'De hardnekkigheid van onveilig gedrag. Gezondheid moet nog meer voorop staan. Eerlijk werk: als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het meestal ook niet waar. Werk zorgt voor inkomen, doel structuur en vreugde.'
Dat zijn 4 observaties van de Inspecteur-generaal van de Nederlandse Arbeidsinspectie in zijn jaarlijkse reflectie bij het Jaarverslag 2022 van de Arbeidsinspectie. Dit jaar gaat zijn reflectie in op de vier aspecten in de missie van de Arbeidsinspectie: veilig, gezond en eerlijk werk en bestaanszekerheid voor iedereen. Daarmee onderstreept dit jaarverslag wat door de Nederlandse Arbeidsinspectie gepubliceerd is, net als het Meerjarenplan, dat dit in Nederland de komende jaren belangrijke aandachtspunten zijn.
Uitzendbureaus
Uitzendbureaus hebben bij uitstek een functie om gaten te vullen (ziek en piek). Van oudsher is de functie van het uitzendbureau het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. In economische zin verlagen zij
de transactiekosten in een markt met imperfecte informatie. Een waardevolle functie. Smeerolie voor de arbeidsmarkt, die ook heeft bijgedragen aan een Nederlandse arbeidsmarkt, die beter
functioneert dan die in veel andere Europese landen, die kampten of kampen met hogere aantallen mensen die aan de kant staan.
"Maar ook uitzendbureaus kunnen niet toveren en moeten het wel georganiseerd krijgen. Zij zien zich ook geconfronteerd met veel vraag en gaan op zoek naar aanbod van personeel. Dat maakt creatief. De les uit meerdere toezichtzaken in 2022 is dat uitzendbureaus die jou als opdrachtgever probleemloos grote aantallen mensen op stel en sprong kunnen leveren, vaak te creatief zullen zijn geweest."
Uitzendbureaus waren volgens de arbeidsinspectie 'creatief' in de zin dat de mensen die via zo'n uitzendbureau aan het werk worden gezet soms geen werkvergunning hebben, maar er wel één moeten hebben. "Het kan dan gaan om asielzoekers die al dan niet betaald worden ingezet of onder het mom van stage of ‘meelopen’ worden bemiddeld."
In de reflectie van vorig jaar ging de Inspecteur-Generaal al uitgebreid in op het verdienmodel waarmee soms grote groepen arbeidsmigranten zich door de Europese arbeidsmarkt verplaatsen, om onder soms miserabele omstandigheden te verblijven en te werken. Opdrachtgevers, ook aansprakelijk voor het voorkomen van dat soort situaties, doen er goed aan te dubbelchecken. Anders werken ze mee aan het in stand houden van oneerlijke praktijken.
Checklist Uitzendbureaus
In 2022 is een themagerichte Checklist Uitzendbureaus geïntroduceerd. De checklist helpt bedrijven te beoordelen of zij op een veilige manier met uitzendkrachten werken De sector 'uitzendbureau en arbeidsbemiddeling' maakte met 9% deel uit van de sectoren waar de meeste onderzochte klachtmeldingen betrekking op hebben. In 2022 is er één Knock & Talk gesprek gevoerd in een zaak binnen de Aanpak Malafide Uitzendbureaus (AMU).
Medio 2022 is bepaald dat de Inspectie met 200 fte uitgebreid wordt met het oog op nieuwe taken zoals het toezicht op de certificering van uitzendbureaus.
Arbeidsongevallen
Er werden in 2022 2.295 ongevalsonderzoeken afgesloten. Dit zijn er meer (+17%) dan in 2021. Dit heeft, zo valt te lezen in het jaarverslag, te maken met de toename van het aantal meldingen ten opzichte van
het coronajaar 2021 en een uitbreiding van de inspectiecapaciteit. Ook een nieuwe werkwijze voor ongevalsonderzoek speelt mee.
Het absolute aantal slachtoffers van ernstige arbeidsongevallen is net als in eerdere jaren het hoogst in de sectoren industrie, bouw, handel en vervoer en opslag. Afgezet tegen het aantal banen is afvalbeheer (inclusief waterleidingbedrijven) in 2022 de sector waarin relatief
de meeste slachtoffers van ernstige arbeidsongevallen vielen: gemiddeld 129 per 100.000 banen van werknemers, gevolgd door de bouw met 124 en landbouw, bosbouw en visserij met 93 slachtoffers per 100.000 banen. Ook dit is vergelijkbaar met eerdere jaren.