Tholen – De zoete geur van bosgrond, die verwacht je niet direct in een kas. Toch zijn er telers met zo’n lekker ruikende, goed werkende bodem. Opvallend genoeg vooral in het buitenland, terwijl de wormen die ze ervoor gebruiken regelmatig speciaal uit Nederland komen. Mark Thur van Megrow weet er alles van. Hij is vermiculturist en geeft advies over het inzetten van wormen voor een goede bodem.
Vier jaar terug begon Mark bij Megrow. Megrow is de adviestak van wormenkwekerij The Dutch Nightcrawlers in Almkerk. Enkele telers wisten de kwekerij, waar veel wormen voor de visserij worden gekweekt, zelf te vinden in hun zoektocht naar wormen voor een betere bodem. De meeste telers maken echter nog maar weinig gebruik van wormen. “Zelfs bij biologische telers ontbreekt het soms nog aan de juiste kennis. Zij weten dat wormen belangrijk zijn, maar zijn nog vaak te snel tevreden zodra ze wormen zien.”
Probleemoplossers
Bij telers die Mark benaderen kan de vermiculturist vaak al aan hun vraag horen wat het (teelt)probleem is. “Wat ik vaak hoor is een probleem in de hoek van de kas waar het water blijft staan. Telers zoeken daar dan naar een manier om het water beter in de bodem te laten trekken. Daarbij komen ze dan uit bij wormen om gangetjes voor de afwatering te graven.”
Op zo’n moment dient de worm een mechanisch doel, zoals Mark dat noemt. “Hetzelfde zie je nu bijvoorbeeld ook op het Museumplein in Amsterdam. Alle ME-busjes en waterkanonnen die daar over het gras rijden, zorgen voor bodemverdichting. Wij gaan wormen zitten om dat op te lossen.”
Ook komen er vragen bij hem binnen over de inzet van wormen voor chemische doelen. Bijvoorbeeld als er compost of magnesium is gestrooid. “De teler wil dat de nutriënten en magnesium goed de wortels bereiken en ook dan zoeken ze hun toevlucht tot wormen.”
Inzet van wormen tegen bodemverdichting op het Amsterdamse Museumplein
Vermicompost
Wormenkenners delen wormen in drie groepen in. Dat zijn wormen die bovenop de bodem in de strooisellaag leven, wormen die in de bovenste 60 centimeter horizontaal bewegen en de derde groep bestaat uit wormen die verticale gangen maken en van het maaiveld tot het grondwater pendelen. De wormen die telers met bovengenoemde problemen helpen vallen onder de groepen 2 en 3.
De wormen uit de eerste groep, de ‘strooiselgangers’, vallen het snelst op omdat deze soort in het allerbovenste laagje van de bodem beweegt en daar ook hun eitjes legt. De humus die wormen maken heet vermicompost. Een niet-dierlijke vorm van mest waarbij geen stikstof vrijkomt en waarin alle nuttige nutriënten zitten die volledig plantopneembaar zijn. “Het is een langdurig werkende organische bodemverbeteraar.”
In de teelt van medicinale cannabis in de Verenigde Staten is de compostvorm al écht ontdekt door telers. Hier nog minder. “Waarom het daar zo is aangeslagen, weet ik echter niet. Misschien dat met de komst van de teelt naar Europa ook de populariteit van vermicompost hier gaat stijgen.”
Voorhoede
Mark is een groot voorstander van een permanente wormenpopulatie in bodems. Daarvoor is een mix van de drie groepen wormen van belang. “Ik kom nog veel wormenloze bodems tegen en als ik al wormen tegenkom in de kas, dan vaak wormen uit groep 1. Wormen uit groepen 2 en 3 ontbreken vaak. De telers die wel al met wormen werken, zetten ze in voor een permanente eigen productie van vermicompost. In de sierteelt heb je bijvoorbeeld wel al telers die hun snoeiafval bewust op de bodem laten liggen zodat de wormen er vermicompost van kunnen maken. Ook enkele biokasgroententelers zijn al zover, net als sommige adviseurs, die ook internationaal advies geven. Het is echter nog wel de voorhoede.”
Post-stomenpakket en permanente populaties
Toen Mark vier jaar terug begon, was hij zelf ook nog een wormenleek. Hij had natuurdocumentaires gemaakt en was hovenier geweest. “Zodra ik echter in contact kwam met de wormenkwekerij heb ik besloten de handschoen op te pakken en de kar te gaan trekken voor wat betreft het bekender maken van de worm voor bodemstructuurverbetering. Ze bleken op de kwekerij ook al een aparte bloedlijn te hebben voor wormen die speciaal voor bodemstructuurverbetering worden gekweekt. Die werden echter lange tijd slechts mondjesmaat in de praktijk ingezet.”
In de kas lukt dat steeds beter. Bij tuinbouwtoeleveranciers zitten de wormen inmiddels zelfs in het assortiment. “Er worden enkele standaardmixen aangeboden. Op termijn wil ik daar een post-stomenpakket aan toevoegen. Nu sneuvelt een groot deel van de populatie na elk rondje stomen en heeft een teler dan nieuwe wormen nodig. Grond stomen wordt in de nabije toekomst verboden. In het post-stomenpakket komen de wormen die je nodig hebt voor opbouw van een permanente populatie. Dat heeft doorgaans zo’n 24 weken nodig.”
Met een kaart houdt Mark voor zichzelf alle hem bekende permanente wormenpopulaties bij. “Mijn doel is zoveel mogelijk landbouwbodems te regenereren.” Een stip op de horizon heeft hij ook. “Ik zou het mooi vinden als op termijn de kennis zo wijdverspreid is dat ik een stapje terug kan doen. Toen ik begon vroeg ik veel aan wetenschappers. Tegenwoordig vragen zij ook mij. De tijd is rijp voor groei.”
Voor meer informatie:
Mark Thur
Megrow
06-48939814
mark@megrow.nl
www.megrow.nl