In de begroting voor komend jaar is 2 miljard uitgetrokken voor minima om hun dagelijkse boodschappen te kunnen blijven betalen. Het CBL is tevreden met deze focus, maar telers- en brancheorganisaties luiden de noodklok. Juist de bestaanszekerheid van telers staat onder druk door steeds strengere eisen.
LTO pleit voor een gelijk Europees speelveld en wil een Oranje bonus invoeren om meer Nederlandse producten in de schappen te krijgen. Glastuinbouw Nederland vreest dat het voor de helft van de Nederlandse telers het onrendabel wordt om nog tomaten, paprika’s, komkommers, aardbeien, ander zachtfruit of bloemen en planten te telen.
Volgens het GroentenFruit Huis biedt de Miljoenennota geen aanknopingspunten om groenten en fruit te stimuleren. Op 1 januari zal er dus nog steeds BTW (9%) op groenten en fruit worden geheven. Door de demissionaire status van het kabinet wordt het besluit daarover gelaten aan het nieuwe kabinet. al was het maar omdat het verlies van € 1 miljard aan BTW nog niet in de begroting is gedekt. Ook een besluit over een progressieve suikerbelasting over frisdrank zal niet meer door het demissionaire kabinet worden genomen. Wel is er voor volgend jaar geld vrij gemaakt voor een gezond ontbijt op school voor 'kwetsbare leerlingen', te weten: € 165 miljoen.
Lees hieronder de uitgebreide reacties:
LTO: Voorkom dat ‘voedselarmoede’ een nieuw maatschappelijk probleem wordt
“Onze boeren en tuinders zijn er trots op goed, gezond én betaalbaar voedsel te maken. Consumenten profiteren hiervan. Want ondanks gestegen voedselprijzen zijn de daadwerkelijke uitgaven aan voeding in Nederland relatief laag. Echter wordt van boeren en tuinders verwacht dat zij steeds meer inspanningen leveren ten behoeve van verduurzaming. Als we onze voedselvoorziening verder blijven verduurzamen én willen dat gezond Nederlands voedsel ook in de toekomst betaalbaar blijft, dan zal de politiek deze verduurzaming financieel moeten ondersteunen”, zegt Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland.
Van der Tak vervolgt: “Kijk naar de vergoeding die boeren krijgen voor de ecosysteem-diensten die zij leveren. We willen dat boeren meer ruimte geven aan natuur op boerenland en meer landschapselementen beheren. Maar zulke maatregelen moeten linksom of rechtsom ook gefinancierd worden. Vanuit LTO roepen we het kabinet en de Tweede Kamer op om hiervoor in de miljoenennota voor 2024 alsnog een bedrag van 750 miljoen euro te reserveren.”
In dat licht is het goed dat er een eenmalige impuls komt ter versterking van de biologische landbouw in Nederland. LTO is ook positief over de ondersteuning voor jonge boeren met het oog op bedrijfsopvolging. Het is goed dat het kabinet financiële middelen beschikbaar stelt aan provincies zodat deze kunnen blijven investeren in toekomstperspectief voor boeren die in hun bedrijfsvoering willen investeren met technische innovaties, door te extensiveren, te verplaatsen of om te schakelen.
Met dit in gedachten stelt LTO concreet voor:
- Ontwikkel samen met de land- en tuinbouw een heldere, toekomstgerichte Voedselvisie 2050.
- Zorg voor een gelijk speelveld in Europa in verband met de open interne markt.
- Stimuleer de ontwikkeling en introductie van een ‘Oranjebonus’ om meer Nederlandse producten in de schappen te krijgen.
- Draag zorg voor een systeem waarin boeren en tuinders marktconform voor maatschappelijk gewenste of vereiste eco-systeemdiensten betaald worden uit belastingmiddelen.
De volledige brief van LTO aan de leden van de Staten-Generaal, met daarin nog enkele voorstellen op het gebied prijsvorming in de keten, investeringen en fiscale ruimte om te voldoen aan de transitieopgaven, is hier te lezen.
Glastuinbouw Nederland: Prinsjesdag ondergraaft bestaanszekerheid glastuinbouw en burgers, voedselarmoede op de loer
Volgens Glastuinbouw Nederland ondergraaft het demissionaire kabinet met zijn Prinsjesdagvoorstellen de bestaanszekerheid van deze sector. Groenten, fruit, bloemen en planten worden daarmee in Nederland nóg duurder. Bestaanszekerheid van glastuinbouw en burgers vraagt daarom een fundamentele herziening van het huidige degressieve energiebelastingstelsel, is de oproep van de branchevereniging.
Onbetaalbaar gezond en groen
"Het kabinet presenteerde op Prinsjesdag eindelijk de omstreden Wet fiscale maatregelen glastuinbouw. Met deze wet wil de regering tussen 2025 en 2030 zowel het verlaagd tuinbouwtarief uitfaseren als de WKK-inputsvrijstelling inperken. Glastuinbouw Nederland maakt zich grote zorgen over de grotere lastendruk die deze voorstellen op de telers legt. In opdracht van de Tweede Kamer en het landbouwministerie constateerde Wageningen Economic Research (WEcR) namelijk al eerder dat hierdoor de totale lastenstijging voor telers van €24 miljoen in 2019 naar €740 miljoen in 2030 stijgt. Ook de nieuwe studie van Trinomics namens het ministerie van Financiën bevestigt deze ongekende impact, ondanks een geleidelijke invoer van deze maatregelen tot 2030. Zonder acht te slaan op die impact voor de voedsel- en groenproductie in Nederland zet het kabinet onverwijld door."
Adri Bom-Lemstra, voorzitter Glastuinbouw Nederland: “Deze maatregelen maken een einde aan kleinere, middelgrote en extensieve familiebedrijven. Voor de helft van de Nederlandse telers wordt het onrendabel om nog tomaten, paprika’s, komkommers, aardbeien, ander zachtfruit of bloemen en planten te telen. Waar de energiekosten twee tot soms vijf keer stijgen, kunnen deze kosten beperkt worden doorberekend aan de consument. Afschaffing van het tuinbouwtarief en inperking van de WKK-inputsvrijstelling remt dan ook met name klimaatkoplopers in het telen van gezonde en groene producten op Hollandse bodem. Gezonder eten en een groenere omgeving wordt zo voor burgers nog onbetaalbaarder en telers eindigen in de rode cijfers.”
De energietransitie in zijn achteruit
"Als eerste sector in Nederland kent de glastuinbouw al tien jaar een eigen CO2-sectorsysteem. Recent werd dit systeem met het Convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030 door kabinet en sector herzien met een ambitieuzer klimaatdoel en een sterkere prikkel voor individuele telers om hun kassen te vergroenen en nog meer energie te besparen. Net als EU-ETS. Het sectorsysteem borgt daarmee ons klimaatdoel 2030 en klimaatneutraliteit in 2040. Aanvullend beleid is daartoe dus niet nodig. Wel stabiel beleid dat telers toekomst- en handelingsperspectief blijft bieden op een financieel gezonde glastuinbouw, zoals met de regering afgesproken in het convenant."
Bom-Lemstra: “Die afspraak staat onder grote druk. Niet alleen kosten deze maatregelen kleinere en extensievere bedrijven de kop, maar ook wordt investeren in de energietransitie voor de overblijvers onmogelijk. De afgesproken balans tussen normeren, CO2-beprijzen en energiebesparing stimuleren is nu definitief zoek. Of dit beleid de transitie überhaupt helpt, kun je je afvragen. Om te overleven in dit degressieve energiebelastingstelsel worden extensieve telers hiermee gedwongen méér energie te gebruiken, zodat telen goedkoper wordt. Dat is de energietransitie in zijn achteruit!”
Voorstel: het energiebelastingstelsel op zijn kop
"Weg van de fossiele subsidies en naar een eerlijker energiebelastingstelsel. Dat is wat Nederland én de glastuinbouw wil. Met een vlak(ker) energiebelastingstelsel betaalt iedereen - van burger tot industrie – evenveel voor zijn aardgas en elektriciteit. Een eerlijker systeem, waarin vrijstellingen voor industrieën verdwijnen: elke kilogram uitstoot CO2 wordt gelijk gecompenseerd. Per sector kan aanvullende CO2-beprijzing wordt toegepast, zodat iedere sector daadwerkelijk zijn CO2-reductiedoel haalt. Want hoewel iedere kilogram CO2 een gelijk effect heeft op klimaatverandering, verschillen de kosten van CO2-reductie per sector sterk. De hoogte van deze extra prijsprikkel wordt bepaald op basis van de maatregelen en investeringen die nodig zijn om dit sectorspecifieke klimaatdoel te halen. Dit creëert de juiste prijsprikkel die zorgt dat klimaatdoelen worden gehaald en onnodige kosten bij het bedrijfsleven worden voorkomen."
“Wil het kabinet écht werk maken van de energietransitie dan moet het belastingstelsel fundamenteel op zijn kop in plaats dit paniekvoetbal. Een vlakkere energiebelasting die communiceert met bestaande systemen als ETS en ons CO2-sectorsysteem geeft ondernemers handelings- en toekomstperspectief in de groene economie van Nederland. Tot die tijd blijven het verlaagd tuinbouwtarief en de WKK-inputsvrijstelling de noodzakelijke doekjes voor het bloeden in het huidig degressieve stelsel om voedsel- en groenarmoede te voorkomen. Het is nu belangrijker dan ooit dat voedsel en sierteelt betaalbaar blijft voor burgers. Ook dat is eerlijk klimaatbeleid,” zo roept Bom-Lemstra het bedrijfsleven en ngo’s op tot samenwerken aan een rechtvaardiger beprijzingsbeleid.
Miljoenennota biedt geen aanknopingspunten om consumptie groenten en fruit te stimuleren
De invoering van 0 procent btw op verse groenten en fruit is niet opgenomen in de Miljoenennota, tot grote teleurstelling van GroentenFruit Huis die stelt dat die maatregel direct kan bijdragen aan betaalbaarheid van gezonde levensmiddelen.
Maatregelen die in de Miljoenennota zijn opgenomen om de gezonde keuze te stimuleren zijn volgens GroentenFruit Huis niet gericht op het stimuleren van een hogere consumptie van groenten en fruit. "In de aanloop naar de Verkiezingen op 22 november zullen wij daarom blijven pleiten voor een btw tarief van 0 procent op verse groenten en fruit en maatregelen die deze gezonde keuze stimuleren. Denk hierbij aan gezonde lunches op alle scholen en in bedrijven en inzet op een gezondere voedselomgeving. Kortom, maatregelen die bijdragen aan bestaanszekerheid en kansengelijkheid.", aldus de branchevereniging.
CBL op Miljoenennota 2024: Tevreden met focus op koopkracht, meer structurele lastenverlagingen nodig
Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) verwelkomt de begrotingsaankondigingen gedaan op Prinsjesdag voor 2024. De vertegenwoordiger van de supermarkt- en foodservicebedrijven waardeert de focus op armoedebestrijding en het verbeteren van de koopkracht van Nederlandse huishoudens. Het feit dat het kabinet demissionair is onderstreept het belang van deze urgente vraagstukken. Het CBL pleit de komende periode voor meer structurele lastenverlagingen om de koopkracht blijvend te verbeteren.
Tevreden met koopkrachtmaatregelen
Het CBL ziet de recent aangekondigde maatregelen om de koopkracht te versterken als een positieve ontwikkeling. De timing is cruciaal, want consumenten hebben te maken gehad met een scherpe koopkrachtdaling. Deze daling is het gevolg van meerdere factoren, zoals de COVID-19-pandemie en de oorlog in Oekraïne, die allebei zwaar hebben ingehakt op de levensmiddelensector. De €2 miljard die het demissionaire kabinet vrijmaakt voor armoedebestrijding is daarom een noodzakelijke en welkome stap om de bestaanszekerheid van veel Nederlanders te verbeteren.
Het CBL juicht het kabinetsplan toe om de arbeidskorting met €115 te verhogen. Deze maatregel maakt werk meer lonend en levert daarmee een tweevoudig positief effect op. Enerzijds stimuleert het de koopkracht, wat cruciaal is in een tijd van hoge inflatie. Anderzijds versterkt het de vertrouwensbasis bij ondernemers, die al voor grote uitdagingen staan rond personeelswerving en -behoud in een onzekere economische context.
Nu structurele lastenverlaging nodig
Marc Jansen, directeur bij het CBL, hoopt dat er de komende periode structureel werk wordt gemaakt van lastenverlagingen: “Wij pleiten voor een verlaging van de belasting op arbeid, zodat werken meer gaat lonen. Hierdoor houden werknemers meer over van hun loon en wordt het aantrekkelijker om te werken. Om de koopkracht verder te verbeteren dringen we er ook op aan om de btw voor voedsel – een eerste levensbehoefte – structureel te verlagen. Te beginnen met producten binnen de Schijf van Vijf en duurzaam voedsel met een Topkeurmerk. Nu is niet de tijd om prijzen te verhogen.”
Daadkracht nodig voor duurzame transities
Het CBL onderschrijft de uitspraak van de Koning in de Troonrede dat 'verdienen voor verdelen komt' en ziet dit als een stevige basis voor gesprekken over noodzakelijke transities in energie, klimaat en landbouw. Het CBL doet een dringende oproep aan de overheden om belemmeringen in vergunningverlening aan te pakken die duurzame ontwikkeling in de voedselketen verhinderen. Ondernemers lopen tegen netcongestie aan bij de uitbreiding van duurzame energie. Ook dreigen investeringen voor dierenwelzijn te stranden door bureaucratische belemmeringen. Het CBL roept het kabinet op tot daadkracht op deze thema’s om verbetering niet tot stilstand te laten vallen.