Tholen - In de provincie Noord-
Holland kunnen boeren en tuinders nu kosteloos gebruik maken van een ondernemerscoach. Dat af en toe sparren met een coach heel waardevol kan zijn voor een agrarisch ondernemer, beaamt Just Hamming. "Boeren en tuinders werken solitair, zijn gewend om maar door te gaan. Zij brengen bedrijven vaak van generatie naar generatie en zijn daardoor overlevers. Je kunt het vergelijken met topsport. Maar elke topsporter heeft een coach. Niet alleen als het misgaat, maar preventief en om het talent van de sporter te begeleiden."
Uitgeblust
Naast agrarisch coach is Just transitiebegeleider voor akkerbouwers en akkerbouwmatige vollegrondsgroentetelers en hun leidinggevende medewerkers. In die rol voert Just gesprekken met ondernemers, veelal in de landbouw. "Als ik berichten hoor over suïcide onder boeren en tuinders, over lange wachtlijsten bij psychologen, dan gaat dat me echt aan het hart. Ik kom op bedrijven die er voor de buitenwereld prachtig uitzien, maar daarbinnen zie ik een volledig uitgebluste ondernemer. Er is structureel te veel werk voor te weinig mensen. Er is onzekerheid over regelgeving, dat geeft druk. Maar nog meer zie ik individualisering als belangrijke oorzaak. We leven in een wereld waarin alles maakbaar blijft. We zijn ver doorgeschoten in efficiëntiedenken. Een hoop mensen vindt geen voldoening meer in hun bedrijfsvoering."
APK
De oplossing zit volgens Just in stilstaan en eens van een afstand naar jezelf en je bedrijf kijken. "Eigenlijk moeten we regelmatig eens op een reset-knop drukken. Stilstaan. En dan opnieuw gaan bouwen. Hoe ziet mijn gewenste omgeving eruit? Hoe wil ik mij daarin gedragen als boer? Waar ben ik goed in en welke vaardigheden heb ik nodig? Dan kom je uit bij je identiteit en de vraag: waarvoor ben ik hier eigenlijk?" Just ziet in de praktijk dat veel mensen dit soort vragen vermijden. "Daar zit vaak een pijn en dan is de verleiding om die vragen te vermijden groot. Maar vergeet niet dat ondernemers het hart van hun bedrijf zijn. Welk onderhoud heeft dat hart nodig om vitaal te blijven? Vergelijk het maar met een APK-keuring voor je auto. Je laat je auto niet pas controleren als 'ie stuk is, maar doet dat uit voorzorg regelmatig om de veiligheid van de auto te garanderen."
Collegiale toetsing
Vanuit de Biodynamische Vereniging is Just betrokken bij de collegiale toetsing. Dat is een van de vereisten van het Demeter-keurmerk, waarbij boeren in groepjes steeds bij elkaar op bezoek gaan om met elkaar na te denken over de biodynamische werkwijze op hun bedrijf. Deze collegiale toetsing is niet verplicht voor biologische en gangbare bedrijven, maar is volgens Just wel aan te raden. "Tijdens zulke bezoeken wordt er echt even stilgestaan. We lopen over het bedrijf, eten met elkaar en komen met elkaar in gesprek. Mensen durven zich open te stellen en kwetsbaar te zijn. Dat is heel belangrijk. Je ziet dat dat in de biologische markt en daarbuiten veel te weinig gebeurt. Er is wel intervisie, maar het is geen verplicht nummertje. Gesprekken op de beurs gaan vaak algauw over techniek, of over hoe het met de aardappelen en bieten gaat. Daarbij blijf je zelf buiten schot. Dat heeft ook sterk te maken met het feit dat de landbouw een individualistisch vakgebied is. Koeien en planten bieden geen weerwoord en als ondernemer heb je altijd gelijk."
Een coach geeft geen advies
Een coach is geen therapeut of psycholoog, benadrukt Just. "Boeren die bij een arbodienst of een psycholoog aankloppen, zijn eigenlijk al te ver gegaan vanuit de gedachte: niet zeuren maar doorgaan. Dan vraag ik me af: waar zijn de coaches voor de boeren? Ja, er zijn adviseurs. De landbouwsector is een systeem geworden waarin boeren zich laten adviseren vanuit erfbetreders. Behalve dat zij belanghebbende zijn, gaat hun advies altijd over kennis en kunde, maar nooit over persoonlijke groei en ontwikkeling van de ondernemer. Een coach gaat niet vertellen wat diegene moet doen, maar laat het hem of haar door middel van de juiste vragen te stellen, zelf ontdekken. Ik denk dat je jezelf als ondernemer echt een dienst bewijst als je, voordat je te ver doorschiet, samen met een coach antwoord gaat zoeken op de vragen waarmee je rondloopt."
Voor meer informatie:
JustRootz
Just Hamming
06-83808567
[email protected]
www.justdenkenvoelenwillen.com