Hoe spelen uientelers, loonwerkers en adviseurs in op het veranderende klimaat? Het Uienmagazine van De Groot en Slot legde deze vraag voor aan vier Peters uit Nederland en België. Het groeiseizoen kenmerkt zich steeds meer door extreme omstandigheden, zeggen ze. Een vruchtbare bodem, compost, bemesting, rassenkeuze en teeltspecifieke maatregelen worden steeds belangrijker om een weerbare ui te telen.
Peter Buysrogge – Akkerbouwer in Emmeloord
Akkerbouwer Peter Buysrogge uit Emmeloord gelooft niet zo in een veranderend klimaat. Elk jaar is anders, vroeger was het ook weleens droog of nat, zegt hij. "Het is elk jaar wel wat. Geen jaar is gelijk. Ik heb een aantal jaren Hysky geteeld, omdat deze sterk is tegen fusarium, maar ik ben hiervan teruggekomen. Ik vind de opbrengst van een ras dat sterker wortelt beter en heb daarom de keuze gemaakt voor Hyway, deze is ook geschikter voor de langere bewaring."
Peter heeft nu gekozen voor geprimede Hyway vanwege het betere wortelgestel. "Deze ui doet het heel goed, met een mooie kleur en super hard. En geprimede Red Baron is gewoon een ‘goeie ouwe’. Gelukkig waren dit jaar nog voldoende middelen tegen meeldauw beschikbaar. Ik ben benieuwd wanneer er resistenties worden doorbroken, nu mancozeb is weggevallen." Voor de uienvlieg wordt al jaren gebruik gemaakt van de steriele-vliegentechniek van De Groene Vlieg. "Dit werkt naar behoren, we krijgen nooit een spuitadvies", zegt hij.
De uien worden veelal beregend met bronwater. Toen de bronwaterpomp hier kwam, ging de vijzelpomp weg, aldus Peter. "Nu zie je steeds meer vijzels in de polder komen, omdat de hardheid van het tochtwater een stuk lager is. Dit seizoen heb ik de vijzel van de buurman ook eenmaal gebruikt om de uien te beregenen. Om natte periodes de baas te blijven, zijn we een aardig eind op weg om alles opnieuw te draineren."
Peter van Hauwaert – Loonwerker uit Meulebeke (België)
Loonwerker Peter Van Hauwaert ziet de laatste jaren dat de opkomst in uien moeilijker wordt. We krijgen steeds meer schrale noordoosten-winden, waardoor de grond in het voorjaar moeilijk opwarmt en de bovenste laag vlug uitdroogt, zegt hij. "Als er dan wordt beregend, krijg je natuurlijk te maken met korstvorming. Dat zorgt de laatste jaren voor veel problemen. Voor deze problematiek bieden voorgekiemde zaden een voordeel."
Peter Van Hauwaert heeft nog geen ervaring met druppelirrigatie, maar de loonwerker weet dat beregenen/bevloeien een grote meerwaarde biedt om de teelt rendabel te maken. "Dit zorgt er ook voor dat de afnemer een mooier en stabieler product krijgt."
Wat rassenkeuze betreft, daarover neemt Peter als loonwerker geen beslissingen. Hij is er wel van overtuigd dat uien telen zonder afnemers en af-land leveren 'financieel zeer risicovol' is.
Peter Ickenroth – Adviseur bij Agrea
Peter Ickenroth is adviseur vollegronds-groenteteelt bij Agrea. Met een gezonde, vruchtbare bodem, een goede bemesting en rassenkeuze, aangevuld met teeltspecifieke maatregelen, willen we weerbare uien telen die bestand zijn tegen de huidige extremere klimatologische omstandigheden, zegt hij.
Peter Ickenroth is vooral actief in het zuidoostelijk zandgebied van Brabant en Limburg. "De laatste jaren is de uienteelt steeds meer verschoven van de traditionele teeltgebieden in het zuidwesten en de polder naar het oosten van het land", zegt de adviseur.
Op zandgrond wordt in de praktijk standaard dierlijke mest toegepast voorafgaand aan de teelt, stelt Peter. Ook in de uienteelt kan dierlijke mest prima, vindt hij. "Dierlijke mest is hier een bedrijfszekere meststof, zeker in droge jaren, die tevens als voedsel dient voor het bodemleven. De in de drijfmest aanwezige organische stof draagt bovendien bij aan de organische stofbalans, waarbij de aanvoer groter moet zijn dan de afbraak en afvoer ervan. Hoe meer organische stof de bodem bevat, des te meer vocht en nutriënten deze kan vasthouden."
Om optimaal gebruik te maken van de aanwezige mineralen en het aanwezige vocht kiest Peter bij de rassenkeuze voor een ras met een goed wortelgestel, liefst in combinatie met een niet te weelderige loofgroei. "Een goed ontwikkeld wortelstelsel is beter en langer in staat vocht en mineralen op te nemen, ook onder drogere omstandigheden. Een niet te fors ontwikkeld loofapparaat helpt bij het voorkomen en beheersen van valse meeldauw."
Geprimed zaad draagt bij aan een snelle en uniforme opkomst, aldus Peter. "Een vroege goede beginontwikkeling is zeker op zandgrond belangrijk om het gewas een voorsprong te geven op droogte en hitte. Op de meeste percelen kan worden beregend. Dit gebeurt steeds vaker met druppelirrigatie. Dat is een gemakkelijk, gebruiksvriendelijk en bovenal waterzuinig systeem met een positieve invloed op de gezondheid van de ui. Een sterke en goed groeiende ui is essentieel voor een gezonde en rendabele teelt."
Peter van Rossum – Meewerkend voorman Maatschap Van Nieuwenhuijzen in Melissant
Peter van Rossum is meewerkend voorman bij maatschap Van Nieuwenhuijzen in Melissant. Hij houdt zich nu ruim vijf jaar bezig met de uitvoering van de verschillende teeltmaatregelen van de diverse akkerbouwgewassen, waaronder elk jaar een perceel zaaiuien. Na enkele jaren Hytech te hebben geteeld, ligt er nu Hyway in de bewaring opgeslagen.
Ons groeiseizoen kenmerkt zich steeds meer door extreme omstandigheden, zegt Peter. "Daarin zien we de laatste jaren steeds langere periodes van neerslagoverschotten (wateroverlast) en tekorten in de zin van opkomstproblemen en groeiachterstand. Wij proberen door compost, groenbemesters telen, dierlijke mest en een niet of ondieper kerende grondbewerking het organische stofgehalte van onze bodem naar een hoger niveau te brengen en daarmee ook het vochtoverschot/tekort te nivelleren."
Om vochttekort te voorkomen, hebben de akkerbouwers de beschikking over geschikt oppervlaktewater om te kunnen beregenen. Daardoor is een min of meer acceptabele kilo-opbrengst te realiseren, aldus Peter. "Toch willen we in de toekomst investeren in peilgestuurde drainage, om efficiënter neerslagtekorten te overbruggen, hoewel dit voor de uienteelt nog wel een uitdaging is. Gelukkig kan deze investering in meerdere teelten rendabel zijn."
Peter besluit: "Je zou ook kunnen denken aan een irrigatie-/fertigatiesysteem, maar daar hoort een hogere gemiddelde kiloprijs bij. Voor de toekomst blijft de spreuk overeind: zaaien is raaien."
Bron: Uienmagazine De Groot en Slot
