De recordprijzen voor uien in de afgelopen zes maanden zijn een terechte beloning voor de Zuid-Afrikaanse telers na een paar moeilijke jaren. Anderhalf jaar geleden zaten de uienprijzen in het slop, en de sector was in gevaar door de stijgende inputkosten en de stroomonderbrekingen.
"Als we dit jaar deze hoge prijzen niet hadden, zouden nog meer mensen zijn gestopt met het planten van uien," zegt Willem de Klerk van PV Fresh marktagentschap, op de markt voor AGF-producten in Tshwane. "Dit jaar is de opbrengst niet helemaal optimaal, maar de prijs maakt veel goed."
Uien zijn momenteel beperkt beschikbaar, met historisch hoge prijzen tot gevolg.
Het uienteeltseizoen werd gehinderd door stroomonderbrekingen die de irrigatie bemoeilijkten (niet iedereen heeft het kapitaal om te irrigeren via generatoren) en door besproeiingsprogramma's, die werden bemoeilijkt door hevige regens. Daarnaast waren er de escalerende kosten van chemicaliën, energie en transport.
Willem merkt op dat het publiek waarschijnlijk niet begrijpt waarom uien zo duur zijn, en voegt eraan toe dat de telers het zich gewoon niet kunnen veroorloven om tegen een lage opbrengst te produceren.
Recordprijzen blijven tot in de winter
Momenteel worden op deze markt zakken van 10 kg grote uien verkocht voor R130 tot R140 en de prijzen dalen niet omdat het aanbod van uien, vooral van grote maten, beperkt blijft.
De Westkaap bevindt zich op zijn productiepiek; de telers in deze provincie kunnen dit seizoen profiteren van het wereldwijde uientekort door grotere exportmogelijkheden naar het Midden-Oosten, Afrika en Europa.
Het uienseizoen in de Noordkaap loopt ten einde en in Limpopo komt de nieuwe oogst, die in februari en maart is geplant, in juni en juli binnen.
"Tot eind vorig jaar zagen we R80 voor een zak van 10 kg als het plafond. Ik had nooit gedacht dat we R100 voor een zak van 10 kg zouden krijgen, maar op een gegeven moment bereikten de prijzen zelfs R150 of R160," zegt hij.
Ter vergelijking: in september 2021 werd een zak van 10 kg witte uien verkocht voor ongeveer R30 op de markt in Johannesburg - een indicatie van de gevoeligheid van de marktprijzen voor het aanbod. Rode uien zijn nog duurder: tot R280 voor een zak van 10 kg.
"Als de economie sterker was geweest, kan ik me voorstellen waar de prijzen zouden zijn gebleven," merkt hij op. Hij acht het waarschijnlijk dat uien ten minste de komende drie maanden deze sterke prijzen zullen blijven krijgen, alles afhankelijk van de omvang van de komende uienoogst in Limpopo.
Willem de Klerk van PV Fresh op de versmarkt van Tshwane.
Ondanks de huidige recordprijzen staan de telers misschien niet te springen om het volgende seizoen meer uien te planten.
"Het is extreem duur geworden om uien te planten - de aanplantkosten voor uien bedragen nu een kwart miljoen Rand per hectare. Dat is te hoog voor een teler om grote risico's te nemen."
Sommige kopers hebben hun aankopen uitgesteld in de hoop dat de prijzen zullen dalen, maar de vraag naar uien is niet elastisch en voorlopig blijft de markt krap.
[10 Rand = € 0,49]
Voor meer informatie:
Willem de Klerk
PV Fresh Produce Market Agents
Tel: +27 72 431 7958
www.facebook.com