De agrarische sector is minder gevoelig gebleken voor de coronacrisis dan andere sectoren. De volumegroei in 2020 was evenals in 2019 ruim 1%. De productiewaarde kromp echter met ruim 4% omdat door vraaguitval voor diverse producten de prijzen daalden. Enig prijsherstel in de loop van 2021 is haalbaar, maar het perspectief op sterke rendementsverbetering wordt gehinderd door de vanwege de coronacrisis aanhoudende druk op consumentenbestedingen in binnen- en buitenland. De vooruitzichten voor 2021 en de jaren erna lijken iets minder positief, voornamelijk omdat de veestapel langzamerhand krimpt ten gevolge van het stikstofbeleid van de overheid. Toch blijft de agrarische sector ook in 2021 een groeisector, ondanks afzwakking van de groei tot 0,5%, is de conclusie van het ING Economisch Bureau in haar vooruitzicht voor de agrarische sector.
Druk op landbouwsector neemt verder toe
Begin 2020 maakten boeren zich meer zorgen om het stikstofbeleid dan om corona. Een jaar later blijkt de coronacrisis hardnekkig en dit heeft door vraaguitval in binnen- en buitenland geleid tot veelal matige prijzen en resultaten. In 2021 blijft de onzekerheid om de impact van het stikstofbeleid groot, vooral in de intensieve veehouderij. Bedreigingen voor de landbouw in de “strijd om de ruimte” de komende jaren zijn taakstellingen op het gebied van woningbouw, energietransitie (zonne- en windmolenparken) en aanleg van natuur, maar ook de toenemende roep om de extensievere kringlooplandbouw. Voor al deze doelen wordt gekeken naar landbouwgrond en een fors deel van de doelen heeft te maken met het creëren van stikstofruimte. “Voor een sector die economisch gezien een onmisbare pijler is, altijd fors heeft geïnvesteerd in innovatie en verduurzaming, die onder het door de EU vastgestelde stikstofplafond voor de veestapel blijft en te maken heeft met een scheve margeverdeling in de food en agri keten, worden het uitdagende jaren”, stelt Henk van den Brink, sectoreconoom Agri & Trade bij het ING Economisch Bureau.
Agrarische sector redelijk coronaproof
De agri & food sector is weinig conjunctuurgevoelig in vergelijking met andere sectoren, zelfs tijdens de coronacrisis en de lockdowns bleef de productie gewoon doorgaan. Alleen in het tweede kwartaal was er een kortstondige dip, vooral vanwege de tijdelijke sluiting van slachterijen. De groei in 2020 van 1,2% komt overeen met het langjarig gemiddelde. De productiewaarde fluctueert doorgaans veel meer dan het productievolume. Diverse segmenten, vooral in de veehouderij, werden mede vanwege de coronacrisis getroffen door slechtere prijzen dan in 2019, waardoor ook de resultaten veelal tegenvielen. Vooral de vraag vanuit het buitenland liep terug, hoewel veel minder dan bij het begin van de coronacrisis werd verwacht. De binnenlandse foodsector bleef fier overeind. Wel verschoof een deel van de consumentenbestedingen van de horeca naar supermarkten en voedingsspeciaalzaken. Gezond (thuis) eten kreeg een impuls en er werd volop gespendeerd in tuincentra en (online) bloemenwinkels.
Glastuinbouw: vooral export en afzet naar foodservice blijven kwetsbaar
Mensen blijven eten, en nu zelfs gezonder dan voor de coronacrisis, en dat lijkt gunstig voor de voedingstuinbouw. Echter alleen groentetelers die leveren aan supermarkten floreerden in 2020, in tegenstelling tot de groep die zich richt op horeca en foodservice. Al met al was het gemiddelde bedrijfsresultaat in de voedingsglas-tuinbouw 17% lager dan in 2019, vooral door lagere prijzen. De export van verse groenten en fruit steeg in 2020 weliswaar met 6%, maar dat kwam vooral door de hoge groei van de wederuitvoer van fruit. De sierteeltexport daalde in 2020 met ruim 4%. In de eerste lockdown, die samenviel met de drukste exportmaanden van het jaar, vond forse krimp plaats. De lange lockdown begin 2021 zorgt voor aanhoudende druk op het exportkanaal en de foodservice. Als de economieën langzamerhand weer van het slot gaan, zullen de opgespaarde euro’s bovendien mogelijk eerder naar vakanties en horeca vloeien dan naar eigen huis en tuin, de grote winnaars van vorig jaar. In de tweede helft van het jaar zullen consumentenbestedingen bovendien onder druk komen vanwege oplopende werkloosheid.
Aardappeltelers in de puree
In de akkerbouw zagen telers van fritesaardappelen de prijzen in maart 2020 vanwege de lockdown van de horeca kelderen. Tot op heden blijven de prijzen ruim achter bij de normale niveaus. De coronacrisis beïnvloedt ook het nieuwe seizoen. Zowel nieuwe contractvolumes als de prijzen voor levering af land in de tweede helft van dit jaar zijn lager. In combinatie met hogere teeltkosten wordt het voor aardappeltelers dan ook een zwaar jaar. De uienmarkt is minder afhankelijk van lockdowns in de horeca en blijft prima presteren. De export leed kortstondig onder containertekorten, maar bereikte in de tweede helft van 2020 recordhoogtes. De verwachting is dat de prijzen in 2021 bovengemiddeld hoog blijven.
Klik hier voor het volledige vooruitzicht.