Tholen - Het kan best weleens pijnlijk zijn voor bedrijven: een goede werknemer besluit naar een concullega over te stappen. Iemand waarin flink is geïnvesteerd, loopt ‘zomaar’ weg. ‘Lekker is dat’, is dan een begrijpelijk reactie. Toch doen bedrijven er bij zo’n transfer wijs aan om de hakken niet in het zand te zetten om de transfer alsnog tegen te houden, adviseert Johan Grootscholten van Green Career Consult. “Bedrijven kunnen zich veel beter coöperatief opstellen, want dan heb je later aan zo’n oud-werknemer een ambassadeur in plaats van iemand die zich negatief over zijn vorige werk uitlaat tegen wie het maar horen wil.”
Johan Grootscholten links op de foto met zijn collega's Ruud Schlenter, Bart van Eikema Hommes en Evert Verboom.
Green Career Consult is sinds 2008 actief in meerdere agrarische sectoren, waaronder ook de glastuinbouw. Johan zelf heeft door de jaren heen al heel wat succesvolle bemiddelingen gedaan. Tijdens de afgelopen HortiContact alleen al doken er her en der weer bekende gezichten op in een andere stand bij een ander bedrijf. Dat lijkt op zo’n moment een vanzelfsprekendheid, maar in de praktijk blijkt zo’n transfer regelmatig nog heel wat voeten in de aarde te hebben. En ook is lang niet iedereen altijd even gelukkig met een overstap.
Stap 1: Verwachtingenmanagement
“Als een kandidaat een vacature voorbij ziet komen en besluit daar wel oren naar te hebben, is het eerste wat wij samen met een kandidaat doen naar zijn of haar contract kijken. Daarmee ondervang je al een groot aantal potentiële problemen verderop in het transferproces.
In veel contracten staat tegenwoordig wel een concurrentiebeding, een relatiebeding of zijn geheimhoudingsregels opgenomen. Soms zijn die heel scherp en goed duidelijk geformuleerd. In dat geval is ons advies aan een werknemer dat hij of zij eigenlijk niet over moet willen stappen.
Als het beding echter algemener geformuleerd is, bijvoorbeeld iets in de trant van ‘niet overstappen naar een bedrijf ‘uit onze sector’, dan is de kans vaak groot dat een werknemer met een transfer wegkomt en dat een overstap op een nette manier mogelijk is.
Stap 2: Hoe reageert de werkgever
Zodra er daadwerkelijk getekend is, zal een werknemer het nieuws aan zijn huidige werkgever moeten vertellen. “Veel ondernemingen reageren dan positief, ondanks de logische teleurstelling”, weet Johan. “Dat is ook verstandig, want in zijn of haar hoofd is een kandidaat op dat moment al vertrokken. Het is vervolgens zaak om als bedrijf e.e.a. goed met de concullega af te stemmen en eventueel af te spreken dat de overstapper een tijdje niet bij de voormalig werkgever in zijn vaarwater komt. Ook kan de oud-werkgever dan de kans krijgen op zoek te gaan naar nieuw personeel. Daarmee is een soepele overgang gegarandeerd.
Helaas voor overstappers reageert lang niet elk bedrijf positief op een transfer. “Soms worden mensen ronduit rancuneus en zetten ze kandidaten onder druk om een transfer alsnog tegen te houden, tot rechtszaken aan toe. Dat moet je helemaal niet willen als werkgever, maar het gebeurt. Het komt voor dat een kandidaat onder druk alsnog bezwijkt en toch blijft met ongetwijfeld een flinke deuk in zijn of haar motivatie, maar meestal helpt dreigen niet. En ook een rechtszaak biedt vaak geen uitkomst voor de boze werkgever, want die worden negen van de tien keer uiteindelijk toch door de kandidaat gewonnen.”
Verkopers nemen hun handel mee
Zowel positieve als negatieve reacties komen voor in alle sectoren, maar Johan ziet wel verschillen tussen bepaalde groepen bedrijven. “Veredelaars staan over het algemeen allemaal wel open voor transfers net als producenten van gewasbeschermingsmiddelen en hoewel meststoffenfabrikanten soms al wat moeilijker reageren, leveren transfers ook daar weinig problemen op.”
Overstappers tussen glasgroente- en siertelers hoeven al helemaal niet te vrezen voor gedoe en rechtszaken. “Daar merken wij vrijwel nooit iets van obstakels, terwijl ook techniekbedrijven en toeleveranciers er vaak onderling wel uitkomen.”
Vooral in de handel ziet Johan problemen en daar heeft hij ook wel een verklaring voor. “In de handel wordt vaak aan de korte termijn gedacht. Verkopers zijn sterk op hun afnemers gericht en bouwen persoonlijke relaties op met klanten. Als zo’n verkoper dan besluit over te stappen, gaat de handel als het ware met hem mee. Dat kan bij grote volumes enorme impact hebben op het bedrijf dat hij of zij achterlaat. Daarom zijn transfers in de handel vaak extra lastig.”
Verkopers lopen echter niet alleen in de AGF-handel rond, maar ook bij de eerdergenoemde takken van sport zoals veredeling. Gaan transfers daar dan, zelfs bij verkopers, toch makkelijker? “Niet al het verkopen is hetzelfde. Veel hangt ook af van het soort product dat een verkoper aan de man brengt. Bij een veredelaar lopen bijvoorbeeld wel verkopers rond, maar zij verkopen toch een meer onderscheidend product. Een verkoper bij een veredelaar maakt dan meer als ‘technisch adviseur’ de overstap, waarmee niet opeens de hele zaadhandel verdwijnt. Bij een tomaat kan het daarentegen voorkomen dat dezelfde tomaat door verschillende handelaren verkocht wordt. Dan is een transfer veel penibeler.”
Hoe meer druk er op de ketel staat, hoe groter het risico op boze gezichten is
De laatste jaren lijken transfers tot meer onrust en ophef te leiden dan voorheen. Johan onderschrijft dat wel. “Hoe precair een transfer is, hangt vaak ook af hoe het met de handel gaat. In de jaren voordat Green Career Consult in 2008 van start ging, ging het in de sector allemaal wat meer vanzelf. In de glastuinbouw is dat nu ook wel zo, maar in de handel wordt toch een stuk moeilijker geld verdiend dan toen. De marges zijn verschraald ten opzichte van tien jaar terug. Dat betekent dat het spannender wordt. Als op zo’n moment een verkoper zijn handel meeneemt, komt de klap harder aan en is de schade ook groter. Vervolgens stijgt ook het risico op hoogoplopende emoties aanzienlijk.”
Vicieuze cirkel
Vertrekkers of transfers komen vaak ongelegen, maar zeker wanneer bedrijven ook volop bezig zijn om professionals binnen te halen. “Anno 2014 waren er meer hoger opgeleide kandidaten dan dat er vacatures waren. In 2017 kantelde die wip en sindsdien zitten kandidaten in de positie waarin ze bijna alles kunnen vragen wat ze willen. Geld is daarbij belangrijk, maar niet het belangrijkst.
Kandidaten kijken vooral ook naar andere aspecten binnen een bedrijf. Naast de mogelijkheid om een dagje minder te werken en het kunnen verwezenlijken van persoonlijke idealen ook naar bijvoorbeeld sfeer. Bedrijven die dan steggelen over transfers, doen zichzelf geen goede dienst. Kandidaten zien of horen dat.
Juist modern denkende bedrijven, die duurzaamheid zowel in productie als op het gebied van personeel, hoog in het vaandel hebben, weten personeel momenteel goed aan zich te binden en nieuw personeel binnen te halen. In de praktijk blijken diezelfde bedrijven ook positiever met transfers om te gaan.’
Wat je dus ziet is dat die steggelende bedrijven alleen maar meer moeite krijgen om personeel te behouden en nieuw personeel te werven, aldus Johan. “De enige manier om die vicieuze cirkel te doorbreken is om je verlies te nemen bij een transfers en de sfeer goed te houden. Alleen op die manier wordt een overstapper een ambassadeur voor het bedrijf waarvoor hij gewerkt heeft.”
Voor meer informatie:
Green Career Consult
Agro Business Park 65
6708 PV Wageningen
info@greencareerconsult.nl
www.greencareerconsult.nl
Johan Grootscholten
johan@greencareerconsult.nl