Theoretisch is het mogelijk om uien te telen op onbereden bedden. Onderzoekers ontwikkelden machines die stappen zetten naar landbouw zonder verdichte lagen in de bodem op basis van teelt tussen vaste rijpaden. Volgens Hans Henrik Pedersen uit Denemarken, ervaringsdeskundige en ontwikkelaar van dergelijke techniek, is het vooral moeilijk om alle machines voor alle teelten op hetzelfde perceel aan te passen, zo meldt De Groot en Slot in haar Uien Magazine.
De gedachte achter Controlled Traffic Far-ming (CTF) is simpel: op bereden grond groeien gewassen slechter dan op onbereden grond. Zware machines drukken de grond zo sterk samen dat er geen plaats is voor zuurstof en water. Wortels dringen dan moeilijk door tot diepere lagen. Door te werken met vaste rijpaden beperkt de teler de compactheid van die paden en is het totale perceel productiever.
Volgens Brits onderzoek is CTF de vorm van landbouw met de laagste CO2-uitstoot. Per geproduceerde hoeveelheid liggen energiegebruik, broeikasuitstoot en mechanisatiekosten laag. Eén medewerker kan maximaal produceren bij lage milieubelasting. Dat principe passen ook Nederlandse telers toe. Het is al bekend van biologische telers in Flevoland. Ook doen gangbare akkerbouwers verspreid over het land ervaring op met het systeem.
In Denemarken gaan ze een stap verder met de teelt op onbereden grond. In plaats van te werken met bedden van 3 en 4,5 meter is de zelfrijdende werktuigdrager ASA WS 9000 ontwikkeld. Deze ‘Wide Span Carrier’ (WSC) overspant een breedte van 9 meter. Op de weg is het een ruim 10 meter lang (maar smal) voertuig. Op de akker draaien de wielen 90 graden en rijdt de machine op sporen van 9,6 meter met daartussen drie uienbedden van 3 meter.
Naar de wens van de teler
“We rijden altijd over dezelfde sporen met deze WSC”, legt ontwikkelaar Hans Henrik Pedersen uit. “Zo voorkomen we bodemverdichting op de plek waar we het gewas laten groeien.” Dat laatste kwam als belangrijkste wens uit een enquête over de techniek bij boeren in meerdere Europese landen.
Dat er maar één zo’n machine gebouwd is, komt omdat CTF vraagt om een veel grotere aanpassing dan één machine, zegt Pedersen. “De uitdaging is om de complete teelt en oogst vanaf dezelfde rijpaden te doen. En als er een jaar later een ander gewas op het perceel staat moeten ook dezelfde rijpaden gebruikt worden. Twintig jaar geleden is dit ook in Engeland geprobeerd op 12 meter breedte, maar daar is het ook moeilijk van de grond te krijgen. Je moet CTF beschouwen als een compleet systeem om de bodem te beschermen.”
De WS 9000 kan 15 ton uien meevoeren, maar ook het rooien, de grondbewerking, bemesting, aanpak van ziekten, plagen en onkruid zou onder ideale omstandigheden op dezelfde breedte moeten plaatsvinden. Pedersen: “Dat is logischerwijs de aanpak. Het is namelijk een gevoelig systeem. Het wijkt echter sterk af van de huidige standaard waarin machines vele jaren mee gaan en niet snel vervangen worden.”
Compromis
Werken met meerdere breedtes, die in veelvoud allemaal passen binnen de 9 meter, is een compromis dat in ieder geval een deel van de bodemsparende voordelen overeind houdt. Zelfs dat bleek in Denemarken moeilijk. Landuitwisseling tussen groententelers, akkerbouwers en veehouders is daar heel normaal. De verschillende telers moeten dan allemaal hun werkwijze aanpassen om op dezelfde rijpaden te blijven, zegt Pedersen. Toch ziet hij vooral bij zware machines, zoals rooiers, grote kansen.
Fabrikanten
Hoewel machinebouwers meewerken aan het programma voor Controlled Traffic Farming in Europa, doen zij nog niet genoeg om de overschakeling helemaal te faciliteren. Met RTK-GPS is het precies volgen van vaste sporen goed te doen. “Het gaat pas echt werken als telers helemaal om gaan naar het gebruik van dezelfde rijpaden en de industrie het hele daarop aangepaste machinepark gaat leveren.”
Bron: Uien Magazine, De Groot en Slot