Nederland loopt voorop als het gaat om innovaties in de landbouwsector. Vooral op het gebied van precisietechnieken is al heel veel gaande. Sommige innovaties zijn volop beproefd en hebben zich ruimschoots bewezen; andere technieken staan nog ‘in de kinderschoenen’, maar bieden wel veel potentie. Drie innovatieve uientelers delen hun ervaringen in het Uienmagazine van De Groot en Slot.
Thes Agro heeft al behoorlijk wat kennis in huis op het gebied van precisietechnieken. Sterker nog: inzet van deze technieken is inmiddels gemeengoed op het akkerbouwbedrijf in Burgh-Haamstede.
"Al onze machines worden aangestuurd door GPS en veel werkzaamheden voeren we uit met behulp van taakkaarten, zodat we heel plaatsspecifiek kunnen werken", vertelt Johan van der Wekken van Thes Agro.
Het bedrijf startte in 2016 met het variabel spuiten van bodemherbiciden in de uienteelt. Toeleverancier Van Iperen gaf de aanzet hiertoe. "Zij vroegen of we wat proeven wilden doen op dit vlak. Wij zagen hier wel kansen in, vooral omdat de grondsoorten binnen onze percelen vaak verschillen. Bij het traditioneel spuiten met bodemherbiciden moesten we qua dosering echter altijd op safe spelen en kozen we voor de gulden middenweg. Met als gevolg dat op lichtere gronden regelmatig gewasschade optrad; hier dienden we vaak te veel toe. Anderzijds kregen we het onkruid er dikwijls niet goed onder op de zwaardere stukken van een perceel. Kortom: het was in meerdere opzichten niet ideaal."
Meeropbrengst van 7 tot 10 procent
Het variabel spuiten van bodemherbiciden gebeurt op basis van taakkaarten, die worden gemaakt aan de hand van een bodemprofiel. Deze taakkaarten worden geüpload in het GPS-systeem van de spuit, waarna de bodemherbicide wordt gedoseerd op basis van de samenstelling van de bodem. Deze manier van werken werpt zijn vruchten af, zo blijkt uit vergelijkingen met referentiestroken. Volgens Van der Wekken resulteert het precisiespuiten in een meeropbrengst van 7 tot 10 procent. "Gewasschade hoort namelijk tot het verleden, ook hebben we de onkruiddruk weten te verlagen. Van een reductie van de inzet van gewasbeschermingsmiddelen is niet echt sprake, maar we brengen de werkzame stof wel precies daar waar deze het hardst nodig is."
De meerwaarde van variabel kunstmest strooien, waar ook sinds 2016 mee gewerkt wordt, is volgens Van der Wekken wat minder concreet. Hierbij wordt de kunstmestgift afgestemd op het bodemprofiel, dat is verwerkt in taakkaarten. "Deze precisietoepassing heeft voor ons nog niet echt een toegevoegde waarde. Dat komt mede door het feit dat wij niet kunnen beregenen op onze percelen. Hierdoor is het lastig om het maximale uit de gedoseerde kunstmest te halen; kunstmest is immers effectiever wanneer je meteen daarna water kunt geven."
Spot-spraying
Het zaaien van uien op basis van taakkaarten zit voorlopig nog niet in de pijplijn bij Thes Agro, vanwege het simpele feit dat de zaaimachines van het bedrijf hier nog niet op zijn toegerust. "We hopen in de toekomst wel verdere stappen te kunnen zetten wat betreft het plaatsspecifiek inzetten van contactherbiciden”, zegt Van der Wekken. "'Spot-spraying', waarbij een drone de locaties van de diverse onkruiden in kaart brengt, zou hiervoor ideaal zijn. Dan hoef je herbiciden dus niet meer volvelds in te zetten, maar alleen op de plek waar een onkruidje staat. Daarmee boek je gigantische milieuwinst. Om een dergelijke toepassing interessant en rendabel te maken, is het echter wel zaak dat er toelatingen komen voor andere, effectievere contactherbiciden."
Zaai- en schoffelrobot
Ook Mark Buijze in Schoondijke heeft inmiddels de nodige ervaring met GPS-gestuurd werken en de inzet van taakkaarten. Sinds maart van dit jaar zaait en schoffelt de biologische teler zijn uien en sjalotten namelijk met een robot op basis van GPS. "Om het rendement van mijn bedrijf te verhogen, ben ik vorig jaar gestart met de teelt van hoogwaardigere gewassen, waaronder uien", zegt Buijze. "Aangezien ik liever niet met vreemd personeel werk, moest ik iets anders verzinnen om de arbeidsbehoefte binnen de perken te houden. De zaai- en schoffelrobot van FarmDroid helpt hierbij."
De robot, die werkt op zonne-energie, rijdt autonoom en bepaalt op basis van GPS-coördinaten en taakkaarten waar een uienzaadje de grond in moet. "Vervolgens slaat hij in zijn geheugen op waar de zaadjes zitten, waardoor hij precies weet waar hij onkruid kan wieden. De robot wiedt zowel in als tussen de rijen. Tussen de rijen snijdt hij het onkruid af met een draad, in de rij schoffelt hij dit weg met een beweegbaar mes."
Volgens Buijze werkt de techniek prima. Maar het vergt tijd om hier als ondernemer vertrouwen in te krijgen, geeft hij aan. "Ik vond het wel spannend om de robot onkruid te zien wieden, terwijl de uienzaadjes nog niet boven de grond waren. Dan denk je toch: 'zo meteen rijdt ‘ie m’n hele perceel kapot.' Daarom heb ik het afgelopen seizoen wel op safe gespeeld en heb ik de robot niet te dicht bij de zaadjes laten schoffelen. Hierdoor hadden we wat meer last van onkruiden dan eigenlijk nodig was."
Potentie voor uienteelt
Hoewel de robot in de basis goed werkt, gaat de teler deze winter nog wel wat kleine technische aanpassingen doen. "Om een optimaal resultaat te behalen, is het zaak om de robot aan te passen aan je eigen specifieke situatie en grondsoort. We passen daarom onder meer de richting van de schoffelmesjes aan."
De capaciteit van de robot is volgens Buijze wel beperkt bij inzet in de uienteelt. "De robot kan zo’n 1,5 hectare zaaien en 2 hectare schoffelen in een tijdsbestek van acht uur. Je kunt ‘m natuurlijk ook ’s nachts door laten lopen, maar dat voelt voor mij niet prettig. Ik wil er toch enigszins zicht op houden. Daarnaast ben ik nog zoekende in welke gewassen de machine het beste kan worden ingezet. Voor de uienteelt biedt hij in ieder geval potentie; dat is wel duidelijk."
De teler noemt ook als pluspunt dat de robot ‘slechts’ 700 kilo weegt, waardoor deze vaak inzetbaar is. "Zodra een perceel enigszins begaanbaar is, kan die aan de slag. Dat is anders dan met een trekker. Ook van schade aan de bodem of het gewas is geen sprake. Maar doordat deze robot minder zwaar is dan een reguliere schoffelmachine, gaan de mesjes en draden ook met minder kracht door de grond heen. Daarom is het zaak dat die de onkruiden al in een klein stadium ‘pakt’; ze mogen maximaal twee tot drie centimeter groot zijn."
Zaaien op basis van organische stofgehalte
Jurgen Siebring startte dit jaar met het zaaien van uien op basis van de aanwezigheid van organische stof in de bodem. Siebring runt samen met zijn ouders een akkerbouwbedrijf in het Drentse Oranjedorp. "We maken eerst een bodemscan, om het organische stofgehalte van onze percelen te bepalen", vertelt hij. "Deze informatie verwerken we in taakkaarten, die vervolgens in de GPS-gestuurde zaaimachine gaan. We hebben de zaaimachine, samen met onze machineleverancier, geschikt gemaakt voor deze toepassing."
De teler experimenteerde met verschillende zaaidichtheden in combinatie met verschillende organische stofgehaltes. We hebben gevarieerd van 2,9 tot 4,1 zaaieenheden per hectare, vertelt hij. "Het beste resultaat behaalden we op plekken met een hoog organisch stofgehalte, van circa 12 procent, in combinatie met zo’n 3,1 zaaieenheden per hectare. Daar zagen we een meeropbrengst van vier à vijf ton per hectare. Qua uniformiteit en kwaliteit zag ik op het oog geen verschil. Maar we hebben de bemonsteringsresultaten nog niet binnen."
Veel te winnen
Siebring wil volgend jaar voortborduren op de behaalde resultaten. Concreet betekent dit dat hij actief gaat proberen om het organische stofgehalte van zijn percelen te verhogen, door meer compost op te brengen. "En door dan ook de zaaieenheden per hectare aan te passen, hopen we onze opbrengsten verder te verhogen en ook grovere uien te kunnen oogsten. Méér organische stof betekent immers méér voedingsstoffen voor het gewas, wat hopelijk bijdraagt aan een grovere sortering. Ik ben ervan overtuigd dat er veel te winnen is met deze aanpak; de eerste resultaten zijn veelbelovend."
Bron: Uienmagazine De Groot en Slot