De Werkgroep Consumptie Aardappelen (WCA) van de NAV heeft weer een inschatting gemaakt van de kostprijs voor komend seizoen (2023). Voor het lopende seizoen (oogst 2022) hebben aardappeltelers al te maken gehad met een flinke kostenstijging. De WCA berekent dat die kosten voor het komende seizoen verder doorstijgen. De eerste signalen zijn dat de industrie met een flinke verhoging van de contractprijzen
voor fritesaardappelen komt. De berekeningen van de WCA komen bijvoorbeeld voor klei leveren afland op 20,7 cent/kg (2022: 16,1 cent) en voor leveren uit de schuur week 17 op 27,4 cent/kg (2022: 23,7 cent).
De WCA berekent al sinds 2010 ieder jaar de kostprijs van consumptieaardappelen voor een voorbeeldbedrijf op zandgrond en op kleigrond. Deze berekeningen worden steeds op dezelfde manier uitgevoerd, zodat ze door de jaren heen goed met elkaar te vergelijken zijn. De kostprijs is berekend ex BTW en exclusief de kosten voor
beregening. De WCA rekent voor beregenen € 270/ha per keer bij een gift van 25 mm. De teelt- en bewaarkosten zijn voor seizoen 2022 al fors gestegen en de WCA constateert dat deze kostenstijging het komende seizoen stevig doorzet. De kosten van arbeid, meststoffen, slijtdelen en energie stijgen meer dan gemiddeld. Door de forse inflatie is de gemiddelde stijging ook al behoorlijk.
De WCA rekent altijd een marge van 15% op de kale kostprijs voor het risico dat de boer neemt. Door het extremer wordende weer en het wegvallen van vele essentiële gewasbeschermingsmiddelen is deze marge ook meer dan nodig. Voor 2023 komt de kostprijs (incl. marge) voor de afland levering voor fritesaardappelen op zand op 18,4 cent/kg en op klei afland op 20,7 cent/kg. Voor leveren uit de schuur komt de kostprijs (incl. marge) op zand op 25,0 cent/kg en voor klei op 27,4 cent/kg. Even ter vergelijking: de kostprijs (incl. marge) voor klei leveren uit de schuur kwam in 2010 op 15,1 cent/kg. Het is wel goed om bij de hier berekende kostprijzen te betrekken dat de kosten voor beregenen niet zijn meegenomen. In het huidige klimaat is twee keer beregenen bijna wel ieder jaar nodig en daarmee stijgt de kostprijs al weer 1 cent/kg.
Conclusie
De eerste signalen zijn dat de fritesindustrie met forse verhogingen van de contractprijzen komt. De berekeningen van de WCA tonen aan dat die ook meer dan nodig zijn. De nu bekende prijzen zijn niet of nauwelijks voldoende om een kostendekkende teelt te realiseren. Het zal sterk afhangen van de verdere voorwaarden of fritesaardappelen op contract voor de teler aantrekkelijk zal zijn.
Kostprijs tafelaardappelen
De WCA heeft vorig jaar ook gekeken naar het verschil in kostprijs tussen fritesaardappelen en tafelaardappelen. De conclusie was dat de kostprijs van tafelaardappelen bij gelijke opbrengst zeker 2,5 tot 3
cent/kg hoger is. Omdat opbrengsten en kwaliteitseisen nogal uiteen lopen is het voor tafelaardappelen zeker nodig om een kostprijs te berekenen voor de eigen situatie. Omdat de financiële gevolgen wanneer de vereiste kwaliteit niet wordt gehaald groot kunnen zijn, is de 15% risico marge voor tafelaardappelen zeker nodig. De berekening is te vinden op www.nav.nl/bereken-je-kostprijs/