België is en blijft als buurland de belangrijkste handelspartner voor landbouwproducten van Nederland, na Duitsland. De afgelopen jaren is deze verwevenheid alleen maar groter geworden.
Volgens het laatste onderzoek van Wageningen Economic Research (WUR) en CBS in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, nam de Nederlandse export van landbouwgoederen in 2021 toe met 9,4% tot 104,7 mld euro en de import met 9,9% tot 72,5 mld euro.
Belang van nabije markten en België als exportmarkt voor Nederlandse landbouwproducten
Duitsland is met een binnenlandse markt van 80 miljoen consumenten de belangrijkste afzetmarkt voor de Nederlandse landbouwexport en met 26,3 mld euro goed voor een marktaandeel van 25% in de totale landbouwexport. Echter, België, met 'slechts' 11 miljoen inwoners, is met 12,1 mld euro goed voor een tweede plaats met een marktaandeel van 12%.
Samen met Frankrijk en het VK (ieder goed voor 8% marktaandeel) vormen deze 4 nabije markten de belangrijkste afzetmarkten voor de Nederlandse agrofood export. Opvallend is dat deze nabije markten in 2021 ook nog eens flink in belang toenamen (Duitsland +7%, België +13%, Frankrijk +14%). Ook de export naar andere EU-markten nam overigens fors toe (Denemarken +22%, Spanje +21%, Polen +19%, Italië +17%).
Top-10 bestemmingen Nederlandse landbouwexport in 2021 (Bron: CBS tot en met oktober 2021, raming november-december 2021 door CBS en Wageningen Economic Research)
Ook in absolute cijfers behoren deze nabije markten tot de 5 grootste groeiers: Duitsland (+1,8 miljard euro), België (+1,4 miljard), Frankrijk (+1,1 miljard), Spanje en Italië (beide +0,6 miljard). Vooral de goede prestatie van België, met (zoals hierboven reeds aangegeven) een beperkte binnenlandse markt van 11 miljoen, springt in het oog. Deze groeicijfers zijn daarnaast vooral toe te schrijven aan producten van Nederlandse makelij en slechts in beperkte mate aan de doorvoerfunctie van Nederland. In totaal is België als exportmarkt voor de Nederlandse agrofood belangrijker dan China, Italië en Spanje samen.
Top-5 stijgers en dalers 2020-2021 in verandering absolute uitvoerwaarde (Bron: CBS tot en met oktober 2021, raming november-december 2021 door CBS en Wageningen Economic Research)
Afgezet tegen de totale Nederlandse export naar België vertegenwoordigen landbouwgoederen zo’n 28% (ter vergelijking: voor Duitsland bedraagt dit aandeel 33% en voor Frankrijk 30%).
Belang van nabije markten en België als herkomstmarkt voor landbouwproducten
Top-10 herkomstlanden voor Nederlandse landbouwimport in 2021 (Bron: CBS tot en met oktober 2021, raming november-december 2021 door CBS en Wageningen Economic Research)
Ook aan de importzijde kan men een soortgelijk belang van nabije markten waarnemen, zij het wat zwakker. Na Duitsland is België de tweede belangrijkste herkomstmarkt voor landbouwproducten en de tweede grootste groeier in absolute cijfers.
Top-5 stijgers en dalers 2020-2021 in verandering absolute invoerwaarde (Bron: CBS tot en met oktober 2021, raming november-december 2021 door CBS en Wageningen Economic Research)
Belang van België als handelspartner per productgroep in agrofood
Onderstaande tabel illustreert goed het belang van België als handelspartner voor de verschillende productgroepen. Voor 76% van de productgroepen in 2021 figureert België in de top-3 van de belangrijkste handelspartners. Opvallend zijn ook de hoge groeicijfers (vaak 2-cijfer) in de Nederlands-Belgische handel van de verschillende productgroepen.
Belang van België als handelspartner per landbouwgroep in 2021
Vooral voor de productgroepen 'zuivel en eieren', 'resten van de voedselindustrie, veevoer', 'oliën en vetten', 'groente' en 'fruit' exporteert Nederland zowel in absolute als relatieve termen veel naar België. Alleen Duitsland scoort steeds beter.
Wat betreft de import van landbouwproducten, is België nog vaker onze "preferred" handelspartner (5x nummer 1) dan voor de export. In absolute waarden importeert Nederland vooral de productgroepen 'dranken', 'zuivel en eieren', 'bereidingen van graan, meel en suiker', 'resten van voedselindustrie, veevoer' en 'groente' uit België.
Bron: LNV