Tholen - Na een loopbaan van decennia in de uienwereld is Jan Smit vandaag de dag geen man van vergaderingen of beurzen meer. Maar wie denkt dat hij nu met de benen omhoog zit, heeft het mis. "Rustig aan doen zit niet in mij. We zijn nog vaak onderweg: Spanje, Bonaire, cruisen… Ik geniet, maar ik mis het werk wel.", zo vertelt hij in het Vakblad Primeur dat afgelopen week verscheen.
© Smit's Uien
Geen officieel afscheid
Een formeel afscheid van de sector kwam er nooit. "Corona was eigenlijk mijn vertrek. De beurzen vielen stil, klantbezoek kon niet meer, en ik was inmiddels 68. En omdat mijn zoons Remon en Emiel ook al vanaf 1995 in het bedrijf werkzaam waren, hebben zij een aantal van die taken overgenomen." Zijn oorspronkelijke plan was langer op afstand betrokken te blijven, maar de realiteit vroeg anders. "Je moet voorbereid zijn." Daarom werd in 2019 Johan Otto aangesteld als algemeen directeur. "Ik heb hem vooral op financieel vlak opgeleid. Binnen een half jaar vond hij zijn weg." Hoewel hij afscheid heeft genomen, voelt dat nog steeds wat abrupt. "Ik mis het samenwerken met klanten, personeel, leveranciers en met mijn zoons. Ik vond het fantastisch." De betrokkenheid blijft. "Ik lees elke dag AGF.nl, hoor veel van mijn zoons, maar bemoei me nergens mee. Twee kapiteins op één schip werkt niet."
In de uien gerold
Smits Uien is sinds 1948 een begrip. Jan is de derde generatie in het bedrijf. Zijn opa begon na de oorlog met groentehandel en de volgende generatie specialiseerde zich al in geschilde uien op verzoek van een trouwe klant. Het ondernemersverhaal van Jan begon in de horeca. Pas begin jaren '90 maakte hij de overstap naar het familiebedrijf. "Ik verkocht eerst helemaal geen uien, maar 85% van mijn horecaklanten zei: 'Ik heb geen tijd om te snijden, heb je geen kant-en-klare uitjes?'" In 1992 begon Jan zich daarom te richten op de verkoop van bewerkte uien, in samenwerking met zijn vader en broers die de uienfabriek runden om het merk Smits Uien te ontwikkelen.
Zijn horeca-ervaring bleek van onschatbare waarde. "Ik wist precies wat een klant wilde. En als je eenmaal iets goeds levert, komt het vanzelf." Binnen no time ontstond een vaste klantenkring en werd uitbreiding noodzakelijk. "Ik ben begonnen met twee kistjes naar Maastricht rijden. Dat kostte geld, maar ik dacht: 'Dit komt wel goed'."
Internationale beurzen en klantcontact
Een gevoel dat klopte. "Het is een klein, goedkoop product. De marges zijn niet groot, je moet het van volume hebben," zegt Jan. Concurrenten kwamen en gingen. "Kijk, succes trekt navolging aan. Maar we zitten in een niche. Geen grootverdiener, maar wel met kwaliteit. Velen hebben geprobeerd ons product te imiteren, maar wij blijven de beste, al zeg ik het zelf. En zo'n distributienetwerk als wij hebben, bouw je ook niet zomaar op."
Smits Uien groeide uit tot marktleider in de Benelux en daarbuiten. "Eerst waren het beurzen in Nederland, maar met de Fruit Logistica in Berlijn kwam de internationale doorbraak en leveren we nu door heel Europa … En dat voor uitjes!"
Geen tranen
Wie denkt dat uienverwerking tranen trekt, heeft Jan nooit over zijn werk horen klagen. "Ik heb het altijd naar mijn zin gehad. Natuurlijk, in het begin had ik soms maar twee uur slaap, dan weer de weg op. Maar dat hoort erbij." Ook thuis was er begrip. "Mijn vrouw klaagde nooit, mijn zoons hielpen al jong mee."
Jan woont tegenwoordig deels in Nederland, maar is ook heel vaak in Spanje en af en toe ook in Bonaire. "We zijn veel onderweg. Het is een goed leven. Maar rustig aan doen? Nee, dat zit niet in me. Ik ben altijd bezig." En wat mist hij het meest? "Alles eigenlijk. De contacten, de klanten, de gesprekken, het ritme. Je maakt niet meer mee wat er in zo'n bedrijf gebeurt, dat is wel even schakelen."
Als Jan terugkijkt op zijn carrière, is er één moment dat hij zo opnieuw zou doen: de stap naar zelfstandig ondernemerschap. "Ik gaf de zekerheid van een vaste baan op, maar het voelde goed. Het was spannend, maar ik dacht: 'Lukt het niet, dan ga ik gewoon in de uienfabriek aan de gang.' Maar het lukte. En hoe." Over successen is hij bescheiden. "Een beetje geluk, de juiste mensen om je heen en veel inzet. Dat is alles."