Mechanische koeling verhoogt het bewaarrendement

Een mooi product lang bewaren zodat de kwaliteit optimaal blijft met minimale gewichtsverliezen is een vak apart! Gelukkig zijn er vandaag de dag voldoende technische hulpmiddelen aanwezig om dit mogelijk te maken. Klimaatcomputers, ventilatoren en mechanische koeling zijn bij uitstek bedoeld om het klimaat zo optimaal mogelijk te beheersen. Perioden met wisselende klimaatomstandigheden hebben dan geen negatieve invloed meer op de kwaliteit van het te bewaren product. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van nieuwe mogelijkheden op het gebied van mechanische koeling die zorgen voor meer rendement uit de bewaring.



Ontwikkeling in koelsystemen
De laatste 5 jaar is er veel ontwikkeling geweest op het gebied van nieuwe koelsystemen. Ingegeven door aangescherpte milieueisen en nieuwe technologische ontwikkelingen zijn er koelinstallaties op de markt gekomen die een aantal voordelen hebben voor het product. Tot een aantal jaren geleden waren mechanische koelsystemen voornamelijk directe systemen (1 koelkringloop met koudemiddel direct in de luchtkoeler bij het product verdampen) met een vast temperatuurverschil over de luchtkoeler. Dit had als nadeel dat er eigenlijk maar een type product (aardappel of uien) onder optimale omstandigheden bewaard kan worden. Voor een andersoortig product is de koelinstallatie dan niet geschikt, omdat er te weinig koelvermogen beschikbaar is of te veel uitgedroogd wordt.

Nieuwe koelsystemen zijn vandaag de dag zogenaamde indirecte systemen die bestaan uit 2 kringlopen. In de eerste kringloop buiten de bewaarplaats wordt een kleine hoeveelheid koudemiddel (propaan of NH3) gebruikt die verdampt in een warmtewisselaar. Hierdoor wordt de koudedrager (b.v. glycol of CO2) uit de tweede koelkringloop afgekoeld die vervolgens naar de luchtkoeler gepompt wordt in de bewaring en warmte opneemt uit het product. Door de volumestroom en/of de temperatuur van de koudedrager te variëren kan het koelvermogen en de ontvochtiging aangepast worden aan de eisen die het product stelt. Hiermee wordt het uiteindelijke bewaarrendement verhoogd en is het mogelijk verschillende soorten producten te bewaren. Vergelijkende praktijkproeven in wortels en aardappels hebben aangetoond dat gebruik van een indirecte koelinstallatie het gewichtsverlies met 30% kan verminderen. Hierbij werd er slechts 2% gewichtsverlies gemeten over een bewaarperiode van 7 maanden bij het indirecte koelsysteem en 3% bij het directe koelsysteem.



Door het opsplitsen van de koelkringloop in 2 delen komen andere koudemiddelen in beeld die goede koeltechnische eigenschappen hebben en tevens minder milieubelastend zijn. Dit is ook een eis in internationale wetgeving voor de koeltechniek.

Koelsystemen vergelijken en ontwerpen
Het is niet eenvoudig een koelsysteem kwalitatief te beoordelen op basis van slechts het koelvermogen. Een koelsysteem kan veel koelvermogen hebben maar daardoor tegelijk veel vocht aan het product onttrekken. Door bijvoorbeeld meer luchtkoelers te installeren en te werken met een kleiner temperatuurverschil is er hetzelfde koelvermogen beschikbaar die minder gewichtsverlies oplevert. Om een koelsysteem goed te kunnen beoordelen zijn een aantal hoofdkenmerken van belang: koelvermogen per ton product bij een bepaalde bewaartemperatuur en buitentemperatuur, ontvochtiging per uur, opgenomen elektrisch vermogen in verhouding tot het afgegeven koelvermogen en de mogelijkheid tot het (automatisch) aanpassen van het koelvermogen naar de behoefte van het product. Een koelinstallatie met een bepaald koelvermogen kan op een aantal manieren ontworpen worden. Hierbij wordt door het kiezen van specifieke componenten een installatie ontworpen die valt in een categorie als: minimale aanschafprijs, energiezuinig, minimale ontvochtiging, flexibel inzetbaar. Door meer of minder aandacht te besteden aan deze categorieën komen er toch moeilijk vergelijkbare installaties naast elkaar te staan met allemaal dezelfde koelcapaciteit. Mechanische koeling is hiermee een sterk specialistisch vakgebied waarbij in het ontwerptraject veel kennis uitgewisseld moet worden tussen bewaarspecialist en akkerbouwer.

Moderne klimaatregeling
Naast de koelinstallatie zelf is de regeling van de gehele installatie ook een belangrijke factor in het uiteindelijke bewaarrendement. Omdat moderne klimaatcomputers voorzien zijn van grote touchscreen schermen en met internet verbonden zijn kan het functioneren en presteren van de installatie op een overzichtelijk manier aan de gebruiker gepresenteerd worden. Dit geeft ook de mogelijkheid om snel te signaleren wanneer er instellingen aangepast moeten worden. Ook op technisch vlak kan er op basis van de getoonde informatie (temperaturen en drukken) eenvoudige geanalyseerd worden hoe de installatie presteert.

Een geïntegreerde besturing van het (buitenlucht) ventilatie systeem en de mechanische koelinstallatie door één klimaatcomputer zorgt voor een optimale samenwerking die het bewaarrendement verder verbetert. Een nieuwe interessante regeltechnische mogelijkheid is om het koelvermogen automatisch aan te passen aan de eisen die het product stelt. Zo kan er automatisch veel koelvermogen geleverd worden tijdens het inkoeltraject en met dezelfde installatie minimale ontvochtiging bereikt worden tijdens de bewaarfase. In de toekomst zal het zelfs mogelijk zijn om met nieuwe sensortechnologie de installatie te laten regelen en sturen op de productkwaliteit.

Voor meer informatie:
Tolsma Techniek Emmeloord
Fabrieksweg 7
8304 AT Emmeloord
T +31 (0) 527 636 433
M +31 (0) 651 846 041
E JanVanMaldegem@tolsma.com
I www.Tolsma.com