Oezbekistan is van de landen in Centraal-Azië veruit de belangrijkste producent van groenten en fruit. De 11 miljoen ton groenten en een kleine 7 miljoen ton fruit die daar geteeld worden is niet heel veel minder dan er in Rusland geteeld wordt. Daar wordt tegenwoordig 14 miljoen groenten en 6,5 miljoen fruit geteeld. Ter vergelijking: in Nederland is dat resp. 4,8 en 0,7 miljoen ton en in België 2,0 en 0,6 miljoen ton.
In Centraal-Azië is verder de productie in Kazachstan ook redelijk van omvang met 4,3 miljoen groenten en 3,2 miljoen ton fruit. Tasjikistan telt ook nog wel mee met 2,4 miljoen ton groenten en 1,8 miljoen ton fruit. In Azerbeidzjan (feitelijk net buiten centraal Azië gelegen), Kirgizië en Turkmenistan wordt minder geteeld.
Ook veel export
© Fruit and Vegetable Facts
Het overgrote deel van de productie van groenten en fruit wordt op de binnenlandse markt afgezet. Gemiddeld wordt 10 tot 15% over de grens verkocht. Oezbekistan is een grote exporteur van verse groenten en fruit. In 2024 werd er met 2,2 miljoen ton veel meer uitgevoerd dan voorheen. Verder exporteren Azerbeidzjan en Kazachstan met resp. 0,6 en 0,55 miljoen ton ook nog redelijke hoeveelheden verse groenten en fruit.
De landen in Centraal-Azië importeren ook best veel verse groenten en fruit en dan met name Kazachstan. In het afgelopen jaar zelfs 1,2 miljoen. Oezbekistan met 0,9 miljoen ton en Azerbeidzjan met 0,6 miljoen ton en Kazachstan met 0.55 miljoen ton tellen ook mee.
© Fruit and Vegetable Facts
Rusland is belangrijkste afzetmarkt
De export Oezbekistan, Azerbeidzjan en Kazachstan is sterk gericht op Rusland. In het afgelopen jaar werd er vanuit Oezbekistan bijna een miljoen ton verse groenten en fruit naar Rusland uitgevoerd. Dat was iets minder dan de helft van de totale Oezbeekse export van verse groenten en fruit. De half miljoen ton die vanuit Azerbeidzjan naar Rusland ging was meer dan 90% van de totale export. Kazachstan exporteerde vorig jaar 350.000 ton verse groenten en fruit naar Rusland. Dat was ruim 60% van de totale export. Oezbekistan exporteerde ook veel, vorig jaar ruim 600.000 ton, naar Kazachstan. Zowel naar Pakistan als naar Kirgizië werd 200.000 ton verse groenten en fruit uitgevoerd. Kazachstan exporteerde naast Rusland ook een behoorlijke hoeveelheid (110.000 ton) naar Pakistan. De export van de kleinere Centraal Aziatische exportlanden, Kirgizië, Turkmenistan en Tasjikistan, was vooral gericht op Kazachstan. Zo'n 30% van de totale export van de Centraal Aziatische landen betreft onderlinge handel.
Watermeloenen meest geteeld
Watermeloenen is in de zes Centraal Aziatische landen het meest geteelde product. Met 5 miljoen ton maakt dit product een derde uit van de totale fruitproductie. Zowel in Oezbekistan als in Kazachstan wordt jaarlijks 1,5 miljoen watermeloenen geteeld. Ook in Tasjikistan en Azerbeidzjan is watermeloenen een belangrijk product. Met iets minder dan 5 miljoen ton zijn\ tomaten en peen ook grote producten in Centraal-Azië. Peen is vooral een groot product in Oezbekistan. Daar wordt jaarlijks zo'n 3,5 miljoen ton peen geteeld. Uien is het 4de product voor de Centraal Aziatische landen. In totaal wordt er jaarlijks zo'n 3,5 miljoen geteeld waarvan 1,3 miljoen ton in Oezbekistan. Andere grote producten in Centraal-Azië zijn: druiven, appelen, komkommers/augurken, kool en meloenen.
Uien meest geëxporteerd
In totaal exporteerden de landen in Centraal-Azië vorig jaar 3,5 miljoen verse groenten en fruit. Met een kleine 0,9 miljoen ton is uien het belangrijkste product. Oezbekistan exporteerde 0,56 miljoen en Kazachstan 0,26 miljoen ton uien. Oezbeekse uien ging vorig jaar vooral naar Pakistan (0,21 miljoen ton) en Kazachstan (0,13). Rusland was goed voor 70.000 ton. Kazachstan exporteerde op z'n beurt vooral uien naar Pakistan en Rusland. Kool is het tweede exportproduct. In totaal exporteerden de landen in Centraal-Azië vorig jaar 0,42 miljoen ton kool waarvan 0,38 miljoen ton door Oezbekistan. Rusland en Kazachstan waren de grote afnemers. Tomaten werden vooral vanuit Azerbeidzjan uitgevoerd. Vorig jaar 145.000 ton. Vrijwel alles hiervan ging naar Rusland. Druiven zijn vooral voor Oezbekistan een belangrijk export product. Vorig jaar ging het om 230.000 ton waarvan 180.000 ton naar Rusland.
© Fruit and Vegetable Facts
Kaki's is een groot exportproduct voor Azerbeidzjan. Vorig jaar kon dat land 155.000 ton kaki's exporteren waarvan 130.000 ton naar Rusland. Oezbekistan exporteerde 90.000 ton kaki's waarvan 70.000 ton naar Rusland. Van de enorme productie van peen wordt een klein deel uitgevoerd. Appelen, perziken/nectarines en watermeloen zijn ook redelijk belangrijke export producten met hoeveelheden tussen de 100' en 200.000 ton. Appelen komen het meest uit Azerbeidzjan, en perziken en watermeloen vooral uit Oezbekistan.
Mandarijnen grootste importproduct
Mandarijnen is het belangrijkste importproduct in Centraal-Azië. Bananen is de tweede. Vooral Oezbekistan importeert er veel van. Appelen is het derde product. Dan volgen uien, peren, druiven, peen, sinaasappelen en citroenen.
Klik hier voor de achtergrondcijfers
Voor meer informatie:
Jan Kees Boon
Fruit and Vegetable Facts
fruitvegfacts@gmail.com
www.fruitandvegetablefacts.com