De aardappel is wereldwijd onmisbaar: jaarlijks wordt er meer dan 350 miljoen ton geproduceerd. Ze zijn voedzaam, veelzijdig te bereiden en groeien efficiënt op allerlei plekken. Maar de vraag waar de aardappel vandaan komt, bleef lang een raadsel. Dat raadsel is nu opgelost, meldt het Vlaams Infocentrum voor Land- en Tuinbouw (VILT) op basis van nieuw onderzoek.
© Darko Plohl | Dreamstime
Oeroude kruising
Uit dat onderzoek blijkt dat de aardappel het product is van een oeroude kruising tussen tomaten en een groep Zuid-Amerikaanse planten genaamd Etuberosum. Volgens de onderzoekers leidde deze hybridisatie tot het ontstaan van de kenmerkende eigenschap van de aardappelplant: de knol, een ondergrondse structuur die voedingsstoffen opslaat en, zoals de mens uiteindelijk ontdekte, eetbaar is.
Het raadsel van de knol
Het onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Cell, werd uitgevoerd door een internationaal team onder leiding van de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen. De wetenschappers vergeleken 128 genomen van tomaten, aardappelen, Etuberosum en hun verwanten. Hun analyse liet zien dat de moderne aardappel acht tot negen miljoen jaar geleden ontstond uit een hybride lijn.
Miljoenen jaren natuurlijke selectie
Cruciaal daarbij was de ontdekking dat twee genen – SP6A uit tomaat en IT1 uit Etuberosum – samen de knolvorming mogelijk maakten. "Een aardappel is het resultaat van de kruising van tomaat en Etuberosum", zegt hoofdauteur Zhiyang Zhang. Daarmee wordt duidelijk waarom aardappelen genetisch nauwer bij tomaten horen, maar uiterlijk lijken op Etuberosum. Aanvankelijk leverde de kruising weinig op, zegt plantengeneticus Esther van der Knaap. Maar miljoenen jaren natuurlijke selectie vormden uiteindelijk een nieuwe soortengroep, aangepast aan de koude klimaten van de Andes.
Betekenis voor de toekomst
Omdat aardappelen vaak via klonen worden vermeerderd, is hun genetische variatie beperkt – en dus ook hun weerstand tegen ziekten. Inzicht in hun hybride oorsprong zou nieuwe kansen kunnen bieden voor veredeling, bijvoorbeeld door gebruik te maken van tomatengenetica. Wat vaststaat: de nederige aardappel is niet zomaar een knol, maar de verre nakomeling van een oeroude liefdesgeschiedenis tussen tomaat en Etuberosum.
Bron: VILT
