De grond van de Nederlandse uienmarkt = de bodem!

De Nederlandse bodem staat bekend om zijn vruchtbaarheid. Naast eigenschappen als afslibbaarheid, organisch stofgehalte, zuurgraad en mineralensamenstelling wordt de kwaliteit ook bepaald door de afwezigheid van ziekten. De bodem zit boordevol leven, iets waar we meestal niet zo bij stil staan, maar wat wel enorm belangrijk is. Een handjevol grond bevat vaak meer organismen dan er mensen op de hele aardbol zijn. Naast allerlei onmisbare organismen, kunnen ook ziekteverwekkers aanwezig zijn. Juist die zogenaamde bodempathogenen zijn een steeds groter probleem voor de uienteelt. Schimmels als Fusarium en Witrot, maar ook de bacteriën Pseudomonas en Erwinia komen steeds frequenter voor. Ook het stengelaaltje Ditylenchus dipsaci dat zogenaamde 'kroef' of 'bolbroek' veroorzaakt vormt een bedreiging.



Oorzaken van deze gevreesde ziekten zijn vaak onduidelijk, maar algemeen wordt aangenomen dat een krap bouwplan, extreme weersomstandigheden, een brede waardplantenreeks van de belagers en gebruik van niet selectieve gewasbeschermingsmiddelen belangrijke factoren zijn. Oplossingen zijn niet zo gemakkelijk voorhanden. Wanneer een perceel eenmaal besmet is betekent het meestal dat er decennialang geen uien geteeld kunnen worden. Witrot bijvoorbeeld, kan wel meer dan veertig jaar overleven in de vorm van ruststructuren, zogenaamde “sclerotiën. Maar ook Fusarium is een probleem dat toeneemt in de Nederlandse bodem en een serieuze bedreiging vormt voor de Nederlandse ui. Er bestaan goede en goedkope analysemethoden om de bodem te onderzoeken op aanwezigheid van deze ziekten. Hoewel deze nog niet standaard worden toegepast, is het wel van belang om te weten of de uien op een “schone” bodem geteeld worden. Dat voorkomt enerzijds verdere verspreiding van de ziekten en anderzijds een hoop narigheid en financiële tegenvallers voor de teler, sorteerder of exporteur. Bovendien zouden dergelijke analyses kunnen helpen om aan te tonen dat uien in een “pest free area” zijn geteeld, een internationale eis die door steeds meer afnemers gesteld wordt. Wanneer de sector het voor elkaar kan boksen om het begrip “pest free area” op deze manier invulling te geven, gaat er een aantal (grote) markten open voor de Nederlandse ui. Dit onderwerp proberen we dan ook ketenbreed op te pakken.

Tegenwoordig wordt ook steeds meer onderzoek verricht naar de natuurlijke ziektewerendheid van de bodem. Zoals gezegd is de bodem een complex biologisch systeem, waarin natuurlijk evenwicht een belangrijke rol speelt. Die natuurlijke balans vormt de basis voor een gezond gewas en is daarom enorm belangrijk. Binnen de uienketen is het van belang om samen oplossingen te zoeken voor een vitale bodem. Immers, dat vormt het startpunt van een gezonde ui, die na bewaring nog een wereldreis moet maken naar de verste uithoeken van de aarde. Verschillende organisaties zijn bezig met bodemgerelateerde onderwerpen. Ieder vanuit een eigen invalshoek, maar het gezamenlijke doel is om uiteindelijk een gezond gewas te kunnen telen dat recht doet aan de toegevoegde waarde van de Nederlandse Ui: “Kwalitatief jaarrond betrouwbaar!”

Een kleine update van onderzoeken waar de SAU bij betrokken is:
De SAU doet mee in breder onderzoek van LNV naar de ziektewerendheid van verschillende compostsoorten, waaronder uienpellencompost. Bekend is dat witrot (Sclerotium cepivorum) bestreden kan worden met de uienpellenresten. Het principe is simpel: De ruststructuren van de schimmels ontkiemen door de toevoeging van de compost, omdat bepaalde chemische verbindingen (diallyldisulfiden) in de compost aanwezig zijn die als trigger fungeren voor de schimmel om te ontkiemen. Vervolgens blijkt dat er alleen maar compost aanwezig is en geen uien om te infecteren. De schimmel sterft dan ook af in afwezigheid van de waardplant (uien). In Australië
steekt de overheid veel geld in dit onderzoek. Er zijn opzienbare resultaten behaald met de bestrijding van de gevreesde schimmel, zeker wanneer na ontkieming een extra behandeling met bestrijdingsmiddelen plaatsvindt.

Bron: Nieuwsbrief Stichting Afzetbevordering Ui