Tholen - In het eerste coronajaar 2020 veranderden eetgewoontes sterk, veel mensen gingen meer thuis koken, gezonder eten en de Nederlandse consumptie van groenten en fruit steeg met respectievelijk 5 en 3 procent. In 2021 was een verdere stijging te zien: groenten +3% en fruit +1%. "Blijft dat zo?" vroeg Wilco van den Berg van GroentenFruit Huis zich af tijdens het symposium van het project de Waarde(n) van Groenten en Fruit bij de Brightlands Campus Greenport Venlo op 17 november.
Wilco dook in de cijfers en constateert dat de consumptie van groenten tot half oktober 2022 op peil blijft, de consumptie van fruit daalt ten opzichte van 2021. Vergeleken met pre-corona steken de cijfers echter gunstig af. Groentenaankopen liggen in 2022 tot half oktober zelfs 14% hoger ten opzichte van 2019, voor fruit is dat +3%.
Groenten en fruit dempen inflatiecijfers, koopgedrag verandert
De huidige gierende inflatiecijfers gelden nadrukkelijk niet voor groenten en fruit. Voor fruit is zelfs een dalende trend ingezet vanaf juni 2022. In oktober bedroeg de inflatie bij vers fruit 5%. Dit wil dus zeggen dat fruit in oktober 5% duurder was dan een jaar terug. De inflatie van voeding totaal was ruim 14 procent. Niet alles is in prijs omhoog gegaan. Groenten als wortel (+1%), paprika (+2%) waren in de eerste helft van 2022 nauwelijks duurder dan in dezelfde periode vorig jaar, bloemkool was zelfs stukken goedkoper (-14%) net als appels (-7%), aardbeien (-5%) en mango (-5%).
De huidige inflatie heeft impact op het koopgedrag. Er is een toename in verkoop van AGF bij discounters (Aldi, Lidl, Boni, Dirk) en consumenten gaan vaker naar verschillende supermarkten die een aanbieding hebben. Er is een verkoopdaling van 3% bij groentewinkels (niet bij boerderijwinkels) en een daling van biologisch bij biologische winkels. De aankoop van premium artikelen daalt ook.
Stijgers en dalers op productniveau
In coronatijd (2020) herontdekten consumenten sinaasappel. Deze werd naast citroenen, prei, paprika en gember, een hardloper. De coronaboost die de krimpende categorie wel kon gebruiken, is echter niet blijvend. In de eerste helft van 2022 is het een van de dalers, naast witte champignons (verschuiving naar kastanje champignons), trostomaten, Gala meloenen, courgettes, peren en nectarines. Stijgers zijn bloemkool (goedkoop), verspakketten, snackpaprika's en komkommer, frambozen, blauwe bessen, avocado en ronde tomaten. "Deze cijfers zeggen niet altijd wat over trends op lange termijn," zei Wilco. Veel stijgers en dalers hebben ook te maken met beschikbaarheid van product (zo waren er niet veel nectarines afgelopen voorjaar). 25% van de consumenten koopt inmiddels ook online groenten en fruit. De top-5 meest online bestelde groenten in 2021 waren komkommer, trostomaten, paprika, bloemkool en broccoli.
Voorkeur voor de gewone tomaat
Bij komkommer lijkt de consument uit gewoonte te kopen en minder op prijs te letten. Zo steeg de gemiddelde prijs met een derde en bleef de verkoop vrij stabiel vergeleken met 2021. Interessant is de ontwikkeling binnen de categorie tomaat. Ondanks dat de prijs van een doorsnee ronde tomaat in de eerste jaarhelft 2022 ten opzichte van vorig jaar steeg met 27%, kocht de consument 3% meer ronde tomaten. De prijs van pruimtomaten steeg iets harder (28%) en daarvan kocht de consument zelfs 8% meer. Daarentegen steeg de prijs van snoeptomaten minder hard (+10%), maar kocht de consument 4% minder volume. De minitrostomaat kreeg een harde klap, -23% volume verkocht tegen een prijsstijging van slechts +8%. Cijfers van de reguliere trostomaat: -20% volume, + 24% prijs.
De Nederlandse consument reageert heel anders op marktontwikkelingen dan de Duitse. In Duitsland zijn snoeptomaten (pruimvorm) in de periode januari - juni de winnaar in de tomatencategorie, wellicht door de geringe prijsstijging, het volume steeg met 9,5 procent, de prijs met 1,7%. De ronde kerstomaatjes kregen wel een klap in Duitsland, -18,3% volume en +11% in prijs. Alle reguliere tomaten daalden in volume, gemiddeld kende de Duitse tomatenconsumptie een daling van 10,4% en een prijsstijging van +12,1 %.
Verspakket is gamechanger
Verspakketten blijven maar doorgroeien (+25% 1e helft 2022, verviervoudiging omzet in 5 jaar) en worden door 4 van de 10 huishoudens gekocht, dus er zijn nog veel kopers te winnen. Bijna alle supermarkten voeren die nu, daarnaast is een doorontwikkeling geweest in het aanbieden van pakketten met voorgesneden groenten die meer gemak bieden.
Het 'simpele' tomatensoeppakket blijft koploper in de categorie met een aandeel van 10%, gevolgd door curry madras (9%) en lasagne (9%). Voorkeur voor een bepaalde keuken lijken de consumenten niet te hebben. Topgroeiers binnen de verspakketten zijn respectievelijk prei kerriesoep, Japanse teriyaki en Chinese tomatensoep.
Opvallend is dat er verschuivingen waren binnen gemak, lees gesneden verse groenten, en verder kopen consumenten minder luxe. Zowel de gesneden kookgroenten (-12%), als roerbak premium (-13%), als sla premium (-10%) daalde in volume, de sla basis en roerbak basis bleven stabiel. Wel populair zijn de pureersoepen, +22% omzetstijging, zo meldt Wilco.
Inspiratie en kennis opgezocht
De consument is op zoek naar inspiratie en kennis over groenten en fruit. Veggipedia, een onafhankelijke encyclopedie verzorgd door GroentenFruit Huis met informatie over groenten en fruit, kent een groeiend aantal bezoekers. Er is interesse in zowel bekende producten als in specialiteiten. Binnen de categorie groenten is vaak gezocht op pattison maar ook op andijvie en spitskool, bij fruit ging dat om vijg, kweepeer en goudreinet en in kruiden om gember, tijm en munt.
Jongeren koken minder graag
Jongere consumenten hebben zich ontwikkeld tot gemaksgeneratie. Het koopgedrag van millennials is substantieel anders van Generatie X en de Babyboomers. Zij hebben geen tijd en zin om te koken, zo blijkt uit onderzoek en bestellen volop maaltijden bij bezorgdiensten. Millennials geven dat gedrag ook door aan de volgende generatie. Dat voorspelt een verdere groei van het aantal mensen dat geen zin heeft om te koken.
De top 10 meest verkochte groenten door consumenten jonger dan 40 jaar volgens cijfers van GfK: 1) tomaten, 2) paprika’s, 3) uien, 4) komkommers, 5) wortelen, 6) roerbak-/wok-stoofgroenten, 7) champignons, 8) gemengde sla, 9) broccoli, 10) sperziebonen.
De Top 10 meest verkochte groenten door consumenten ouder dan 40 jaar: 1) tomaten, 2) uien, 3) wortelen, 4) witlof, 5) komkommers, 6) sperziebonen, 7) champignons, 8) bloemkool, 9) spruiten, 10) paprika’s.
Tot slot wijst Wilco erop dat marktkennis cruciaal is in deze onzekere tijd. "Vergeet daarbij niet om blijvend op zoek te gaan naar innovaties."
Voor meer informatie:
Wilco van den Berg
GroentenFruit Huis
vandenberg@groentenfruithuis.nl
www.groentenfruithuis.nl