Profel: groenten
Vorige week luidde Profel de noodklok al over de droogte. Europese verwerkers van groenten in conserven en van gedroogde of diepvriesgroenten zijn bezorgd over de impact van het warme en droge weer op de voorjaars- en zomerteelt. Het gebrek aan regen, in combinatie met de hoge temperaturen tijdens de winter en het voorjaar, was ongunstig voor de gewassen in veel delen van Europa. Belangrijke teeltgebieden in België, Italië en Frankrijk werden hierdoor aangetast. Sommige nationale autoriteiten hebben maatregelen genomen om de aanvoer van water te limiteren.
Romain Cools (Belgapom): Vroege aardappelen - 25%
Volgens Romain Cools van Belgapom lijken vooral de vroege aardappelen in de zandgronden te lijden onder droogte en hitte. "Deze vroege aardappelen vormen de brug tussen het oude en nieuwe seizoen en worden in grote mate gecontracteerd. Het betreft vooral groentetelers in West-Vlaanderen voor wie deze primeuraardappelen een tussenteelt vormen. Net deze provincie heeft vorige week een beregeningsverbod uitgevaardigd wat de opbrengst van de aardappel- en groentegewassen verder kan beïnvloeden. Men spreekt in vroege aardappelen van een rendementsverlies van tot 25%." Romain vervolgt: "Wat de bewaaroogst betreft is het echt nog te vroeg om nu conclusies te trekken. De maanden juli en augustus zijn - na perfecte plantcondities - hiervoor bepalend. Het effect op de markt is er natuurlijk : de termijnmarkt schiet de hoogte in en veel telers hopen hun resterende oude oogst aan absolute recordprijzen aan de man te brengen - daar waar de prijs het ganse seizoen hoog was. Maar intussen komt de aanvoer van aardappelen uit andere gebieden in Europa op gang", besluit Romain.
Bart Nemegheer (De Aardappelhoeve): Minder knollen
Aardappelteler en handelaar Bart Nemegheer geeft aan dat de hoge temperaturen nefast zijn voor de aardappelen. "Die planten gaan in stress en beginnen overmatig te bloeien. Hierdoor komen er een stuk minder knollen aan de plant." Hij verklaart het nader: "De droogte is er nu tijdens de knolzetting. Normaal gezien heb je uitlopers die zich aan het einde verdikken en dan komt er een nieuwe aardappel. Bij een te lange periode van droogte gaat de plant in overlevingsmodus en stoot hij de uitlopers af. Hij heeft dan te weinig vocht om die te laten groeien. Er komen dus minder knollen aan de plant, dat betekent minder opbrengst."
Voor de vroege aardappelen is het te laat
Een ander probleem volgens Bart is dat de vastkokende rassen ook bloemig worden. "Ze krijgen onvoldoende water. Daardoor gaat het drogestofgehalte omhoog en krijg je eerder een kruimige aardappel." Het einde is helaas nog niet in zicht, geeft de handelaar en teler aan. "Iedereen kijkt angstvallig naar het weerbericht. Hopelijk zal het snel gaan regenen. Er is namelijk amper water. In Nederland is er voldoende water omdat ze onder de zeespiegel zitten. In België is dat niet het geval, wij liggen erboven." De industrie heeft dit jaar ingezet op een volumestijging, maar grote kans dat er te weinig product zal zijn. "Ze hebben bijna allemaal geïnvesteerd om meer te gaan draaien, we spreken dan over duizenden tonnen aardappelen. Als iedereen op volle capaciteit gaat draaien, hebben we echt die meeropbrengst nodig. Elke dag dat de droogte blijft duren zie je de opbrengst procentsgewijs dalen. Voor de vroege aardappelen is het al te laat." Vorig seizoen kon al een deel van de telers niet het volume aan de industrie leveren die ze gecontracteerd hadden. "Die hebben vaak met de fabrieken ook weer contracten getekend aan de voorwaarden van vorig jaar. Dus dan moeten ze het openstaande deel nog naleveren. De ramp is voor deze producenten nog erger dan vorig jaar. Voor het tweede jaar op een rij zo'n moeilijk seizoen had niemand verwacht." Ook de handelaren die contracten maken met de fabriek zitten met de handen in het haar. "Zij willen weer rond de tafel met de industrie om aan te geven dat dit niet zo verder kan. Het is overmacht, men kan niet telkens opdraaien voor deze ramp. De teler kan niet meer leveren dan hij nu al doet. Ergens stopt het."
Extremer klimaat
Het weer beslist over de opbrengsten en dat hebben we niet in de hand. Volgens hem moeten we veel serieuzer om gaan met de klimaatsveranderingen. "In Spanje zou dit weer normaal zijn, maar in België niet. We krijgen hier een mediterraans klimaat. Er wordt dikwijls gesproken over het magische jaar 1976. Dat was een rampjaar van formaat, het droogste jaar in de geschiedenis. Maar die jaren gaan we waarschijnlijk meer krijgen. Heel deze winter hadden we al te weinig regen. We zijn er al langer geleden voor gewaarschuwd door de wetenschappers: die overvloedige regen en langere droogteperiodes gaan frequenter komen. De extremen worden groter. We moeten er meer rekening mee gaan houden in de toekomst."
Leen Jolling (Boerenbond): Drama bij spinazie en bloemkool
Niet alleen bij aardappelen is de invloed groot, ook de groenten hebben het moeilijk. Volgens Leen Jolling van de Boerenbond situeren de problemen zich in eerste plaats bij spinazie en bloemkolen. Daarnaast verneem ik dat ook jonge fruitbomen onder de droogte beginnen te lijden, maar zolang ze water kunnen geven, mag dit geen zware problemen opleveren", geeft ze aan. De Belgische krant De Tijd spreekt al over de helft minder erwten op het moment.
Hieronder een overzicht van de situatie in de verschillende groenten:
- Spinazie: begin van het teeltseizoen waren de opbrengsten goed. Ondertussen (week 5, teeltseizoen duurt ongeveer 6 weken) is het heel droog geworden en beregenen nodig. Nu vallen de opbrengsten tegen en indien niet beregend kan worden is de spinazie veelal niet meer te oogsten ('vergeling'). Ook beregenen van 1 x 20 l water volstaat niet meer, grondwatertafel wordt lager.
- Bloemkool: bij 1e vrucht bloemkolen is de nood aan beregenen erg hoog, zeker nu de vrucht zich begint te vormen. Daarnaast is er een heel hoge druk van de koolvlieg en reeds heel wat schade.
- Bonen: 1e vrucht nog aan het zaaien, maar na deze week zal gestopt worden. In tegenstelling tot vorig jaar kon veel vooraf gezaaid worden, maar aantal percelen afwachten wat invloed van droogte zal zijn. Op een aantal percelen is er schade door verzanding (wind en droogte).
- Prei: beregenen nodig bij het planten
- Erwten: vroege start – valt nu nog mee, maar iedere dag dat we verder schuiven wordt het erger.
- Wortelen: opkomst van wortelen valt mee, maar de groei blijft achter. Veel hangt nog af het komende weer. Daarnaast is het nog afwachten wat de invloed zal zijn van de vorst op vroege zaai: zal een gevolg schieters zijn? Voor latere zaaiingen (grote wortelen) is de opkomst nog af te wachten.
- Witloofwortelen: heel moeilijke opkomst. Vele percelen dienen beregend te worden om opkomst te verzekeren. De vraag is dan nog wat de gevolgen zullen zijn voor de kwaliteit van de wortelen.