Agrariërs in heel Brabant konden deelnemen aan de actie ‘Bezem door de middelenkast’ in het voor- en het najaar van 2020. 1.259 agrariërs hebben hiervan gebruikgemaakt, om oude en niet meer toegelaten gewasbeschermingsmiddelen op te ruimen. In totaal is 36.768 kg aan restanten afgevoerd.
De Brabantse bezemactie is hiermee de grootste ooit qua aantallen deelnemers en qua kilo’s. De Schoon Water partners hebben CLM gevraagd deze actie te coördineren. Adviseurs van de gewasbeschermingsmiddelenhandel hebben de middelenkasten gecontroleerd en gemeentelijke milieustraten hebben de restanten ingenomen.
Voorbeeld van een kastcontrole tijdens een bezemactie uit 2017. Beeld: Nieuwe Oogst, YouTube
Waarom de ‘Bezemactie’?
In de praktijk blijkt dat in sommige middelenkasten niet toegelaten of verouderde gewasbeschermingsmiddelen staan. Middelen zijn bijvoorbeeld een keer bevroren geweest of zijn een paar jaar oud, of telers twijfelen of het middel nog voldoende werkzaam is. De afvoer daarvan is niet goed geregeld en gebruik of lekkage van verouderde of niet toegelaten middelen kan zorgen voor een flinke milieubelasting van het oppervlakte- en grondwater.
De Schoon Water Partners: provincie Noord-Brabant, Brabant Water, de waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel, Rivierenland, RIWA Maas, de ZLTO en Cumela hebben in het verleden bezemacties per sector gedaan, bijvoorbeeld in de boomteelt rondom Zundert of in de aardbeienteelt. Dit keer is voor alle agrariërs in heel Brabant de actie uitgevoerd.
Afvoer via gemeente
Eenvoudig, laagdrempelig en kosten-effectief, dat is de afvoer van restanten via de gemeentelijke milieustraten volgens CLM. Tijdens de actie was dat in heel Brabant mogelijk, gemeenten deden vrijwillig mee. Daar waar de inname voor problemen zorgde, bijvoorbeeld door verbouwing van de milieustraat, sprongen buurgemeenten bij. De Schoon Water Partners provincie Noord-Brabant, Brabant Water, de waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel en Rivierenland hebben de actie gefinancierd.
De gewasbeschermingsmiddelenindustrie, in deze verenigd via de STORL - Stichting Restanten Landbouwbestrijdingsmiddelen – heeft de actie medegefinancierd door een deel van de afvoerkosten te betalen. De gemeenten konden gemaakte kosten declareren en de STORL vergoedde een vast bedrag per kilo. Adviseurs troffen een enkele keer grote hoeveelheden restanten aan, deze zijn opgehaald door een afvalverwerker. In totaal zijn 36.768 kg aan restanten tijdens de actie afgevoerd.
9.962 brieven en 22 handelsondernemingen
De Brabantse waterschappen (Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel en Rivierenland) hebben voor deze actie maar liefst 9.962 agrariërs aangeschreven.
De bedrijfsbezoeken zijn vervolgens uitgevoerd door lokale gewas-beschermingsmiddelenadviseurs, die veelal hun eigen klanten hebben bezocht. Betrokken organisaties (op alfabetische volgorde) waren ADAgro, Agrea, Agrifirm, Agrizo, Agroburen, Agruniek Rijnvallei, Alliance, Bongers Agro, CLTV, CZAV, Delphy, Handelsonderming G.J. Klep, Mertens, PG Kusters, Royal Brinkman, Telermaat, Theunisse, Van Iperen, Vitelia, Vlamings, Vos Capelle en Willems Balgoy.
Afvoer middelen verbeteren
Land- en tuinbouwbedrijven gaan steeds bewuster en zorgvuldiger om met het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ondernemers investeren in drift-reducerende spuittechnieken, waterzuiveringsinstallaties en niet-chemische bestrijding van ziekten en plagen.
Afvoer van restanten gewasbeschermingsmiddelen die niet meer toegelaten en/of verouderd zijn, is echter lastig door het ontbreken van goede inzamelpunten. Hierdoor blijven deze middelen vaak in de kast staan en is er een potentieel risico dat deze chemische stoffen in het oppervlaktewater en grondwater terechtkomen.
Deelnemers waarderen volgens CLM de bezemactie en geven aan dat de actie in een behoefte voorziet. Het is goed als regelmatig de middelenkast opgeschoond wordt vinden zij.
Uit de vele ‘Bezemacties’ die CLM organiseert volgt dat het wenselijk is dat de inzameling en afvoer van niet meer toegelaten en verouderde gewasbeschermingsmiddelen in Nederland wordt verbeterd. Op dit moment zijn betrokken partijen hierover met elkaar in gesprek.
Voor meer informatie:
CLM
www.bezemdoordemiddelenkast.nl