Steriele insecten in de strijd tegen de uienvlieg
Het zijn de landbouwers Frans Oudijk te Melissant en Marco Buijs te Dirksland die ervoor gekozen hebben om op deze milieuvriendelijke, duurzame wijze van gewasbescherming de druk op hun uiengewas door de uienvlieg zeer sterk terug te dringen op hun akkers. Ze hebben dit inmiddels een jaar geprobeerd en het beviel zo goed dat ze 't zo blijven doen.
Uienvlieg
De uienvlieg is het schadelijkste insect in de uienteelt. De vlieg overwintert als pop in de grond op akkers waar uien stonden. In het voorjaar komen de vliegen tevoorschijn en gaan ze op zoek naar velden in de buurt, waar jonge uienplantjes staan. Daar leggen ze hun eitjes aan de voet van de plantjes. De maden vreten de ondergrondse delen van de plant op en daarna, in de zomer, doen ze zich tegoed aan de bol. De uienvlieg wordt zo'n twee maanden oud en zet in die tijd tussen de 150 en 200 eitjes af. Als geen bestrijding wordt toegepast en de druk van de uienvlieg op het gewas groot wordt, kan er aanzienlijke schade ontstaan.
Insecticiden
De reguliere manier om de uienvlieg te bestrijden is gebruikmaking van uienzaad dat gecoat is met insecticiden. De buitenschil van het zaad vormt als het ware een giftige jas waar de uienvlieg niet tegen kan. Het gif wordt echter ook door de uienplant opgenomen, het komt in de bodem terecht en daarvandaan eveneens in het grondwater. In toenemende mate hebben afnemers van uien, supermarktketens bijvoorbeeld, belangstelling voor producten die duurzaam zijn verbouwd. Daarnaast zien ook landbouwers het belang in van minder insecticiden te gebruiken. Bovendien werkt het vergif rond het uienzaad slechts acht weken, dus moet in de strijd tegen de uienvlieg het gewas naderhand ook nog bespoten worden. De vraag ontstond dan ook naar een geschikt alternatief. En dat is er.
Steriele vliegen
Al in 1980, nadat bioloog Thijs Loosjes in Nieuwe-Tonge het bedrijf De Groene Vlieg startte, werd hier een ander soort bestrijdingstechniek ontwikkeld, waarbij het voortbestaan van de uienvliegpopulatie op een uienveld vanuit een heel andere invalshoek wordt tegengegaan. Als op de akker voorkomen wordt dat de uienvlieg nieuwe eitjes legt, sterft bij een gemiddelde levensduur van acht weken de vlieg er vanzelf uit.
Om dit te realiseren ontwikkelde De Groene Vlieg de Steriele Insecten Techniek. Daarbij worden uienvliegen gekweekt waarvan de poppen in het laatste stadium van hun groei worden gesteriliseerd. Door de onvruchtbaar gemaakte vliegen uit te zetten op een uienveld paren deze wel, maar zorgen ze niet voor nageslacht en sterft het 'volk' uit. Ongerust zijn dat de vliegen zwermen naar andere akkers hoeft niet, want de uienvlieg is een lui insect dat niet graag erop uittrekt.
SIT blijkt een succesvolle bestrijdingsmethode te zijn, niet alleen duurzaam, maar voor de landbouwer ook minder arbeidsintensief. Hij hoeft het gewas niet meer te bespuiten, terwijl De Groene Vlieg het bestrijdingsproces begeleidt door wekelijks het effect te meten van het inzetten van de steriele vlieg en deze inzet zo nodig aan te passen. Bovendien maakt de SIT methode prijstechnisch geen of nauwelijks verschil met de reguliere, chemische, bestrijdingsmethoden.
Productie
De productie van gesteriliseerde uienvliegen vindt plaats in Nieuwe-Tonge, bij De Groene Vlieg, dat sinds haar overname vorig jaar door het bedrijf HLB een andere naam heeft: Bio Control de Groene Vlieg. Het kweken van de vliegen is een heel proces, van het om de twee dagen oogsten van de eitjes, het laten ontwikkelen tot made en tot pop, waarbij een kunstmatig dieet wordt ingezet, het op transport gaan naar België waar door bestraling de poppen onvruchtbaar worden gemaakt, en uiteindelijk het massaal uitzetten op het uienveld. In 2012 produceerde De Groene Vlieg niet minder dan één miljard gesteriliseerde uienvliegen, nodig voor de momenteel 8500 hectare landbouwgrond – door heel Nederland heen – waarop uiengewas met de SIT methode wordt beschermd. Nu dus ook op Goeree-Overflakkee.
Groei
En de kans is groot dat de agrariërs Oudijk en Buijs op het eiland niet de enige twee zullen blijven die aan de steriele vlieg gaan. Vorige week namelijk organiseerde het bedrijf Mol Agrocom te Oude-Tonge voor belangstellende landbouwers een uienavond die, met als thema 'Kwaliteit is geld waard', in het teken stond van duurzaamheid, verduurzaming van de teeltmethode. De Groene Vlieg was één van de genodigden om op deze avond een presentatie te verzorgen over de door haar ontwikkelde Steriele Insecten Techniek. Met een bezoekersaantal van 240 telers was de avond niet alleen een geslaagde bijeenkomst, maar zou het ook zo maar kunnen dat volgend jaar heel wat meer steriele vliegen op de eilandelijke uienvelden kansloos aan het paren zijn.
Bron: Eilanden Nieuws