Weersomstandigheden en logistieke problemen zijn een gemeenschappelijk thema op de wereldmarkt voor uien en hebben in verschillende landen gevolgen voor de kwaliteit en de prijs. Zware regenval en vochtigheid tijdens het Zuid-Afrikaanse teeltseizoen aan het begin van het jaar hebben de markt overspoeld met uien van minder dan gewenste kwaliteit, terwijl de extreme hittegolven in de zomer in een groot deel van Noord-Amerika de omvang van de oogst hebben beperkt. Ondertussen wordt de Nederlandse uienuitvoer in Europa veeleer beperkt door een gebrek aan logistieke mogelijkheden dan door kwaliteits- of kwantiteitsproblemen, en stijgen de prijzen in het VK als gevolg van de gestegen inputkosten, die naar verwachting niet op korte termijn zullen dalen.
VK: Prijzen in de lift door hogere inputkosten voor Britse uien
De gemiddelde prijs van Britse uien voor de eerste drie weken van september 2021 bedroeg £0,49/ 25kg, 1,2% hoger dan de gemiddelde prijs in augustus 2021, en 17% hoger dan de gemiddelde prijs in september 2020. De stijging van de Britse uienprijzen kan in de eerste plaats worden toegeschreven aan de stijgende inputkosten. De telers in het VK worden geconfronteerd met hogere kosten voor meststoffen, energie, vervoer en arbeid. Om winstgevend te blijven, worden deze kosten doorberekend aan de consument.
Met name de vervoers- en arbeidskosten zijn in 2021 gestegen, waarbij de reisbeperkingen nog steeds van invloed zijn op de stroom van arbeidsmigranten uit Oost-Europa naar het VK. Het VK importeert het overgrote deel van zijn uien uit Europa. Het huidige tekort aan vrachtwagenchauffeurs en de hoge vervoerskosten hebben de invoer uit Denemarken duurder gemaakt, waardoor de extra kosten aan de importeur worden doorberekend.
Het VK verwacht dit jaar een gemiddelde opbrengst, ondanks de extreme weersomstandigheden van eerder dit jaar. Het eerste kwartaal van 2021 was bijzonder nat, met veel regenval in januari en februari. Maart was droog, waardoor de uien geplant konden worden; vorst in april legde de plantgroei echter stil. Daarna was het weer beter, maar de kwaliteit van de oogst van 2021 moet nog volledig worden bepaald. De vraag naar uien in het VK was de voorbije maanden robuust, in lijn met de heropening van de foodservicesector, en ook de retailverkoop blijft sterk.
De Britse uienprijzen zullen voor de rest van het jaar waarschijnlijk een opwaartse tendens blijven vertonen, aangezien de inputkosten naar verwachting hoog zullen blijven.
Italië: Grote vraag naar en goede kwaliteit van Italiaanse uien
Een uienproducent en -handelaar uit Noord-Italië zegt dat er veel vraag is naar witte uien omdat de productie in verschillende Europese gebieden licht is gedaald. Ook in het buitenland is er vraag naar Italiaanse uien, omdat ze dit jaar dankzij de weersomstandigheden van goede kwaliteit zijn. De gele ui is een andere zaak: na een goede start op de markt is er niet minder product, maar de gemiddelde maat is kleiner. Dit veroorzaakt een zekere zwaarte op de markt. Eén bepaald type, de Borettana-ui, heeft te kampen met een prijsdaling van 20% ten opzichte van andere jaren, omdat er een gebrek aan vraag is vanuit de verwerkende industrie. Italiaanse sjalotten worden momenteel niet geëxporteerd, omdat Nederland, België en Frankrijk zelf goede oogsten hebben gehad.
De voorzitter van het Consortium voor de bescherming van de witte ui Margherita BGA: "De lange periode zonder regen tijdens de oogst heeft het mogelijk gemaakt een ui op de markt te brengen die plat en rond is, mooi en vrij van gebreken. Een ander positief aspect was de stijging van de vraag uit de aangrenzende regio's. De producentenprijzen lagen gemiddeld 5 eurocent per kilogram hoger dan in de vorige seizoenen. Dit betekent dat de hoeveelheid product die aan de retail wordt verkocht (40%), toeneemt in vergelijking met de hoeveelheid die op groothandelsmarkten wordt verkocht (60%).
Volgens recente statistieken werden in het afgelopen jaar (eindigend in juli 2021) uien gekocht door 75,4% van de Italiaanse gezinnen, iets minder dan de piek van 2020 (77%), maar op een hoger niveau dan vóór Covid-19 (74,3%). Wat de uienrassen naar vast gewicht betreft, noteerden gele uien een marktpenetratiegraad van 34,3%, een groei van 2,4 punten ten opzichte van twee jaar geleden. Daarna volgden rode uien met 25,6% (+3,2 punten ten opzichte van 2019) en witte uien met 20,4% (+3,3 punten ten opzichte van 2019). Andere minder belangrijke soorten zijn de Borettane uien (4,2% penetratie, gestaag groeiend) en sjalotten, die stabieler zijn met 3,3% penetratie.
Spanje: Trage export leidt tot lage prijzen, ondanks goede kwaliteit
De oogst van late uien gaat in Spanje door en zal als gevolg van een zeer zachte zomer ongeveer 15 dagen vroeger dan normaal zijn voltooid. Rond 15 oktober zullen de meeste velden al zijn geoogst en opgeslagen voor de rest van het jaar. Het weer heeft een invloed gehad op de kwaliteit van de late rassen, terwijl de opbrengsten vergelijkbaar zijn met die van vorig jaar.
Momenteel verloopt de uitvoer traag en zijn de prijzen laag, vergelijkbaar met die van vorig jaar in dezelfde periode en nog niet op het niveau van vóór de pandemie. De druk van de lage prijzen bij de verkoop van Nederlandse uien is van grote invloed, evenals de jaar na jaar toenemende productie van Duitse en Britse uien. De volumes in Duitsland zijn dit jaar ongeveer 12% groter.
Het areaal late rassen in Spanje is licht toegenomen ten opzichte van vorig jaar: +3% in Castilië-La Mancha, waardoor deze regio nu 7.800 hectare beslaat; +13% in Castilië en Leon, met in totaal 859 hectare, en +20% in Andalusië, dat 1.400 hectare met deze rassen beslaat. Volgens het Spaanse ministerie van Landbouw verwacht de sector een oogst van 770.000 ton late uien, de uien die geschikt zijn voor de export.
Turkije: Goed weer brengt goede uienopbrengsten voor Turkije
De uienvolumes in Turkije zijn gestegen ten opzichte van vorig jaar dankzij de goede, droge weersomstandigheden. De kwaliteit is beter, aangezien uien de voorkeur geven aan een minder vochtig klimaat, wat betekent dat er minder ziekten zijn geweest en een betere opbrengst. In de eerste week van september is de opslag van uien begonnen. Ongeveer 30% van het product is nu opgeslagen. Het grootste deel van de opslag zal naar verwachting eind oktober voltooid zijn. Tot nu toe heeft het niet veel geregend, maar er zijn regenvooruitzichten voor de komende weken. Als het regenweer aanhoudt, kan de opslag nog wat langer duren. Dit jaar waren er niet veel problemen, maar sommige gebieden werden getroffen door droogte. Er waren watertekorten, maar het algemene product is nog steeds in volume toegenomen. Het tweede grote probleem was de sterke stijging van de invoerkosten van de gebruikte materialen en meststoffen. Dit kan een verhogend effect hebben op de prijzen.
Egypte: Weer vertraagt bosuienoogst
Het bosuienseizoen is momenteel in volle gang, aangezien de teelt begin juli van start ging. De oogst werd uitgesteld, omdat problemen met het weer het onmogelijk maakten op tijd te oogsten.
Dit betekent dat Egyptische bosuien hun kans zullen missen op markten zoals die in het Verenigd Koninkrijk, waar de vraag momenteel zeer groot is. Verwacht wordt dat Egypte in de loop van het seizoen 150 miljoen bosuien zal exporteren.
Europese landen zoals Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn het meest interessant voor Egyptische exporteurs, maar ook landen zoals België en Frankrijk hebben de aandacht van de handelaren.
Zuid-Afrika: Weer zorgt voor problemen
Het ziet ernaar uit dat het uienseizoen in Zuid-Afrika moeilijk zal verlopen, aangezien de zware regenval en de hoge vochtigheidsgraad in januari en februari in de provincie Limpopo de zoveelste oogst zijn die te lijden heeft gehad onder de toegenomen druk van plagen op de velden. De uientelers van Limpopo hebben meer hectaren uien geplant omdat er voldoende water beschikbaar was, maar de grote hoeveelheid uien van lage kwaliteit op de markten heeft de prijs doen dalen. Dit, gekoppeld met een lagere koopkracht in een sombere economie, heeft een domper gezet op de uienmarkt.
Het vorige uienseizoen in de Westkaap was zeer goed en omdat de uientelers in de Kaap tussenuien kunnen planten (wegens de langere daglengte dan in de noordelijke delen van het land), kunnen zij uien tot 6 maanden opslaan. Dit overlapt met het seizoen van de uientelers van Limpopo en Britten (Noordwest-provincie), wat verder bijdroeg tot het overaanbod.
De uienprijzen in Zuid-Afrika staan nu al een paar maanden onder druk. Momenteel liggen ze op R2,90 (0,16 euro) per kg.
Noord-Amerika: De aanvoer van uien is enigszins gedaald
De hele zomer lang waren er hittegolven in het noordwesten van het Noord-Amerikaans continent, waarbij gedurende lange perioden temperaturen van meer dan 40 graden werden bereikt. Een teler/verlader merkt op dat het vooral de hitte was die de groei vertraagden en de topoogst wegnamen, wat betekent dat de oogsten iets kleiner zullen zijn.
De hitte heeft niet alleen de vroege oogsten beïnvloed, maar heeft ook het groeiseizoen iets versneld. De oogst ligt enkele dagen voor op schema, aldus een verlader, en zal waarschijnlijk eerder klaar zijn.
Over het geheel genomen wordt verwacht dat de uienvoorraden in de VS met niet te veel moeite zullen worden gecompenseerd. Terwijl de bovengenoemde hitte ook werd waargenomen in teeltgebieden zoals Californië en velden in het lagere deel van de staat New York regen ontvingen, kenden andere regio's zoals New Mexico een goed groeiseizoen. Ook voor Canada wordt een goede uienoogst verwacht.
De verlader merkt op dat de VS in plaats van een hoger percentage uien te exporteren, nu een hoger percentage importeren. Hij zegt dat dit het moeilijk maakt, omdat de Amerikaanse telers onderworpen zijn aan een hoge standaard van voedselveiligheidsvoorschriften en er bij andere geïmporteerde uien onzekerheid is over hoe goed ze worden gecontroleerd.
De vraag naar uien is in ieder geval solide. De verlader merkt op dat er vraag is naar de grotere uien en daarvan zijn er gewoon niet zoveel. Er zijn wel middelgrote uien, dus daar moet een evenwicht in worden gevonden, zegt hij, waarbij hij opmerkt dat bijvoorbeeld de foodservice gewend is aan die grotere uien, dus dat zal een uitdaging worden.
Wat de prijsstelling betreft, betekent de iets kleinere oogst dat de markt voor uien aantrekt en dat de prijs voor rode uien eerder dan verwacht is gestegen. De hogere prijs is nodig gezien de stijging van de productiekosten. Alle kosten gaan omhoog, van het teeltbedrijf tot het verpakken, aldus de verlader.
China: Uienuitvoer op de rand van stagnatie
Alleen in Gansu is de uienoogst momenteel in het hoogseizoen. Gansu is een belangrijk productiegebied voor uien in China. De weersomstandigheden en de bodemgesteldheid zijn zeer geschikt voor de productie van uien. Normaal is de periode augustus-oktober het hoogtepunt van de uienoogst en van het uitvoerseizoen, maar dit jaar staat de uienuitvoer op het punt te stagneren.
Vorig jaar was de prijs van rode uien hoog, en zijn veel telers overgeschakeld op de productie van rode uien. Daarom is het productievolume van rode uien nu veel groter dan vorig jaar. De prijs van gele uien van 50# bedraagt ongeveer 280 USD per ton, en die van geschilde uien ongeveer 400 USD per ton. De prijzen zijn min of meer gelijk aan die van vorig jaar.
Het volume van de overzeese bestellingen is in de afgelopen maanden met 50% gedaald. De belangrijkste reden voor deze daling zijn de hoge transportkosten. Sommige exporteurs hebben de uitvoer van uien naar verre bestemmingen zoals Engeland volledig moeten stopzetten. De huidige kosten van verscheping van Qingdao naar Rotterdam bedragen 14.000 USD per container. Eén container bevat 24 ton uien, wat betekent dat de verschepingskosten ongeveer 600 USD per ton uien bedragen. Dat is veel hoger dan de waarde van het product, wat beduidend boven het gemiddelde ligt.
De binnenlandse vraag naar Chinese uien binnen China is nog steeds enorm. Het grootste deel van de uien die niet kunnen worden uitgevoerd, wordt naar de binnenlandse markt verlegd.
Nederland: Logistiek de limiet in uienexport
Het Nederlandse uienexportseizoen is weer op stoom gekomen. "Alhoewel, we zouden nog veel meer kunnen exporteren als we de transportmogelijkheden hadden. Dat is momenteel de limiet. Andere jaren lag de uitdaging vooral bij het sorteren, nu bij het transporteren. Hierdoor worden exportweken van +40.000 ton die we vorig jaar hadden moeilijk haalbaar. Nu worden er ook wel boten conventioneel geladen, maar dat is niet voor alle bestemmingen mogelijk", vertelt een exporteur.
"Aan de vraag ligt het niet, want die is vrij breed. Afrika trekt de kar, maar ook Azië en Centraal-Amerika doen goed mee. Het zijn de gangbare bestemmingen die vragen naar uien. Dat is overigens wel weer fijn, want daar hebben we vanaf het tweede deel van vorig seizoen best lang op moeten wachten." De prijs van de uien beweegt zich volgens de exporteur momenteel licht omhoog. "Erg hoge prijzen hebben we niet, maar dat is voor nu ook goed verklaarbaar doordat er iets meer aanbod is dan vraag. De prijs van rode uien vertoonde kortstondig een schokbeweging toen een aantal verpakkers moesten inkopen, maar dat effect is volgens de exporteur alweer ten einde. "Bij rood is de focus vooral op grof, naar de fijne sortering is de vraag meteen een stuk minder."
De kwaliteit van de uien gaf aanvankelijk wel wat kopzorgen. "Met name in de plantuien waren er veel problemen. We zijn dan ook zo snel mogelijk overgegaan op de zaaiuien, maar ook daarin zien we een hoog percentage uitval. Met name de bacterierot springt er negatief uit, vaak als gevolg van hagel of meeldauw, de bacterie moet tenslotte toch een ingang hebben. Nu zit die in de zaaiuien vaak nog in de buitenste rok. Je hebt er dus je werk aan, maar uiteindelijk kunnen we onze klanten van een goede kwaliteit bedienen. En het is natuurlijk al een verademing hoe de oogst binnenkomt. De telers kunnen, als de grond niet te hard is, zelf hun geschikte moment kiezen."
Volgende week: Overzicht wereldmarkt papaja's