Een dag kan veel verschil maken in de politiek. Twee dagen geleden benoemde de nieuwe president Cyril Ramaphosa een nieuw kabinet met nieuwe ministers op onder meer de posten Financiën, Publieke Ondernemingen en Waterbeheer. Gisteren vond er in het parlement een historisch debat over landhervormingen plaats waarna er een motie aangenomen werd voor de onteigening van land zonder vergoeding.
De motie werd ingediend door de oppositiepartij Economic Freedom Fighters (EEF) en werd aangenomen met 241 stemmen voor en 83 tegen. Toen er vorig jaar een soortgelijke motie werd ingediend, sneuvelde deze kansloos.
Het ANC, dat de oppositiepartij steunde, wat vrij ongebruikelijk is, diende amendementen in op de motie om ervoor te zorgen dat de landhervormingen de voedselzekerheid niet in gevaar brengen en de productiviteit van de landbouwsector verder verhogen.
Momenteel is het volgens de Zuid-Afrikaanse grondwet niet toegestaan om land te onteigenen zonder compensatie. Zodoende heeft een comité de opdracht gekregen een grondwetswijziging voor te breiden die voor het einde van augustus aan het parlement zal worden voorgelegd. De georganiseerde landbouwsector is grotendeels tegen de onteigeningsplannen zonder vergoeding uit vrees voor de gevolgen voor de agrarische investeringen. Analisten zijn daarentegen blij met de discussie omdat het landhervormingsproces tot dusver niet erg succesvol is verlopen. President Ramaphosa heeft laten weten dat hij zich over de landhervormingen zal laten adviseren door financiële instellingen.
Tijdens het debat zei EFF-leider Julius Malema: "De tijd van verzoening is voorbij. Het is nu tijd voor gerechtigheid. Als de kleinkinderen van Jan van Riebeeck niet begrijpen dat we ons land terug willen, dan zijn zij onmenselijk."
Het spookbeeld van Zimbabwe werpt een schaduw over de huidige belangrijke discussie rondom landhervorming. Landbouweconomen Wandile Sihlobo en Johann Kirsten schreven vorige week: "Achteraf gezien tonen de ervaringen in Zimbabwe aan dat landonteigening zonder compensatie een slecht idee is. De Zimbabwanen mogen 18 jaar geleden dan hun grond wel zonder compensatie terug gekregen hebben maar ze hebben hier de acht jaar die daarop volgden wel krom voor gelegen omdat de economische recessie die hierdoor veroorzaakt werd, leidde tot grote werkloosheid, de-industrialisatie en het wegvallen van de inkomsten uit de agrarische export."