De Belgische onderzoekers Wannes Keulemans, Dany Bylemans en Barbara De Coninck van de afdeling Plantenbiotechniek van de Universiteit Leuven hebben op verzoek van de Onderzoeksdienst van het Europees Parlement in kaart gebracht wat de consequenties zijn van een landbouw waar geen gebruik wordt gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen. Zij denken dat de gevolgen daarvan dermate groot zijn dat het niet zeker is of de voedselvoorziening in de toekomst wel zeker gesteld kan worden. Ook zien ze geen voordelen voor de biodiversiteit.
De onderzoekers benadrukken dat gewasbescherming meer inhoudt dan de inzet van chemische middelen. Ook gewasrotatie, rassenkeuze en bodembeheer hebben invloed op de weerbaarheid van gewassen tegen ziekten en aantastingen. In studies wordt gesteld dat de opbrengst van tarwe circa 19% lager uitvalt wanneer er wordt afgezien van chemische bestrijdingsmiddelen. Voor aardappelen wordt het opbrengstverlies ingeschat op 42%. De verliezen zijn hoger in regio's waar al een hoge hectareproductie wordt gerealiseerd. Zonder inzet van chemische middelen komt de voedselvoorziening in gevaar wanneer de wereldbevolking toeneemt naar 11 miljard mensen.
Geen voordelen voor de biodiversiteit
De Belgische wetenschappers menen dat er nog wel veel mogelijkheden zijn om met veel minder inzet van chemische middelen dezelfde opbrengst te realiseren. Veel middelen hebben ongewenste en onontkoombare bijeffecten zoals een negatieve impact op de biodiversiteit. Deze verbanden zijn overigens niet altijd grondig onderzocht. Het verlies aan biodiversiteit heeft waarschijnlijk meer te maken met verandering in het landgebruik. Een keuze voor biologische landbouw is in dit opzicht niet de beste, menen Keulemans, Bylemans en De Coninck. Op bedrijfsniveau is het voordeel van een biologische landbouw voor de biologische landbouw gering. Bij een omschakeling op grote schaal is extra verlies aan biodiversiteit te verwachten, omdat er vanwege de 25% lagere hectareproductie veel meer grond voor landbouw gebruikt moet worden.
Precisielandbouw en nieuwe veredelingstechnieken
De onderzoekers stellen dat bovendien de inzet van natuurlijke bestrijders die in de biologische landbouw worden ingezet niet altijd minder toxisch zijn dan chemische middelen. Daar is meer onderzoek voor nodig om dat correct vast te stellen. Hoewel er al veel verbeteringen bereikt zijn in chemische middelen kan er op dit punt nog meer vooruitgang worden geboekt. Het mag echter niet ten koste gaan van de opbrengst en de kwaliteit van een gewas. Dat kan bijvoorbeeld via precisielandbouw en veredeling waarbij nieuwe technieken zoals CRISPR-Cas ingezet kunnen worden.
Zie voor meer informatie de publicatie Farming without plant protection products op de website van het Europees Parlement.
Bron: Parliamentary Research Services European Parliament, maart 2019 via AgriHolland