In 2024 daalde de productie van de AGF-sector 1,4%, blijkt uit een marktanalyse door ING. De daling was in de veehouderij met 2% nog groter. Ook in 2025 verwachten de analysten van ING dat de productie verder afneemt.
Voor akkerbouwers wordt het steeds lastiger om het productievolume op peil te houden. Dat komt door verlaagde stikstofgebruiksnormen in combinatie met een verdere beperkingen op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Deze factoren wegen zwaarder dan de positieve invloed van genetische en technologische vooruitgang.
© ING
Landbouwexport groeide bijna 5%
In 2024 steeg de exportwaarde met 4,8% tot 128,9 miljard euro. Die groei komt vooral door hogere prijzen en in mindere mate door een toename in volume. De belangrijkste exportproducten blijven zuivel en eieren, sierteelt en vlees.
De Nederlandse economie verdiende naar schatting 47,4 miljard euro aan landbouwexport. Daarmee blijft de landbouw een belangrijke bijdrage leveren aan onze economie.
Kabinetsval zorgt voor onzekerheid
Het kabinet kiest duidelijk voor een andere toon in het landbouwbeleid. Tegelijkertijd blijven Europese regels van kracht. Veel landbouwzaken worden op Europees niveau geregeld, een minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) moet daar rekening mee houden. Nu het kabinet recent is gevallen, is het onzeker hoe het langetermijnbeleid eruit gaat zien. Doelsturing krijgt steeds meer vorm, maar brede toepassing laat nog op zich wachten.
Naast stikstof speelt ook de afbouw van de derogatieregeling een steeds grotere rol in de toekomst van de veehouderij. Het droge voorjaar en de stijgende export hebben de druk op de mestmarkt iets verlicht. Toch blijven de afzetprijzen voor mest in de veehouderij voorlopig hoog.
Door het aanwijzen van extra nutriëntenverontreinigde (NV) gebieden door het ministerie van LVVN, mag er in deze regio's minder mest worden gebruikt. Ook in 2025 zet dit extra druk op de mestmarkt. Het zal naar verwachting nog enkele jaren duren voordat er weer balans ontstaat.
Ondanks de onzekerheid over beleid en mestafzet, zorgen goede prijzen ervoor dat telers vertrouwen houden in de toekomst van hun eigen bedrijf. Dat blijkt uit onderstaande grafiek: het vertrouwen ligt op het langjarig gemiddelde.
© ING
Teler wil duidelijkheid
Telers hebben de afgelopen decennia al meer dan 50% stikstofreductie gerealiseerd. Dit lukte dankzij investeringen in innovaties zoals aangepast voer, mestverwerking, mestaanwending en luchtwassers. Het aantal agrarische bedrijven krimpt al jaren door vergrijzing en een tekort aan opvolgers. Die trend zal zich versneld voortzetten door het opkoopbeleid. De stikstofreductie stagneert de laatste jaren en telers die willen doorgaan beseffen dat er iets moet veranderen. Naast stikstof staan telers ook voor andere uitdagingen, zoals het herstel van biodiversiteit en het voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Telers die willen blijven, vragen om duidelijkheid op de lange termijn. Zo kunnen ze gericht investeren in een toekomstbestendig bedrijf.
Voedingsinflatie-index stijgt licht in 2025
Na de flinke daling in 2023 zijn de wereldwijde voedselprijzen in 2024 gestabiliseerd. Gedurende het jaar daalden de prijzen voor granen en suiker, terwijl vlees, melk en plantaardige oliën juist flink duurder werden. Over heel 2024 kwam de voedselprijsindex uit op 122, een daling van 2%. In december lag de index echter hoger, op 127. In juni 2025 steeg de index licht door hogere vlees- en melkprijzen, maar die werden gecompenseerd door dalingen in granen, suiker en oliën. De index kwam uit op 128.
© ING
Akkerbouw: stabiele sector met goede vooruitzichten
Akkerbouwers zijn het seizoen goed begonnen. Door het droge voorjaar was de grond goed bewerkbaar, waardoor veel gewassen vroeg zijn gezaaid en gepoot. Omdat er weinig regen viel, werd op veel plekken gewassen beregend. Lokale onweersbuien zorgden hier en daar voor wateroverlast, maar over het algemeen ontwikkelen de gewassen zich goed.
Volgens voorlopige cijfers van het CBS is het areaal zaaiuien opnieuw gegroeid tot 33.200 hectare. Vooral het areaal rode uien nam flink toe. Eerder werd nog gedacht dat een tekort aan zaaizaad de teelt zou beperken, maar dat blijkt voorlopig niet het geval.
Ook het areaal consumptieaardappelen is fors gegroeid: met 8,6% tot 83.200 hectare. In omringende landen is vergelijkbare groei zichtbaar. Het areaal pootaardappelen steeg met ruim 5% tot 41.900 hectare. Daarmee ligt het areaal nog onder het niveau van 2021. Na een daling in 2024 is het totale akkerbouwoppervlak weer toegenomen tot 547.000 hectare, vergelijkbaar met 2023.
Door de gunstige pootomstandigheden en de sterke groei van het areaal staan de prijzen van consumptieaardappelen onder druk. De vraag vanuit de verwerkende industrie is beperkt. Als het groeiseizoen zonder grote problemen verloopt, blijven de prijzen waarschijnlijk laag.
© ING
Glastuinbouw
Sterke export en stabiele prijzen in de sierteeltsector
Na twee jaar van daling is de exportwaarde van de sierteelt in 2024 weer gestegen. Volgens voorlopige cijfers van het CBS kwam de totale export uit op 11,9 miljard euro, ruim 4% meer dan in 2023. Ook in de eerste vijf maanden van 2025 zette de groei door, met een stijging van 3,1%.
Vooral snijbloemen deden het goed. Door minder buitenlandse concurrentie en een kleiner binnenlands aanbod, mede door matig weer, stegen de prijzen. Dat zorgde voor hogere opbrengsten voor telers. Bij groene pot- en perkplantentelers was sprake van een minder goed jaar. De vraag naar groene potplanten was in 2024 (net als in 2023) duidelijk wat lager en de perkplanten hadden last van wisselende weersomstandigheden.
In de eerste vijf maanden van 2025 zien de analysten van ING herstel bij de planten, de export groeide met 4%. Snijbloemen lieten een groei van 2% zien ten opzichte van dezelfde periode in 2024.
Ondanks nieuwe grenscontroles blijft de export naar het Verenigd Koninkrijk goed op peil. In 2024 groeide deze met circa 8%. Wel heeft men te maken met extra kosten. Door een gunstige wisselkoers blijft het voor Britse ondernemers aantrekkelijk om in euro's in te kopen.
De sierteelt is een belangrijke sector binnen de agrarische export. Er werken zo'n 83.000 mensen, oplopend tot 134.000 in piekperiodes. De sector is goed voor 9,3% van de totale agrarische exportwaarde.
Ook in de eerste helft van 2025 blijven de opbrengstprijzen goed. In de zomer daalden de prijzen licht, maar inmiddels is er weer herstel. De prijsontwikkeling wordt ondersteund door een verbeterde koopkracht in Europa in combinatie met stijgende lonen. Met stabielere energieprijzen en positieve economische vooruitzichten ziet 2025 er veelbelovend uit voor de sierteeltsector.
© ING
Vooruitzichten glasgroentebedrijven blijven goed
De gemiddelde prijzen van Nederlandse land- en tuinbouwproducten schommelen jaarlijks flink. Ook in 2024 zagen de analysten van ING duidelijke verschillen ten opzichte van 2023. Die prijsveranderingen tussen opeenvolgende jaren hangen samen met wisselende productieomstandigheden en internationale marktontwikkelingen.
De glasgroentesector liet in 2024 goede resultaten zien. Door lagere energiekosten konden bedrijven hun teeltplan weer aanpassen en vaker kiezen voor belichte teelten. Het areaal belichte groenteteelt, vooral tomaten, bereikte opnieuw het niveau van vóór de energiecrisis. Daarbij is massaal overgestapt op LED verlichting of een hybride vorm van LED in combinatie met SON-T.
Gemiddeld genomen was 2024 een goed jaar voor glasgroentebedrijven. In 2025 zien de analysten van ING echter duidelijke verschillen ontstaan tussen de drie hoofdteelten. Ook de verschillen tussen bedrijven onderling nemen toe. Een goede locatie en een slimme energiemix worden belangrijker om concurrerend te blijven.
© ING
In 2025 zien de analysten van ING een gemengd beeld. De tomatenprijzen lagen in de eerste maanden duidelijk onder het langjarig gemiddelde, maar trokken in de zomer aan. Daardoor lijkt het seizoen alsnog redelijk te eindigen.
Voor paprikatelers is het beeld minder positief. Na een aantal goede jaren blijven de prijzen achter. Veel telers halen hun prognoses niet en 2025 lijkt een minder jaar te worden.
Komkommertelers daarentegen profiteren nog steeds van een sterke vraag en goede prijzen. Voor deze groep belooft 2025 een bovengemiddeld jaar te worden.
© ING
Energie blijft een belangrijke succesfactor voor glasgroentetelers. Bedrijven met een warmtekrachtkoppeling (WKK) wisten ook in 2024 goede resultaten te behalen dankzij slim energiemanagement.
Hoewel de energiekosten daalden, stegen andere kostenposten juist fors. Vooral personeelskosten en directe productiekosten gingen met 10% of meer omhoog.
De trend van schaalvergroting zet door. Ook in 2025 groeien bedrijven verder, zowel autonoom als via fusies en overnames. Positief nieuws: de gasprijs is recent gedaald naar het laagste niveau van dit jaar. Dat biedt perspectief voor de tuinbouwsector.
Glastuinbouw investeert in de toekomst
De hoge energieprijzen van de afgelopen jaren hebben veel glastuinbouwbedrijven aangezet om versneld te investeren in energiebesparing en -transitie. Vooral LED-belichting en extra schermdoeken zijn populair. Ook nieuwe WKK-installaties worden veel geplaatst, waarmee bedrijven inspelen op de veranderende energiemarkt en verlaging van hun gasverbruik. WKK's worden bovendien ingezet om onbalans op het elektriciteitsnet te reguleren.
Geothermie wint terrein en zal op termijn een belangrijke rol spelen in het behalen van de klimaatdoelen. In het convenant energietransitie glastuinbouw is afgesproken dat de sector in 2040 CO2-neutraal wil produceren. Wel is een voldoende CO2-aanvoer essentieel bij het gebruik van geothermie. Die beschikbaarheid is momenteel niet altijd gegarandeerd. De concurrentie die er aanstaande is met bijvoorbeeld het porthosproject voor opslag van CO2 maakt de transitie lastiger
Nieuwbouw van kassencomplexen is momenteel zeer beperkt. De combinatie van energie-onzekerheid en hoge bouwkosten remt investeringen. De analysten van ING voorzien dit jaar geen structurele veranderingen, waardoor de impact van nieuwbouw op de markt klein blijft.
Voor meer informatie:
Jan Willem van den Berg
ING
[email protected]
https://www.ing.nl/
