De beschikbaarheid van zoet water staat onder druk, terwijl landbouwbedrijven steeds vaker te maken krijgen met droogte en wisselende neerslagpatronen. Zowel overheden als agrarische partijen zoeken daarom naar manieren om het watergebruik te beperken en efficiënter om te gaan met beschikbare bronnen. Beleidsmaatregelen en praktijktoepassingen richten zich op het vasthouden van water, het verminderen van grondwateronttrekking en het toepassen van gerichte irrigatietechnieken.
© Deyangeorgiev | Dreamstime
Richting een herziening van het beregeningsbeleid per 2027
ZLTO werkt samen met provincie Noord-Brabant, waterschappen, Brabantse Milieufederatie en terreinbeherende organisaties aan een herziening van het beregeningsbeleid dat vanaf 2027 gefaseerd moet ingaan. In het Grondwaterconvenant 2021–2027 en de Droogteagenda 2040 is afgesproken dat de agrarische sector 30% minder grondwater zal onttrekken dan in het droge jaar 2022.
Het doel is een gedragen beleid, waarbij maatregelen worden genomen om water vast te houden en de beregeningsbehoefte te verlagen. Belangrijk is de registratie van grondwateronttrekkingen, onder meer via debietmeters. Dit biedt inzicht in gebruik en draagt bij aan onderbouwde keuzes. In andere sectoren, zoals de industrie en drinkwaterbedrijven, gebeurt dit al.
Tegemoetkoming voor waterconservering
Om agrarische ondernemers te ondersteunen bij het aanpassen aan weersextremen en het gebruik van alternatieve zoetwaterbronnen, is er de regeling 'Wel Goed Water Geven'. Deze subsidieregeling is opgezet door provincie Noord-Brabant, de waterschappen en ZLTO en dient als tegemoetkoming voor agrarische ondernemers die waterconserverende maatregelen nemen op hun bedrijf.(bron: ZLTO)
Praktijkervaring met druppelirrigatie
In Zuidwest-Nederland onderzoekt Delphy samen met Proefboerderij Rusthoeve het gebruik van druppelirrigatie in de akkerbouw. Sinds 2019 is hiermee ervaring opgedaan in onder andere zaaiuien en aardappelen, soms in combinatie met fertigatie (mesttoediening via irrigatie).
Een belangrijke maatregel is het opvangen van drainwater uit winterse neerslag. Mits van voldoende kwaliteit, kan dit water in bassins worden opgeslagen en in de zomer worden hergebruikt. Dit verlaagt de afhankelijkheid van externe bronnen en vermindert het risico op verzilting. Debietmetingen geven inzicht in beschikbaar water per perceel.
Voordelen en aandachtspunten
Druppelirrigatie zorgt voor een gelijkmatige waterverdeling, is energiezuinig en geschikt voor moeilijk bereikbare plekken. De methode kan leiden tot minder emissie naar bodem en oppervlaktewater. In droge jaren zijn de opbrengstverschillen aanzienlijk. In 2023 gaf druppelirrigatie op kleigrond 12 ton/ha meeropbrengst ten opzichte van boomberegening; fertigatie leverde zelfs bijna 20 ton/ha extra op.
De systemen vragen echter een zorgvuldige voorbereiding, investering en controle. In natte jaren is het rendement lager en is fertigatie moeilijker toepasbaar.
Bron: Delphy