In het project 'Zoektocht naar een robuuste teelt van peen en ui' hebben twaalf Flevolandse akkerbouwers samen met CLM Onderzoek en Advies en Delphy onderzocht of en op welke manier een robuuste teelt mogelijk is. Het project, dat werkt volgens de principes van Integrated Crop Management (ICM), richtte zich op het verminderen van het gebruik en de emissie van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten. Twee jaar samen leren en uitproberen heeft waardevolle inzichten en praktische handvatten opgeleverd, maar een blauwdruk is nog niet te geven. Het project is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van Provincie Flevoland, in samenwerking met het Actieplan Bodem en Water.
© CLM Onderzoek en Advies BV
Aanleiding en doel
De uitdaging om peen en ui gezond te houden, met minimale emissie van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten, vraagt om een systeemverandering. Wageningen University & Research heeft daarvoor het ICM-model ontwikkeld, een aanpak gebaseerd op vijf pijlers: gewasdiversiteit, ras- en teeltwijze, bodembeheer, gerichte bestrijding, en monitoring en evaluatie.
CLM en Delphy zijn samen met 12 akkerbouwers de uitdaging aangegaan om ICM in de praktijk te brengen. Met als doel om telers concrete handvatten te bieden voor een duurzame teelt met minder gebruik en emissie van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten.
Samen leren en uitproberen
Tijdens winterperiodes zijn 'collegereeksen' georganiseerd, waarbij telers en experts kennis uitwisselden over specifieke ICM-thema's. Deze aanpak stimuleerde samenwerking en combineerde praktijkervaring met wetenschappelijke inzichten.
In 2023 en 2024 zijn praktijkproeven uitgevoerd door de akkerbouwers. In de uienteelt is getest met biologisch fungicide Serenade tegen fusarium en pinkroot, en met insectparasitaire aaltjes (Steinernema Feltiae) tegen uienvlieg. Daarnaast zijn akkerranden aangelegd om natuurlijke vijanden van plagen aan te trekken.
In de peenteelt zijn biostimulanten en groene middelen zoals BlueN, Vixeran, Charge, Trianum G en Kumar getest om de plantweerbaarheid en opbrengst te verbeteren. Plantsapmonsters, gewasbeoordelingen en opbrengstmetingen gaven inzicht in de effectiviteit van deze middelen. Ook zijn praktijkproeven uitgevoerd om te ontdekken of de vlucht van de wollige peenluis te monitoren is.
© CLM Onderzoek en Advies BV
ICM biedt perspectief, maar blauwdruk ontbreekt
ICM biedt een gestructureerde aanpak om mogelijke maatregelen om ziekten en plagen te beheersen in beeld te brengen. Maar er is nog geen kant-en-klare blauwdruk voor ICM in peen en zaaiui. Dit blijft een zoektocht omdat kennis ontbreekt, experts elkaar soms tegenspreken en maatwerk per bedrijf en seizoen noodzakelijk is.
Handvatten voor telers
Het project leverde concrete handvatten op voor telers van zaaiui en winterpeen, zoals:
Zaaiui
© CLM Onderzoek en Advies BV
- Verruim gewasrotatie naar 1:8 of 1:10
- Gebruik geprimed zaad
- Time het zaaimoment zoveel mogelijk na de bonenvliegvlucht
- Zorg op lichtere grondsoorten voor een grover zaaibed
- Zorg voor schoon oogsten om plagen te verminderen
- Onkruidbestrijding kan deels mechanisch met wiedeggen en schoffelen
Winterpeen
- Teel ui voorafgaand aan peen, om wortelvlieg te verminderen
- Gebruik geprimed zaad
- Oogst schoon om de plaagdruk te verlagen
- Gebruik knoflookextract of uienolie ter voorkoming van wortelvlieg.
Voor meer informatie:
CLM Onderzoek en Advies BV
Gutenbergweg 1
4104 BA Culemborg
T: 0345 47 07 00
info@clm.nl
www.clm.nl