Tholen - Facturatie zonder dat er een vorm van dienst tegenover staat, schimmige constructies of grote contante geldbedragen. Ook in de AGF- en bloemenhandel met grote volumes en handelsstromen naar derde landen is witwassen soms onbewust dichterbij dan ondernemers in de gaten hebben. "Denk logisch na en kijk hoe je geldstromen lopen", is dan ook het belangrijkste advies dat Wilco de Winter (Partner Audit & Assurance), Devon Bekker (Adviseur Forensics & Technology) en Kim Scholten (Senior Adviseur Forensics & Technology) van BDO meegeven.
"In onze jaarrekeningcontroles zijn we niet actief op zoek naar fraude en corruptie, maar we worden er soms wel mee geconfronteerd en dan moeten we bij signalen actief handelen", vertelt Wilco. "Wij controleren namelijk wel actief op contante geldstromen en dan zien we dat er bedrijven zijn die onbedoeld witwaspraktijken faciliteren. Bijvoorbeeld wanneer er geldstromen door de boekhouding gaan, waarvan niet voldoende duidelijk is welke diensten daar tegen overstaan. Dit komt in allerlei gradaties voor en bedrijven beseffen zich vaak niet dat ze door het gebruik van deze betaalstromen witwassen faciliteren."
Witwassen, zowel giraal als met contant geld
"Zo heb ik onlangs een casus gehad met een groothandelaar, die een buitenlandse afnemer had en die moeite had om euro’s het land uit te krijgen. Daarom had men de oplossing bedacht om door middel van pro forma facturen meer euro’s te exporteren dan daadwerkelijk werden gefactureerd. De ondernemer dacht oprecht mee te denken met zijn klant, maar werkte op deze manier wel mee aan mogelijk witwassen", vertelt Kim Scholten. "Deze bedrijven realiseren zich vaak niet welke risico's ze lopen en wat er onder de definitie van omkoping en corruptie valt. En witwassen gebeurt echt niet alleen met contant geld."
"Handelaren, zeker ook in de flowers & foodsector willen handel drijven, het liefste met klanten die goed renderen. Toch is het belangrijk om ook als deze klanten goed renderen, of eigenlijk juist wanneer klanten goed renderen, jezelf de juiste vragen te blijven stellen. Hoe ingewikkelder de geldtransactie, hoe meer vragen je moet stellen. Het begint er mee door te weten met wie je zaken doet en te zorgen dat helder is welke prestatie er is geleverd voor een bepaalde overboeking. Hoe transparanter je bent, hoe minder risico je loopt. Het betekent ook niet dat je geen handel meer kunt drijven, maar het vergt wel bovenmatig meer aandacht van de ondernemer op de vraag met wie hij handel drijft", aldus Wilco.
Allerlei verrekeningen niet per definitie fout, wel complexer
"Op het moment dat er allerlei verrekeningen plaatsvinden, hoeft dat heus niet altijd fout te zijn, maar het wordt wel complexer. Het heeft altijd de voorkeur om de transactiestroom zo duidelijk mogelijk te laten verlopen, zodat het achteraf altijd uit te leggen is. Als je zaken doet in West-Afrika en je werkt met partij A, maar je wordt betaald door partij B, dan moet je dat wel uit kunnen leggen. Weet waarom er contant betaald wordt. Op het moment dat dit schimmig wordt, onderzoek het goed en leg het ook vast. Mocht het OM langskomen, dan kun je altijd die documentatie overleggen. Dat geldt overigens ook voor de uitgaande geldstromen. Op het moment dat je structureel aan een klant levert en de achterstanden lopen op, kunnen er betalingsvoorstellen komen die ongebruikelijk zijn. Je moet er alles aan doen om die te voorkomen. In de praktijk zien we dat als organisaties eieren voor hun geld kiezen, de risico's navenant toenemen."
"Bij banken en accountants is dit onderwerp de laatste jaren hoger op de agenda komen te staan. Zeker nadat ING een boete kreeg voor het onvoldoende uitoefenen van hun poortwachtersfunctie kwam witwassen hoog op de agenda. De wetgeving is ook strenger geworden. Belangrijk is dat het onderwerp witwassen en de bijbehorende wetgeving ook bij niet-financiële ondernemers hoog op de agenda komt te staan. Daarbij komt het moment dat als de bank vragen gaat stellen aan de ondernemer, dat dit echt geen pretje is. Het kost allereerst veel tijd, omdat er allerlei informatie boven tafel moet komen, maar ook betalingen kunnen bijvoorbeeld geblokkeerd worden. Ondernemers geven aan dat ze in dergelijke situaties een omgekeerde bewijslast ervaren. Zij moeten aan de banken bewijzen dat ze onschuldig zijn en de zaken op orde hebben. Dat wil je natuurlijk het liefste voorkomen."
Wwft
"Het zou namelijk erg spijtig zijn als je de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme) overtreedt. Door het overtreden van de Wwft kan de toezichthouder boetes opleggen. Daarnaast kan het OM overgaan tot strafvervolging bij het daadwerkelijk faciliteren van witwassen. Ondernemers zien dat nog weleens als een ver-van-hun-bed-show, maar het is raadzaam om te kijken of je contante transacties onder de reikwijdte van de Wwft vallen. Voor contante bedragen vanaf €10.000,- geldt al een onderzoeksplicht. Je zal dan na moeten gaan met wie je handel doet en waarom er contant is betaald. Bij contante bedragen vanaf €10.000,- geldt een meldplicht bij vermoeden van terrorismefinanciering of witwassen. Is er sprake van een mogelijke ongebruikelijke transactie waarbij sprake kan zijn van witwassen of het financieren van terrorisme? Dan moet je je bevindingen melden aan de Financial Intelligence Unit Nederland. Het niet melden van ongebruikelijke transacties kan een economisch delict zijn. Ook het niet uitvoeren van een gedegen (klant)onderzoek, terwijl dit volgens de wet wel verplicht was, kan een economisch delict zijn. Zoals ik net al aangaf, is het ook mogelijk dat de bank onderzoekt of je mogelijk witwassen aan het faciliteren bent”, vervolgt Devon.
"Er zijn initiatieven om contante betalingen vanaf € 3.000,- helemaal te verbieden. Dit heeft echter wel een enorme impact omdat in sommige sectoren contant betalen nog steeds gebruikelijk is. Bovendien is het witwassen niet alleen beperkt tot de contante geldstromen", vervolgt Kim. "Als landen met een verhoogd corruptierisico noemt ze Rusland en Brazilië. "Dat zijn landen waar je eigenlijk geen zaken kunt doen zonder agent of tussenpersoon. Maar witwassen kan ook in Nederland gebeuren. Een positieve ontwikkeling is daarom dat we zien dat bedrijven meer procedures opstellen voor de medewerkers op de financiële administratie. Zij zien immers als eerst hoe de transactiestroom door de boekhouding gaat. Dan zijn de medewerkers op de financiële afdeling de eersten die opmerkelijke betalingen of andere bijzonderheden kunnen signaleren. Die interne meldplicht is van groot belang!"
Voor meer informatie:
Wilco de Winter, Kim Scholten en Devon Bekker
BDO Accountants & Adviseurs
Tel: +31 (0)70 3380756
wilco.de.winter@bdo.nl
www.bdo.nl/nl-nl/branches/flowers-food