Het is een week geleden dat Rusland in Oekraïne is binnengevallen. Als reactie op deze invasie heeft een groot deel van de wereld, waaronder de Europese Unie, vergaande sanctiemaatregelen opgelegd aan Rusland. Dat leidt tot onzekerheid en vragen, ook binnen de AGF-sector. Hoe zit het met de import en export van groenten en fruit naar Rusland? Krijg ik nog betaling van Russische partijen? Hoe om te gaan met logistieke uitdagingen? In dit artikel gaan Jan Verhoeven en Sam van Santen van Wille Donker in op de EU-sanctiemaatregelen en de juridische gevolgen daarvan voor handel in groenten en fruit.
Vliegverbod
Het is Russische vliegtuigen verboden om te vliegen, landen of op te stijgen in het luchtruim en het grondgebied van de Europese Unie. Tegelijkertijd heeft Rusland het eigen luchtruim gesloten. Dat heeft met name grote invloed op de handel in graan, rogge, maïs en zonnebloemolie, omdat Rusland een grote exporteur is van deze producten.
Hoewel er dus geen formeel im- en exportverbod is van AGF-producten uit en naar Rusland, wordt dit in de praktijk wel erg belemmerd. Het vervoer over land is zeer lastig, omdat de situatie in Oekraïne te gevaarlijk is en er te weinig vrachtwagenchauffeurs zijn. Ook de scheepvaart wordt geraakt. Zo heeft het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld al besloten om Russische schepen te weren. Ook grote rederijen leggen het vervoer van goederen van en naar Rusland stil.
Lichtpunt is dat de douane bij exportcontroles voorrang geeft aan bederfelijke waar. Ook ondernemersvereniging evofendex spant zich in voor alternatieven om goederen te kunnen transporteren van en naar Rusland. Het is in ieder geval niet verboden om via alternatieve routes AGF-producten te im- en exporteren.
Betalingsverkeer
Er zijn zeven Russische banken uitgesloten van het internationale betalingssysteem SWIFT en met deze banken mogen ook geen verdere zaken gedaan worden. Dat heeft als gevolg dat Russische partijen veel moeilijker geld kunnen overmaken naar partijen gevestigd in EU-lidstaten.
Wat kunt u doen?
Schort uw verplichtingen op: afhankelijk van de contractuele afspraken die zijn gemaakt, kan een leverancier zijn leveringsverplichting opschorten als zijn (Russische) wederpartij niet betaalt of goede gronden heeft om aan te nemen dat dit niet gaat gebeuren. Andersom geldt dat bij import van producten uit Rusland het raadzaam is om na te gaan of de (Russische) wederpartij wel feitelijk aan zijn leveringsverplichting kan voldoen. Is dat niet het geval, dan kan onder omstandigheden de betalingsverplichting van de importeur worden opgeschort.
Ontbinding overeenkomst: ook kan er aanleiding zijn om van een contract met een Russische partij af willen. Dat kan zijn omdat er sprake is van een tekortkoming (wanprestatie), maar ook omdat men niet meer geassocieerd wil worden met deze Russische partij. In het eerste geval biedt de wet ruimere mogelijkheden dan in tweede geval. Als de wederpartij wanpresteert, dan kan het contract worden ontbonden. Is dat niet het geval, dan zou een beroep kunnen worden gedaan op beëindiging van het contract wegens onvoorziene omstandigheden. In de rechtspraak is deze mogelijkheid nog niet uitgekristalliseerd, maar het lijkt onder omstandigheden verdedigbaar om het standpunt in te nemen dat men niet meer geassocieerd wil worden met een Russische wederpartij (waarbij onder meer de maatschappelijke positie en aard van de samenwerking een rol speelt).
Tot slot
De situatie in Oekraïne verandert snel. Dat brengt ook de nodige uitdagingen met zich mee binnen de AGF-sector. Heeft u vragen over hoe om te gaan met de ingestelde EU-sanctiemaatregelen of de uitvoering van een contract, dan voorzien de AGF-specialisten van Wille Donker advocaten u graag van advies."
Voor meer informatie:
Wille Donker advocaten
Leidse Schouw 2
2408 AE Alphen aan den Rijn
Postbus 357
2400 AJ Alphen aan den Rijn
Tel: +31 (0)172 44 24 17
[email protected]
www.willedonker.nl