In de Nederlandse akkerbouw heeft innovatie een opmerkelijke verschuiving teweeggebracht, aangedreven door geavanceerde technologieën. De eeuwenoude praktijk van telen van gewassen evolueert snel door de integratie van moderne instrumenten, data-analyse en duurzame methoden. Van precisielandbouw en drones tot slimme sensoren en geautomatiseerde machines, zo meldt ING.
Technologie heeft de efficiëntie verhoogd en de opbrengsten gemaximaliseerd. Deze symbiose van traditie en vooruitgang stelt boeren in staat om gegevens gestuurde beslissingen te nemen over beplanting, bemesting en gewasbescherming. Het resultaat is een veerkrachtigere landbouwsector die niet alleen voldoet aan de groeiende vraag, maar ook duurzaamheid en concurrentievermogen op mondiale schaal bevordert.
De bodem wordt steeds belangrijker
In de akkerbouw groeit de aandacht voor bodemverbetering. Duurzame praktijken zoals een ruimere gewasrotatie, organische bemesting, groenbemesters en niet-kerende grondbewerking versterken de bodemstructuur en biodiversiteit. Dit bevordert waterretentie, voedingsstoffenbehoud, organische stof gehalte en gewasgezondheid. Door geavanceerde technologieën zoals bodemsensoren en precisielandbouw worden bodemcondities nauwlettend gemonitord. Deze focus op bodemgezondheid belooft op lange termijn veerkrachtigere akkerbouwsystemen, verbeterde opbrengsten en verminderde milieu-impact.
De beperking van gewasbeschermingsmiddelen benadrukt de noodzaak van een geïntegreerde aanpak voor plaagbeheersing waarbij biologische en technologische methoden worden gecombineerd om de negatieve impact te minimaliseren. Ook zien we de weersomstandigheden veranderen, droge periodes en perioden met hevige buien komen vaker voor dan in het verleden. Een goed bodembeheer kan de negatieve invloeden van deze wisselende weersinvloeden beperken.
Door innovaties en ander grondgebruik, waaronder bloemrijke akkerranden, is de milieubelasting van akkerbouw bedrijven de afgelopen 20 jaar gehalveerd.
Bron: Agrimatie, bewerking ING Sector Banking
Ondernemer aan het woord
De familie Hommes heeft een akkerbouwbedrijf van 116 hectare in Pieterburen. Het bedrijf is met name gericht op de teelt van pootgoed. Het bouwplan bestaat naast 40-50 hectare pootaardappelen (met ruilgrond melkveehouder) uit 18 hectare suikerbieten, 7 hectare zaaiuien en 50 hectare tarwe. Met 2.000 zonnepanelen op de daken is het bedrijf daarnaast een energieleverancier.
Egge Jan Hommes heeft het bedrijf in 2006 van zijn ouders overgenomen en daarna uitgebreid tot de huidige omvang. Alle gezinsleden zijn actief binnen het bedrijf. Naast reguliere akkerbouw is het bedrijf 3 jaar geleden met 9 hectare grond omgeschakeld naar biologische landbouw.
Wat zijn de afgelopen jaren de belangrijkste ontwikkelingen binnen het bedrijf geweest?
Egge Jan: "We zijn 6 jaar geleden begonnen met niet-kerende grondbewerking (nkg), eerst op een perceel lichtere grond om ervaringen op te doen en langzamerhand zijn we volledig overgestapt. Alleen voor de zaaiuien willen we nog wel eens ploegen omdat de onkruiddruk anders toch lastig onder controle te houden is.
Ook zijn we steeds meer gaan inzetten op het gebruik van stromest in plaats van drijfmest, inzaai van specifieke groenbemesters en verhakselen we nagenoeg al het stro. Champost hebben we ook jaren gebruikt maar de kosten hiervan zijn te hoog, met name door het transport.
Door deze maatregelen zien we de grond langzaamaan verbeteren. De grond wordt wat makkelijker bewerkbaar en uit onderzoek blijkt het organisch stofgehalte toe te nemen. Wij vinden het beheer van de grond en biologie belangrijk. Een goede grond geeft sterkere en weerbare gewassen, wat noodzakelijk is met de steeds verdere beperking van gewasbeschermingsmiddelen."
Wat is de reden van 9 hectare biologisch grond?
"We werkten al langere tijd samen met een biologische teler en daarnaast leek het ons goed om zelf ook ervaring op te doen. Je ziet door de beperking van middelen dat we ook binnen de reguliere landbouw aandacht moeten hebben voor een meer natuurlijke bestrijding van onkruiden, virussen of insecten. Met de kennis en kunde van de biologische teelt kunnen we ook de reguliere teelt stappen zetten.
We proberen in de overige teelten zoveel mogelijk te werken met natuurlijke middelen en mechanische onkruidbestrijding. Zo zien we dat het gebruik van minerale olie in de aardappelen de luizen wel beperkt maar onvoldoende werkt om ons pootgoed gewas voldoende vrij van luizen te houden. Een bijkomend voordeel is dat het wel goed werkt tegen alternaria, een schimmelziekte die aardappelen aantast."
Welke innovatie heb je bij pootaardappelen ingezet?
"Wij hebben een gesloten pootgoedbedrijf, dus we beginnen de pootgoed teelt het 1e jaar met miniknollen. Deze miniknollen telen we voor een groot deel onder luizen gaas, dit wordt rondom goed afgesloten en blijft het liggen tot aan de oogst. Door op deze manier te telen blijven de miniknollen volledig vrij van luizen en virussen.
Het tweede jaar van de teelt wordt het land na het frezen met behulp van een stroverdeler bedekt met 3,5 ton stro. Het stro geeft een reductie van de luizendruk met 50-70%. Hier hebben we inmiddels goede ervaring mee. We gebruiken stro van ons eigen bedrijf, dat wordt dus niet verhakseld maar geperst en weer hergebruikt.
Het derde en vierde jaar van de pootgoed teelt gaat op reguliere basis waarbij we zoveel mogelijk inzetten op natuurlijke middelen, maar de kwaliteit van het gewas mag er niet onder leiden. Ziekte in de pootgoedteelt moet voorkomen worden, wij willen een kwalitatief hoogwaardig product afleveren."
Welke belangrijke ontwikkelingen zijn toepasbaar binnen het bedrijf?
"We zijn ons momenteel aan het oriënteren op een aantal zaken. Onder andere AI toepassingen voor het uitlezen van pootgoed zal kunnen leiden tot een forse arbeidsbesparing met daarbij ook een verhoging van de kwaliteit.
Ook een spotsprayer zie ik nog wel op ons bedrijf functioneren. Met een spotsprayer kan het gebruik van middelen fors worden beperkt. Met algoritme software detecteert een camera het land en maakt het onderscheid tussen gewas en onkruid. Het onkruid wordt in vlakken van ongeveer 4 cm bespoten. Door gebruik van AI en deeplearning zal dit binnenkort voor de meeste gewassen toepasbaar zijn. Dit is een mooie innovatie die het middelengebruik fors kan verlagen, zeer effectief is en zorgt voor sterkere planten in het veld."
Bron: ING