Tholen – Hoe zit het met de residuen vandaag? Voor dit antwoord baseert Carine De Clercq, CEO van Primoris, zich op het recente monitoringrapport van FAVV. Hierin worden de resultaten van 2015 voorgesteld. Het aantal MRL-overschrijdingen stagneert de laatste jaren. Voor AGF lag het percentage MRL-overschrijdingen op 2,7%. Voor sommige producten zoals kruiden, thee en specerijen lag dit percentage opmerkelijk hoger. Ook voor importproducten, van buiten de EU, ligt dit percentage veel hoger, nl. 11,5% tegenover 3,3% voor Belgische producten (met meetonzekerheid in acht genomen is dit zelfs maar 1,4%). Ze merkt op dat ook de grootte van de overschrijdingen afneemt. "Maar de gevolgen die aan een overschrijding vasthangen worden wel groter. Dus als er iets wordt gevonden is de impact enorm. Zowel de klanten als de overheid gaan dan vrijwel meteen tot actie over. Bekendmakingen, boetes, recalls; noem maar op." Primoris is de nieuwe naam van het vroegere Fytolab. Deze naam werd in 2015 gewijzigd omwille van een wereldwijde naamsbescherming. Samen met de naamsverandering werd ook een holdingstructuur opgericht. Onder de Primoris Holding vallen verschillende Primoris-bedrijven, waaronder drie laboratoria, in België, Bulgarije en Colombia en het commerciële kantoor in Frankrijk. Sinds kort vallen ook de certificeringsinstelling CKCert en het advies- en opleidingsbedrijf Agro ABC onder de Primoris Holding. De holding heeft twee doelen: de organisatie en coördinatie van de activiteiten binnen de groep enerzijds en de ontwikkeling van de groep anderzijds.
Carine De Clercq, CEO van Primoris.
AGF-sector
Ongeveer de helft van de opdrachten die Primoris uitvoert is gericht op de AGF-sector. Analyse van bladgroenten, in kader van het Belgische vooroogstcontrole-systeem, is een wettelijk systeem en blijft een vaste waarde in het activiteitenpakket van het labo. Daarnaast is het bedrijf actief in industrie, verwerking en andere producten. "We zien een stijging in het aantal gespecialiseerde producten waaronder kruiden, cacaobonen en olierijke zaden." Volgens de CEO was een grote verandering in de vraag van de AGF-sector toen de retail extralegale eisen begon te stellen. "Die situatie bestaat ondertussen al langer en daar zien we weinig beweging meer in. Grote veranderingen zijn er niet in de AGF-sector. De laatste jaren zien we wel een groeiende vraag in het labo naar mycotoxine-analyses, maar dit gaat vnl. over noten, granen en gedroogd fruit. Mycotoxines ontstaan door schimmels en zijn toxisch. Verwacht wordt dat ze meer aandacht zullen krijgen in de wetgeving.
Het pand van Primoris België.
Bulgarije en Colombia
De keuze om enkele jaren terug naar Bulgarije te gaan was gebaseerd op de ontwikkeling van Bulgarije als nieuw EU-land, samen met Roemenië. Die moeten zich ook richten naar de Europese wetgeving. In dit land en ook in andere landen waar Primoris actief is, was ruimte op de markt. Bulgarije en Colombia zijn landen met potentieel. Wij wilden daar graag trendsetters zijn, dus waren we tijdig aanwezig. Op die markten is Primoris ook marktleider.
Frankrijk en Nederland
Buurlanden Frankrijk en Nederland zijn volgens Carine belangrijke groeimarkten. "Vooral de laatste jaren zijn we commercieel actiever in Nederland. Ook in Frankrijk is er een groei te zien voor Primoris: we hebben niet alleen een vertegenwoordiging in het noorden, maar ook in het zuiden. Hoe de plannen in Nederland en Frankrijk zullen evolueren, is nog niet uitgemaakt. We zien wel dat Nederland en Frankrijk voor ons mooie groeimarkten zijn."
Meer aandacht voor virusanalyses
Nieuw is dat de importwetgeving recent ook controles op het norovirus (op bessen van Servië) heeft opgenomen. Deze importwetgeving wordt om de zes maanden geüpdatet. Deze aandacht voor virusanalyses (en microbiologische analyses in zijn geheel) op plantaardige producten zal alleen maar toenemen. Primoris Bulgarije is momenteel bezig met een uitbreiding voor virusanalyses. Aangezien in Oost- en Centraal-Europa veel bessen worden geteeld, hebben we ervoor gekozen om de virusanalyses in Bulgarije te laten uitvoeren. We zullen onze klanten uiteraard tijdig informeren over deze nieuwe activiteit van Primoris eenmaal het zover is."
Steeds veranderende wetgeving
Voor laboratoria betekenen de wetswijzigingen dat ze hun onderzoeksmethodes telkens aan moeten passen. "We houden de wetgeving natuurlijk nauwlettend in de gaten, want er zijn constant veranderingen. Dit moet dan worden aangepast en opgevolgd in ons systeem. Er zijn momenteel een aantal moleculen die verboden worden, maar een ander deel zit nog in de pijplijn. Vroeg of laat worden die mogelijk ook verboden en daar kunnen wij alvast rekening mee houden." De grootste verandering voor het lab kwam er volgens Carine in 2008. "Toen zijn de MRL's geharmoniseerd op Europees niveau." Een ander punt waar meer aandacht aan wordt geschonken is metabolieten van residuen. Naast de actieve stof worden ook steeds meer metabolieten (afbraakproducten) opgenomen in de residu-definitie van een pesticide en dus ook in het analysepakket. Die kunnen namelijk evenzeer een toxisch effect hebben op het lichaam. Zowel de MRL's als residudefinities worden in dat kader in de wetgeving regelmatig bijgesteld of gewijzigd."
Effect van meerdere residuen
Het synergetisch effect van multiresiduen zal volgens haar meer aandacht krijgen in de toekomst. Vandaag de dag worden de residuen allemaal nog apart bekeken. Dan worden verschillende combinaties van residuen onderzocht die op eenzelfde manier werkzaam zijn en elkaar kunnen versterken. Op Europees niveau is men nu bezig om te kijken hoe ze daarmee om moeten gaan. Moeten de residuen worden 'opgeteld' en een soort 'groeps-MRL' van gemaakt worden?"
Extreme voorzichtigheid
De CEO merkt dat er tegenwoordig geen risico's meer genomen worden, zeker als het gaat om de volksgezondheid. "De EU wordt steeds strenger wat betreft controles. Wij als consument kunnen hierdoor ook steeds minder goed met risico's omgaan. In de afgelopen jaren zijn er door die extreme voorzichtigheid ineens een aantal moleculen 'opgedoken', die eerst niet werden onderzocht, maar nu in vraag gesteld worden. Een voorbeeld is chloraat. Daarover is veel ophef ontstaan toen het gevonden werd, terwijl dat niet altijd nodig is. Er volgen dan veel controles en blokkades. Meestal is dan alle hens aan dek voor het labo om dan heel snel onderzoeken uit te voeren." Volgens Carine komt dit steeds meer voor. "Een ander voorbeeld is perchloraat. Toch zie ik nu na een paar gevallen dat men er iets beter en rustiger mee om kan gaan. Vaak is het namelijk niet eens schadelijk voor de gezondheid. Het signaal over nieuwe stoffen die geanalyseerd moeten worden komt dikwijls uit Duitsland. Dit heeft ook te maken met het feit dat de Duitse retail heel streng is en dat Greenpeace en consumentenverenigingen heel actief zijn. Ook glyfosaat vormt een residu dat momenteel in opspraak gekomen is. "Bij de start van Fytolab (15 jaar geleden) was er geen vraag vanuit de markt voor analyse van glyfosaat, ook al was dit het meest gebruikte herbicide. Er werd algemeen aangenomen dat de toxiciteit laag was, dit werd niet in vraag gesteld. Tot er recent nieuwe studies opgedoken zijn die dit tegenspreken. Op Europees niveau is er nog verder onderzoek lopende. Wat me dus verontrust is te moeten vaststellen dat we vandaag nog onvoldoende kennis hebben over pesticiden die massaal gebruikt worden en het zeer moeilijk is om te beschikken over degelijke en objectieve informatie."
Niet te laag meten
"Tegenwoordig wordt er steeds lager gemeten. Hoe lager, hoe groter de kans dat we iets vinden. Primoris neemt als standpunt in te meten tot de bepalingsgrens die de wetgeving vraagt. Onze missie is het ondersteunen van de markt en onze klanten en geen problemen veroorzaken waar het niet nodig is. Meestal legt Europa de ondergrens op 10 ppb (0,01 ppm), maar sommige labs gaan door tot 5 ppb of zelfs 1 ppb. Het zou fijn zijn als alle labo's dezelfde ondergrens hanteren, dit vermijdt verwarring."
Niet minder analyses
Wordt het aantal controles op Belgische en andere Europese producten op den duur niet minder, omdat er een dalende trend is in de residuen? "Het aantal overschrijdingen neemt inderdaad af, maar er moet gecontroleerd blijven worden. Het risico is er nog steeds en de gevolgen bij een overschrijding kunnen groot zijn. Die druk op onze klanten en de markt blijft heel sterk aanwezig, waardoor ook de analysedruk zal blijven. Ook bio- en residuvrije producten dienen gecontroleerd te worden, om de markt te overtuigen en oneerlijke praktijken uit te sluiten.
Invloed weersextremen
Ook het wisselvallige en onstabiele klimaat heeft invloed op de residuen. "Bij natte of warmere periodes zit je met andere plagen dan bij droge en koele periodes. Op lange termijn zullen we het effect zeker zien. Er komt een ander klimaat met andere invloeden. Voor ons betekent dit dat er nieuwe middelen op de markt zullen komen of nieuwe middelen erkend zullen worden in Europa. Daar zullen we op voorbereid moeten zijn", besluit Carine.
Voor meer informatie:
Primoris Belgium CVBA
Technologiepark 2/3
9052 Zwijnaarde - België
T: +32 (0)9 330 10 10
info@primoris-lab.com
www.primoris-lab.com