ingetrokken."
De Section Nationale Echalote heeft verschillende verzoeken op Europees niveau ingediend ter gelegenheid van de aanstaande herbeoordeling van het betreffende ras, om een einde te maken aan wat zij beschouwen als "oneerlijke concurrentie" en een "misleiding van de consument".
In januari van dit jaar vroegen de Franse telers van traditionele sjalotten al aan Europa om het CPVO-protocol te respecteren en waarschuwden ze voor de komst op de Franse markt van nieuwe Nederlandse rassen van langwerpige uien, die ten onrechte erkend worden als sjalot.
Een protocolprobleem
"Dit is een dossier dat al sinds het begin van de jaren 2000 bestaat en dat veel wendingen heeft gekend", vertelt een vertegenwoordiger van de Section Nationale Echalote. De telers verwijten Nederland dat het zaadvariëteiten inschrijft als sjalot terwijl er op zijn minst twijfel bestaat. "In 2023 hadden we voor het eerst toegang tot de beoordelingsfiche van het ras Innovator uitgevoerd door Naktuinbouw. Volgens deze beoordelingen is het geen sjalot, hoewel het als zodanig geregistreerd staat. En we hebben onlangs vernomen dat een herbeoordeling van het ras is gevraagd door het CPVO. Echter, het evaluatieprotocol is in 2009 gewijzigd. Voorheen, als er twijfel bestond over een ras, moest de analyse gezamenlijk worden uitgevoerd tussen de keuringsdiensten voor teeltmateriaal (Naktuinbouw in Nederland en Geves in Frankrijk). Maar sinds 2009 wordt de analyse eenzijdig door de indiener gedaan, aangezien de beslissing aan het land van herkomst wordt overgelaten. Gezien de situatie beschouwen we een uitwisseling van materiaal om het ras opnieuw te evalueren als een minimum."
Wat met de andere ingediende variëteiten?
"De Section Nationale Echalote heeft toegang gehad tot slechts één beoordelingsfiche van deze zaadproducten. Hoe zit het met de rassen die sinds 2009 zijn ingeschreven, zonder officiële uitwisseling van materiaal met Frankrijk? Verschillende Nederlandse zaaisjalotvariëteiten zijn op verzoek van de Section Nationale Echalote onderzocht. De resultaten en hun interpretatie waren niet noodzakelijkerwijs dezelfde als die van de Nederlanders. Deze situatie zaait twijfel over de rassen die al enkele jaren als zaaisjalot zijn ingeschreven, waarvan de beoordelingsfiches voor ons ontoegankelijk blijven. Het is dus legitiem om zich af te vragen: wat met al die andere al ingediende variëteiten?"
Verzoeken
Zonder de resultaten van deze nieuwe procedure af te wachten vraagt de Section National Echalote:
- dat elke nieuwe evaluatie van zaadvariëteiten zowel door Nederland als Frankrijk wordt uitgevoerd (en dus gezamenlijk tussen Naktuinbouw en Geves) zoals de eerste versie van het CPVO-protocol uit 2005 voorzag
- dat in geval van meningsverschillen een arbitrage wordt uitgevoerd door een derde Europese instantie
- dat de beoordelingsfiches van alle ingediende rassen van zaaisjalotten (oud en toekomstig) openbaar worden gemaakt
- dat de voorlopige verkoopvergunning van het betreffende ras als sjalot onmiddellijk wordt opgeschort
Geen antwoord voor 2026?
"Als vandaag met testen zou worden begonnen, zou het minimaal 2 jaar duren voordat er nieuwe resultaten zijn. Op een moment dat telers vragen om administratieve vereenvoudigingen, hoe kunnen we accepteren dat een ras dat niet als sjalot wordt erkend, nog jaren als zodanig op de markt blijft?"
Een andere zorg voor de sector: "Het lijkt erop dat de Nederlandse veredelaar die aan de basis ligt van Innovator dit ras in andere landen buiten de EU aan het beschermen is, in Engeland, Nieuw-Zeeland en Australië."
Wordt vervolgd…