Het lijkt een moeilijk seizoen te worden voor aardappelen in een groot deel van de wereld. Het hete, droge weer tijdens het groeiseizoen in de meeste teeltlanden heeft de aardappelen zwaar getroffen, net als vele andere gewassen. Het wereldwijde aanbod zal naar verwachting lager uitvallen, aangezien de meeste landen een iets tot aanzienlijk lagere opbrengst lijken te verwachten. Ook de enorme stijging van de energiekosten baart grote zorgen, aangezien velen aarzelen om de oogst op te slaan, vooral nu de prijzen hoog zijn. Sommige Europese landen zullen waarschijnlijk een beroep moeten doen op invoer om de grote vraag op de markt dit seizoen te dekken.
Nederland: Export was trekker op aardappelmarkt
Het weer bepaalt voor een groot deel de aardappelmarkt op dit moment. "Terwijl het lange tijd te droog was om te oogsten, valt er nu op veel plaatsen te veel regen om te kunnen oogsten", aldus een Nederlandse aardappelhandelaar. "De aardappelexport was aan het begin van het seizoen booming, ook naar nieuwe bestemmingen. Maar momenteel worden aardappelen door alle gestegen kosten te duur voor sommige bestemmingen, vooral voor Afrikaanse landen. Gelukkig is er ook betutteling vanuit Oost-Europa en zijn die landen wat meer bereid om de huidige prijzen te betalen, wat de mogelijkheid biedt om de export wat ruimer te trekken. En de export is toch de aanleiding geweest voor de huidige markt. De sector zit erg op gecontracteerde aardappelen en koopt nauwelijks vrije aardappelen. Begrijpelijk dat de telers die hun aardappelen achter de plank hebben liggen een hogere prijs willen met alle droog- en opslagkosten die momenteel gemaakt worden, maar of die kosten ook daadwerkelijk betaald gaan worden is een andere zaak. Ik wil de markt zeker niet naar beneden praten, maar de huidige kosten maken het wel enorm moeilijk om het huidige prijsniveau te handhaven."
België: Lagere opbrengsten zorgen voor hoge prijzen
Vanwege de droogte zal er dit seizoen een fors lagere aardappelopbrengst zijn in België. "Wij doen elk jaar proefrooiingen en wat we hadden gevreesd, wordt dit jaar de waarheid. 2018 was een slecht jaar voor de opbrengst, maar dit jaar is de oogst nog wat lager." Af land levert dit, volgens een handelaar, een moeilijke situatie op. "Het huidige prijsniveau is dermate hoog dat het voor telers met vrije aardappelen zeer aanlokkelijk is nu al afscheid te nemen van hun aardappelen, een goede prijs te vangen en de opslagkosten op nul te houden. Daartegenover staat de handelaar, die dergelijke dure aardappelen niet in zijn opslag wil leggen en de industrie, traditioneel de grootste afnemer, die af land steeds goed ingedekt is."
"Vanaf november wordt het sowieso moeilijk om vrije aardappelen te kopen. Komt daarbij dat geen enkel land in Europa van een goede oogst kan spreken. Enige uitzondering zijn een stukje Nederland of Noord-Duitsland, maar die gaan Europa ook niet redden. Dit resulteert in veel vragende partijen, waardoor er veel beweging op de exportmarkt kan zijn. Rest wel de vraag of dergelijke dure prijzen voor iedereen betaalbaar zullen zijn."
De prijzen zullen tussen de 25 en 30 euro blijven fluctueren dit seizoen. "Kwalitatief lijken er weinig tot geen problemen te zijn. Globaal ziet het er goed uit. Er is weinig sprake van uitval. De aardappelen zijn dit seizoen wel wat fijner en met de hoge onderwatergewichten kan rooibeschadiging nog een issue worden, maar daar valt pas iets met zekerheid over te zeggen als alles in de schuur ligt."
Duitsland: Rustige maar bevredigende markt
De handel op de Duitse aardappelmarkt was rustig maar bevredigend. De beschikbaarheid van binnenlandse aardappelen nam lokaal toe. Het aandeel van nieuwe partijen kruimige aardappelen steeg in sommige plaatsen. Vraag en aanbod lagen meestal gelijk. De waarderingen waren niet altijd consistent, wat de vraag enigszins afzwakte, maar bleven vaak constant, met concessies als uitzondering. In Noord-Duitsland worden lagere oogstvolumes verwacht dan vorig jaar. Bovendien zullen sommige Belgische frietproducenten in een zeer vroeg stadium goederen in Duitsland aankopen. Om deze reden verwacht de sector dat de kosten in de toekomst niet zullen dalen, maar eerder zullen stijgen.
Oostenrijk: Slechte oogstomstandigheden
De oogst van de Neder-Oostenrijkse aardappeloogst verloopt door de aanhoudende regenval niet zo snel als in andere jaren. Hoewel de leveringen gestaag verlopen, zijn ze eerder terughoudend. Ook de verwachting van stijgende producentenprijzen vermindert dit jaar de verkoopbereidheid. Vooral bij partijen van minder goede kwaliteit moeten echter kosten en baten worden afgewogen met betrekking tot het tijdstip van afzet.
Zwitserland: Kleinere volumes, hoge kwaliteit
Het aardappeljaar 2022 was uitdagend voor de telers. Nadat de aardappelen grotendeels in goede omstandigheden waren gepoot, ontwikkelden de planten zich aanvankelijk goed.
In juni volgden echter al verschillende hittegolven. De hitte en droogte zijn niet ideaal voor de aardappelteelt; boven de optimale temperatuur van 25°C daalt de plantengroei in het aardappelgewas sterk. De conventionele aardappelopbrengsten in 2022 liggen daardoor ongeveer 10% lager dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. In vergelijking met het natte voorgaande jaar liggen de opbrengsten echter nog ruim 10% hoger. Bij de biologische aardappelen daarentegen werden dit jaar bovengemiddelde opbrengsten behaald. De totale oogst in 2022 zal desondanks lager zijn dan het gemiddelde van de voorgaande jaren. Niettemin is de kwaliteit van de knollen dit jaar volgens Swiss Patat zeer goed.
Frankrijk: Opbrengst tot nu toe onder het gemiddelde, matige afzet
Sinds begin september is er een matige vraag, terwijl de oogst in Frankrijk in een goed tempo doorgaat. De regen van vorige week heeft het op sommige percelen gemakkelijker gemaakt. In de Beauce is de oogst klaar en in de Champagne (waar tweederde van de oogst is gevorderd) is de oogst in volle gang. In de regio Hauts-de-France (die 2/3 van het Franse aanbod produceert) is de voortgang van de oogst wisselend en bereikt deze op sommige bedrijven 50%. De nationale opbrengsten blijven over het algemeen achter, met verschillen naar gelang van de rassen en de percelen. Wat de handel betreft, is het tempo van de transacties sinds begin september over het algemeen matig. In de supermarkten worden de verschillende assortimenten onder de aandacht gebracht om het kopen te vergemakkelijken en zelfs om impulsaankopen door de consument aan te moedigen. Samen met hun leveranciers communiceren de merken over de "betaalbaarheid" van de aardappelen voor alle huishoudens, ongeacht hun levensstandaard. Er worden ook inspanningen geleverd om ervoor te zorgen dat aardappelen worden aangeprezen tegen een prijs die psychologisch aantrekkelijk is voor de consument. Laten we niet vergeten dat aardappelen een massaconsumptieproduct zijn waarvan de prijselasticiteit van de vraag laag is, volgens de gegevens van de afgelopen jaren over de correlatie tussen prijs en aankopen.
Aan de exportzijde is de markt stabiel, maar transportproblemen kunnen de activiteiten vertragen en sommige bestemmingen hebben er meer last van dan andere, zoals Spanje. Naast het structurele gebrek aan chauffeurs, is er ook ook de stijging van de transportkosten. De daling van de Spaanse groenten- en fruitteelt zou de stromen van Spanje naar de rest van Europa kunnen verminderen en, door een domino-effect, de beschikbaarheid van vrachtwagens verminderen waarvan Frankrijk zou kunnen profiteren voor het vervoer van zijn aardappelen."
Ierland: Stabiele vraag, lagere opbrengsten
Volgens de IFA blijven de vraag en het verbruik in de retail stabiel en zijn zij momenteel vergelijkbaar met de niveaus van vóór de pandemie. Veel telers graven nu in de voorraden. Er zijn meldingen van zeer droge oogstomstandigheden, vooral in het zuidoosten, en sommige telers stellen de oogst uit om schade bij het rooien te voorkomen. De vraag naar industrieaardappelen is groot en de telers melden oproepen uit Europa voor producten. De Queens zijn op dit moment goed geoogst. Het rooien van Kerr Pinks is begonnen en de kwaliteit is uitstekend, maar de opbrengst is aanzienlijk lager.
VK: Zorgen over kwaliteit
In het VK heeft de recente regenval sommige gewassen een impuls gegeven en in de West Midlands is de opbrengst verbeterd. In het oosten kwam de regen te laat om een significant verschil te maken. Deskundigen merken op dat sommige latere rassen, waaronder Markies en Melody, "groener" zijn geworden en tekenen van secundaire groei vertonen. Kwaliteitsproblemen zijn nu ook een groot probleem. Het aantal schurftgevallen bij M.Piper is "verontrustend" van Schotland tot het zuidoosten en er worden ook "interne" schurftgevallen aangetroffen. Kneuzingen als gevolg van hoge droge stof maar ook andere afwijkingen leiden tot hoge afkeuringsniveaus. Ook de schade neemt toe nu de bodem opnieuw uitdroogt.
Italië: Vraag redelijk, maar prijzen stijgen
Een grote handelaar in het noorden van Italië zegt dat de vraag naar aardappelen redelijk is, maar deels gevoed lijkt te worden door degenen die willen speculeren. De prijzen stijgen. De retail is op zoek naar aardappelen, zelfs van lage kwaliteit, om minder uit te geven. "Als we de prijzen te veel verhogen, storten de bestellingen in en als de consumptie daalt, wordt het een probleem voor de telers en de handelaren. Veel winkels zijn dus op zoek naar goedkopere aardappelen om een marge te maken. Oktober en november worden de maanden waarin we harder en zonder al te veel marge zullen werken. De kosten worden echter steeds hoger: de elektriciteitsrekening is bij gelijkblijvend verbruik in één maand gestegen van 12 duizend naar 40 duizend. De prijzen moeten dus omhoog, maar niet te veel. De prijzen op het veld zijn hoger dan in andere jaren omdat er minder opbrengst was in het noorden van Italië."
Momenteel is de consumptie rustiger dan vorige maand, zoals elk jaar in september. Een marktdeelnemer in de sector uit Campania zegt: "Momenteel kopen we aardappelen uit Frankrijk. Door de droogte heeft de teelt geleden, met een daling van ongeveer 30% ten opzichte van het seizoen van vorig jaar. Wij kopen Franse aardappelen in jumbozakken van 1300 kg tegen 0,35 €/kg. Deze notering is het gevolg van een lagere opbrengst en een grote vraag vanuit verschillende Europese landen, zoals Italië, Spanje en Portugal. Bij deze notering komen dan nog de kosten van het vervoer over de weg en per spoor. Bij dit scenario maken wij ons zorgen, en niet alleen over de stijgingen. Wij vragen ons af: lukt het ons om mei/juni door te komen met de afzet van Franse aardappelen en dan met de onze te beginnen? We weten onder andere nog steeds niet hoe de oogstschema's van de Italiaanse ondernemers eruitzien."
In Calabrië worden de opbrengsten op basis van de eerste oogsten geschat op 10-15% lager, met kleinere maten, maar een uitstekende kwaliteit.
Volgens de statistieken blijven aardappelen een van de populairste categorieën in het boodschappenmandje van Italiaanse gezinnen. Vooral consumptieaardappelen worden door 85% van de Italiaanse gezinnen gekocht.
Spanje: Droogte en stijging teeltkosten drijven aardappelprijzen op, vrees voor tekorten
De Spaanse aardappeloogst voor de industrie gaat door in Segovia en zal naar verwachting eind oktober klaar zijn, vooral voor fritesrassen als Agria, die voor de winter worden opgeslagen. De volumes liggen aanzienlijk lager dan vorig jaar door een afname van het areaal in alle teeltgebieden en een veel lagere opbrengst als gevolg van de weersomstandigheden. De droogte heeft aanzienlijke gevolgen gehad voor de omvang van de oogst, die voornamelijk klein is. Samen met de hoge stijging van de oogst-, verwerkings- en verpakkingskosten heeft dit ertoe geleid dat de aardappelprijzen de pan uit zijn gerezen en historische niveaus hebben bereikt. Zowel de verse als de verwerkende industrie maken zich grote zorgen voor deze winter, aangezien er een tekort zou kunnen ontstaan, rekening houdend met het feit dat Frankrijk ook een veel kleinere oogst verwacht. Aangezien de inflatie de economie en de koopkracht van de consumenten al aantast, zouden de prijzen kunnen blijven stijgen en de consumptie kunnen beïnvloeden.
Zuid-Afrika: Aardappelprijzen dalen
De provincie Limpopo levert momenteel 69% van de Zuid-Afrikaanse aardappelen en een vijfde komt nog uit de westelijke Vrijstaat.
De provincie Limpopo kende twee opeenvolgende jaren met vorst en bijgevolg zeer goede prijzen. Dit seizoen nam het aardappelareaal aanzienlijk toe en was de aanvoer op de markt zeer groot, wat leidde tot een overaanbod, dat lijkt te zijn weggewerkt en de verkoop steeg de afgelopen week met 6%. Sinds het begin van het jaar heeft Limpopo 1,3 miljoen zakken meer verkocht dan het vijfjaarlijkse gemiddelde.
De Noord- en Noordoostkaap hebben daarentegen 2,5 miljoen zakken van 10 kg minder verkocht en de Vrijstaat ongeveer 2,3 miljoen zakken minder dan hun gemiddelde sinds het begin van het jaar.
De totale verkoop is echter lager; de economische problemen van Zuid-Afrika komen tot uiting in een verminderde koopkracht en sinds het begin van het jaar zijn 2,7 miljoen zakken van 10 kg minder verkocht dan het vijfjaarlijkse gemiddelde.
De aardappelprijs is vorige week met nog eens 10% gedaald tot iets meer dan R35 (2 euro) per zak van 10 kg. De aardappelprijzen liggen tussen 40% en 60% lager dan rond deze tijd vorig jaar, toen vorstschade de oogst verminderde en een kortstondig tekort veroorzaakte.
China: Hitte en droogte zorgen voor lagere opbrengsten
Een aardappelteler met een aardappelteelt van 66 ha in Binnen-Mongolië in Noord-China geeft commentaar op de aardappeloogst van dit jaar: "De aardappeloogst in Binnen-Mongolië is bijna voorbij. De opbrengst is lager dan in voorgaande jaren, wat vooral te wijten is aan de droogte en de hoge temperaturen in de zomer. De prijzen zijn relatief hoog en zullen naar verwachting verder stijgen. De droogte heeft de opbrengst van de oogst verminderd.
Ondanks de lagere opbrengsten zijn de Chinese exportcijfers gestegen. Uit relevante gegevens blijkt dat China van januari tot augustus 2022 ongeveer 220.300 ton verse of gekoelde aardappelen (exclusief pootgoed) exporteerde, een stijging van ongeveer 2,57% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar; de totale exportwaarde bedroeg ongeveer 119,65 miljoen US dollar, een stijging van ongeveer 6,43% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Noord-Amerika: Prijzen zouden nog hoger kunnen zijn dan vorig jaar door lager aanbod
Het aardappelareaal is kleiner en de opbrengsten zijn relatief laag in Idaho. "Telers zijn niet erg positief over hun opbrengst - die lijkt lager te zijn," zegt een verlader.
Hij merkt op dat er een paar factoren ten grondslag liggen aan de lagere opbrengsten, te beginnen met een vertraging van de oogst aan het begin van het seizoen. "Dit jaar was het een zeer koel voorjaar en de planten hadden niet het groeiniveau dat we tegen eind juni verwachtten. Op dat moment liepen de planten ongeveer twee weken achter", zegt hij. "Vervolgens waren de maanden juli en augustus extreem warm. De realiteit is dat het grootteprofiel van het gewas zich nooit heeft ontwikkeld zoals verwacht. Het grootteprofiel zal kleiner zijn dan vorig jaar."
Naast Idaho zijn ook Colorado en Wisconsin laat begonnen dit seizoen.
Dit komt bovenop de inkrimping van het areaal in de staat met negen procent aan het begin van het seizoen - in totaal 25.000 hectare minder. "Maar dat werd begrepen vanaf het begin van het seizoen. Het verontrustende op dit moment is dat de opbrengsten zoveel lager zijn dan verwacht," zegt hij. Hij merkt op dat de verwachte opbrengst ergens rond de 440 zakken per hectare lag, hoewel er berichten zijn dat hoe noordelijker het veld ligt, hoe beter de opbrengst. Eén melding betrof echter 300 zakken/0,4 ha.
Recente rapporten wijzen er ook op dat North Dakota een gemiddelde oogst heeft en de prijzen in Wisconsin geven aan dat zij een betere maat hebben dan Idaho. Nebraska en Kansas kunnen problemen hebben met de rijpheid.
Ondertussen blijft de vraag naar aardappelen groot, zelfs tegen de hogere prijzen van dit jaar. "Onze vraag is niet veranderd. De markt is nu een typische oogstmarkt waar de prijzen dalen naarmate de oogst vordert", zegt hij. "Maar nu zal elk aspect van de industrie concurreren om het aanbod, of het nu gaat om de verwerkers die frietjes maken of de drogers die vlokken maken of de verse verzenders. Elk verkooppunt zal moeten concurreren om een aanbod dat lager is dan vorig seizoen en het aanbod van vorig seizoen was laag genoeg om tot recordhoogten te leiden."
Volgens hem lijdt het geen twijfel dat de markt dit jaar gemiddeld hoger zal zijn dan vorig jaar. "En het is mogelijk dat de prijzen in het hoogseizoen hoger zullen zijn dan vorig jaar," zegt hij. "Het is een beangstigende situatie en iets wat we nog niet eerder hebben gezien. Met die vermindering van het areaal en van de opbrengst zijn alle kansen verkeken."
Peru: Gevoelige prijsstijging op de grote groothandelsmarkt van Lima
Zoals gemeld door het ministerie van agrarische ontwikkeling en irrigatie (MIDAGRI), is in het algemeen in Peru het areaal van de 30 belangrijkste gewassen, die ongeveer 90% van de beplante oppervlakten in het land uitmaken, licht gekrompen met 0,6% ten opzichte van het seizoen 2020/2021 (van augustus tot juli), als gevolg van "de hoge prijzen van ingevoerde chemische meststoffen, die de kosten van de gewassen hebben verhoogd, waardoor de producenten zijn gedekapitaliseerd".
In het geval van aardappelen blijkt uit de evaluatie van het landbouwseizoen 2021/2022 echter dat in totaal 339.581 hectare knollen is ingezaaid, wat een stijging van 3,5% betekent ten opzichte van de gemiddelde inzaai van de laatste vijf seizoenen.
Volgens de gegevens van Midagri was de aardappelteelt in 2021 al met 2,8% gestegen, met een totaal van 5.668.898 ton en een stijging van de opbrengst met 3,4% tot 17,1 ton per hectare. In 2022 bedroeg de totale oogst van januari tot juli 4.816.703 ton, dat is 7,6% meer dan in dezelfde periode van 2021, dankzij de toename van het geoogste areaal en een stijging van de opbrengst met 3,7%. Bovendien zijn er in die periode "geen grote problemen geweest in de agroklimatologische omstandigheden die de gewassen kunnen hebben beïnvloed."
Deze verhoogde opbrengst is ook opgemerkt in de volumes aardappelen die de Grote Groothandelsmarkt van Lima zijn binnengekomen, met een totaal van januari tot augustus 2022 van 450.430 ton, wat 4,6% meer is ten opzichte van dezelfde periode van het voorgaande jaar. Ondanks de hogere volumes drukt de inflatie echter een diepe stempel op de groothandelsprijzen van dit basisproduct van het Peruaanse dieet en, in feite, het tweede belangrijkste product voor zijn bijdrage aan de waarde van de landbouwteelt.
Een blik op het meest recente bulletin over het aanbod en de prijzen van aardappelen in Lima van 27 september 2022 laat zien dat de prijzen per kilo de afgelopen maanden op de grote groothandelsmarkt van Lima zijn gestegen tot 4,95 pond voor de gele aardappel (Tumbay), 4,60 pond voor de Peruanita en 3,70 pond voor de Huamantanga. Maar als we de Midagri-bestanden raadplegen en deze prijzen vergelijken met die in het bulletin van 27 september 2021, zien we de ware omvang van deze stijging: afgelopen dinsdag lag de prijs van de Yungay-aardappel 85,4% hoger dan een jaar geleden; die van de Canchan-aardappel lag 100% hoger, de prijs van de Unica is met 106,5% gestegen; in Huamantanga is de prijs in één jaar tijd met 166,2% gestegen; de prijs van gele aardappelen is in één jaar tijd met 272,2% gestegen, die van Peruanita met 274% en die van Huayro met 187,5%.
Deze stijgingen zouden gevoelige gevolgen kunnen hebben in een land waar de aardappelconsumptie, zoals Midagri op 30 mei op de Nationale Aardappeldag meldde, in 2021 92 kilo per hoofd van de bevolking bedroeg.
Oceanië: Aardappelconsumptie in de lift
Een Australische aardappelsector benadrukt de gezondheidsvoordelen van de groente nu het land de lente- en zomermaanden ingaat. In 2021 kocht volgens de statistieken 87 procent van de Australische huishoudens aardappelen en kochten ze gemiddeld 1,7 kilo aardappelen per boodschappentrip - en het aanbod per hoofd van de bevolking bedroeg 18 kilo, gebaseerd op het geleverde volume. Maar dit schept een enorme kans voor de industrie om de consumptie te verhogen, en WA Potatoes wijst erop dat dit nog steeds ver onder andere landen ligt, zoals Ierland, dat een jaarlijkse consumptie heeft van ongeveer 85 kg. In haar seizoensblad herinnert de organisatie de consumenten eraan dat aardappelen weliswaar als ongezond worden beschouwd en veel kilojoules bevatten, maar dat zij een lagere energiedichtheid hebben dan andere koolhydraatrijke voedingsmiddelen en ook een waardevol zetmeel bevatten dat in andere diëten ontbreekt. Volgens de cijfers steeg de opbrengst van aardappelen in Australië met 5% tot 1.458.991 ton en steeg de waarde ervan met 13% tot 807,3 miljoen dollar (ruim 534 mln euro).
Ondertussen meldde Nieuw-Zeeland dat het in 2021 een moeilijker jaar was dan het voorgaande jaar, als gevolg van de gevolgen van de Covid-19-pandemie. Ook de stijgende kosten voor het verhandelen na de oogst zorgden voor een lichte dip in de totale waarde van de sector, van 1,2 miljard dollar naar 1,1 miljard dollar. Uit de gegevens blijkt dat 72% van de NZ-oogst wordt verwerkt (diepvries en chips) en dat is de reden waarom de waarde van onze sector stabiel is gebleven. Er was ook een verdubbeling van de waarde voor de chipssector, wat erop wijst dat "comfort food" populair was tijdens de pandemie. Toch heeft de sector sinds 2013 een totale waardegroei van 41 procent bereikt. De belangrijkste conclusie van 2021 is dat een sterke binnenlandse markt de sector ondersteunt.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt papaya