Eric Moerdijk en Martijn van Damme
Het oude uienseizoen wil ik heel snel vergeten
Eric: "Vergeten is een groot woord, maar ik denk wel dat het voor velen een 'leerjaar' is geweest. Eigenlijk was het afgelopen seizoen het eerste jaar dat we in bepaalde mate last hebben gehad van de 'Rusland-boycot'. Sinds de boycot van kracht is, hadden we tot nu toe ieder seizoen één of meerdere bestemmingen die het volume van Rusland overnamen. Afgelopen jaar ontbrak deze eigenlijk. Er zijn wel landen die het afgelopen jaar meer volume hebben afgenomen dan de jaren ervoor, alleen was vooral de tweede helft van het seizoen een lastige periode voor wat betreft afzet. Aan het eind van de rit is er toch weer een hogere export gerealiseerd dan het seizoen ervoor, maar naar mijn idee lopen we momenteel wel 'op het randje' wat betreft het geteelde areaal en het mogelijke exportvolume."Martijn: "Het oude seizoen was vooral bijzonder. Waar de markt in de eerste helft van het seizoen stevig aanvoelde en de prijs tegen verwachting in opliep naar 14-15 cent, draaide voor velen het seizoen uit op een deceptie. Tot tweemaal toe sloeg de paniek in het voorjaar toe nadat duidelijk werd dat niet alle uien op zouden gaan in de export. Het gebrek aan vertrouwen leidde tot een dieptepunt van het prijsniveau bij de teler die de uien veelal voor een spotprijs of nul mee moesten geven. Anderzijds heeft iedereen uiteindelijk wel een kans gehad om te profiteren van de (boven verwachting) goede prijs in het najaar. Daarnaast heeft het lage prijspeil van het voorjaar ook afzet gecreëerd die we anders niet gehad hadden. Daarmee is het overschot uiteindelijk beperkt gebleven.
Online uienhandel? Fortget it
Eric: "Ik vind het lastig om hier een voorspelling of uitspraak over te doen. Wij hebben de afgelopen jaren een aantal keer uien gekocht via uienhandel.com en ik moet eerlijk zeggen dat dat prima is bevallen. Ik denk zelf dat de online handel op zich wel een kans van slagen heeft om een deel van de 'gewone' handel te vervangen. Een ui is en blijft echter een natuurproduct en het is daarom gewoon het beste om het product gewoon te beoordelen door er op je knieën over te kruipen in plaats het van een foto te kopen. Daarnaast blijft het persoonlijk contact en de relatie tussen teler en verwerker heel belangrijk en deze wordt in de toekomst wellicht nog belangrijker. Het echte sociale contact wordt minder en minder in de maatschappij en daarnaast wordt het voor een teler ook een steeds grotere uitdaging om uien te telen met een goede kwaliteit voor de juiste afzetmarkt. Daarom is het voor een teler denk ik, ook prettig om iemand van een verwerkend bedrijf te hebben voor advies over de teelt, bewaring en de markt. De beste manier is naar mijn idee om de uien indien mogelijk ook tijdens de groei al te volgen zodat je een inschatting kunt maken van de kwaliteit van de partij als hij in de bewaring ligt."Martijn: "De handel in natuurproducten is niet iets wat volledig digitaal kan gebeuren. Het aanbieden via internet kan toegevoegde waarde hebben, maar toch blijft er altijd de behoefte om het product te zien en te beoordelen."
Optisch sorteren? Ik moet het nog maar zien
Eric: "Optisch sorteren zal in de toekomst wel de standaard worden in de uien, denk ik. Het is echter moeilijk in te schatten over welke termijn je moet denken voordat er een machine op de markt is die echt de mens kan vervangen. De ontwikkelingen gaan hard en er zijn al een aantal sorteerbedrijven die inmiddels een aantal jaar een optische sorteermachine gebruiken of er op kleinere of grotere schaal op in gaan zetten. De techniek is verder ontwikkeld, hoewel er ook nu nog veel stappen te nemen zijn om in de praktijk een machine te krijgen die voldoende capaciteit levert en de juiste kwaliteit én die per kilo voordeliger werkt dan een mens."Martijn: "Optisch sorteren is de toekomst, alleen zal het nog enige tijd duren voor de techniek genoeg is doorontwikkeld. Uiteindelijk zal een partij uien volledig zonder mensenhanden moeten kunnen worden gesorteerd, dat is immers een van de doelen van het optisch sorteren. Ook is het noodzakelijk dat de machine er geen goede uien uitgooit, want dat zal ten koste gaan van de marges. Tot slot zal de techniek betaalbaar moeten worden en zal de gemiddelde productieleider met de machine moeten kunnen omgaan. Kortom, toekomst zal het zeker worden, maar ik denk dat we nog een aantal jaren te gaan hebben voor we met zijn allen de conventionele manier van sorteren gedag kunnen zeggen."
Rusland moeten we nu echt uit ons hoofd zetten als afnemer
Eric: "Dat denk ik - voorlopig sowieso - wel. Je ziet dat Rusland sinds de boycot er hard aan werkt om zelfvoorzienend te worden en dat dit nog aardig goed lukt ook. Ik weet echter niet of we hier als uiensector heel rouwig om moeten zijn. Rusland nam natuurlijk ieder jaar in de tweede helft van het seizoen in een korte periode een behoorlijk volume uien af en was daarmee een redelijk zekere factor in de afzet. Het was echter ook een bestemming met de nodige risico's wat betreft betalingen en fytosanitaire en politieke kwesties. Zelf denk ik dat we als sector beter af zijn met vijf verschillende afnemers van 10.000 ton dan met 1 afnemer van 50.000 ton. Daarnaast is het ook zo dat Rusland toch uien importeert uit andere landen als ze uien nodig hebben. In die landen komt daardoor vanzelf ook weer meer vraag naar uien waardoor ook daar wellicht weer gaten opgevuld kunnen worden door Nederland."Martijn: "Absoluut. De investeringen die de laatste jaren door Rusland zijn gedaan ten behoeve van de eigen productie zijn gigantisch. Het land is daarmee voor het grootste deel zelfvoorzienend en zal daarom niet meer aankloppen bij ons. Dat wil niet zeggen dat er nooit meer iets zal worden verscheept, maar de structurele volumes die we van vroeger kennen, zullen zeker niet meer aan de orde zijn mocht er ooit een politieke oplossing komen."
Wat betreft samenwerking zou er binnen de Nederlandse uienhandel wel een tandje bij mogen.
Eric: "Bijna alle bedrijven in de uiensector zijn familiebedrijven. Ik denk dat dit soort bedrijven ongemerkt wat meer de instelling hebben om het toch allemaal zoveel mogelijk zelf te doen en niet zo snel zoeken naar samenwerking. Aan de andere kant wordt er toch ook wel samengewerkt door sommige bedrijven en hebben veel bedrijven onderling een goede relatie. Verder denk ik dat we het als sector het nog niet zo slecht doet op het gebied van samenwerking als je ziet wat er sinds de oprichting van de Holland Onion Association gezamenlijk al is bereikt en in de planning staat voor de komende jaren."Martijn: "Dit is zeker het geval, maar een utopie. Zolang de capaciteit niet in balans komt met de vraag blijven we elkaar hevig beconcurreren bij de afnemer, worden er teveel uien verscheept ten opzichte van de vraag en zullen we elkaar in tijden van krapte zoveel mogelijk overbieden bij de teler. Uiteindelijk is het noodzakelijk dat we gezamenlijk het belang inzien van het feit dat we op deze manier onze sector om zeep helpen. Markten die een heel jaar door overvoerd zijn en afnemers die hierdoor niets meer kunnen verdienen, zijn de doodsteek voor de branche. We vallen met zijn allen in ons eigen zwaard doordat we de capaciteit dermate hebben uitgebreid en er als gevolg structureel op of onder kostprijs moet worden gewerkt. Samenwerking zal er vrees ik niet in zitten, maar laten we om te beginnen onszelf eens goed bedenken wat het fundament is onder onze (tot op heden) succesvolle sector: snel en goedkoop uien kunnen leveren waar de vraag zich aandient en niet andersom.
eric@monie.nl
martijn@dacomex.nl
Klik hier om een abonnement te nemen op Primeur