Het nieuwe coronavirus grijpt snel om zich heen in China en ook in andere landen zijn inmiddels gevallen van de ziekte bekend. Het coronavirus is een zoönotisch virus, wat betekent dat de ziekte van dier op mens kan worden overgedragen. Wageningen University & Research heeft expertise op dit vlak. Ze zetten zes vragen op een rij over het Wuhan-coronavirus (nCoV-2019).
1. Wat zijn coronavirussen?
In de natuur komt een grote variatie aan coronavirussen voor, die in tal van diersoorten ziekte kunnen veroorzaken. Het Porcine Epidemische Diarree Virus veroorzaakt bijvoorbeeld ernstige diarree en veel sterfte bij jonge biggen. Ook de pluimveesector lijdt wereldwijd flink aan de gevolgen van infecties veroorzaakt door coronavirussen (Infectieus Bronchitis Virussen). Bij mensen veroorzaken de coronavirussen doorgaans gelukkig alleen een verkoudheid. Coronavirussen die van dieren naar mensen overspringen (zoönoses), kunnen daarentegen wél ernstige ziekte veroorzaken. Dit kwam eerder voor bij de coronavirussen SARS- en MERS-coronavirus, die ernstige luchtweginfecties veroorzaakten bij mensen.
2. Waar komt het virus vandaan? En wat is de link tussen dieren en mensen?
Het nieuwe coronavirus, nCoV-2019, behoort tot dezelfde virusfamilie als het SARS-virus. Beide virussen komen in allerlei varianten voor bij verschillende soorten vleermuizen. Het coronavirus is een zoönose, wat betekent dat de ziekte van dier op mens kan worden overgedragen. Onduidelijk is nog of dit virus direct vanuit vleermuizen komt of via een ander zoogdier in de mens is terechtgekomen. Resultaten van onderzoek naar de oorsprong van het virus suggereren dat de eerste patiënten het virus op een markt in Wuhan (China) hebben opgelopen.
3. Hoe verspreidt het virus zich?
Het Wuhan-coronavirus verspreidt zich van mens op mens, vermoedelijk via de lucht en via contact met besmette oppervlakken. Buiten het lichaam overleven coronavirussen niet lang.
4. Is er een vaccin tegen het virus?
Internationaal lopen diverse samenwerkingen rond de ontwikkeling van vaccins, zoals binnen het samenwerkingsverband CEPI. Inmiddels is China al begonnen met het testen van een nieuw vaccin dat effectief lijkt. Dit wordt - gezien de noodsituatie - nu al getest op mensen.
5. Wat gebeurt er als een dier verdacht wordt van besmetting met nCoV-2019?
Wanneer een dierenarts vermoedt dat een dier is geïnfecteerd met het virus, kan hij of zij materiaal insturen naar Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad om dit te laten testen. Ook als het gaat om een dier dat men wil exporteren.
6. Welke maatregelen zijn er in Nederland om verspreiding van nieuwe (dier)ziekten te voorkomen?
Het nieuwe coronavirus kan via reizigers ook in Nederland opduiken. Om verspreiding te voorkomen, is het belangrijk om te zorgen dat het virus zo snel mogelijk gedetecteerd wordt.
Als er in Nederland een onbekende zoönose opkomt, dan kan Wageningen Bioveterinary Research snel onderzoek doen naar de dierziekte. Wanneer een dier(soort) wordt verdacht van besmetting zullen we deze direct bemonsteren en onderzoeken. Dat doen we middels onze 'virus discovery pipeline'. Deze pipeline is opgezet voor de snelle detectie en karakterisering van nieuwe ziekteverwekkers
Snelheid van ingrijpen en dus het snel in kaart brengen van nieuwe (dier)ziekten is van belang. En zoals ook nu blijkt, ook inzet op directe afstemming met onderzoek naar volksgezondheid. Q-koorts is daarvoor een belangrijke aanleiding geweest en heeft er ook voor gezorgd dat er nu een Signaleringsoverleg Zoönosen (SO-Z) is waar veterinaire onderzoekers - onder andere van WBVR - voortdurend afstemmen met volksgezondheidsonderzoekers van met name RIVM en GGD.
Bron: WUR