Tholen - Om 'off-grid' te opereren moet je kunnen terugvallen op een 'local grid'. Dat is algemeen bekend. Waterman Onions gaat evenwel nog een stap verder: met een 'smart local grid' wil het bedrijf zijn duurzaam lokaal opgewekte energie – afkomstig van zonnepanelen, een windmolen en vijf warmtepompen – via een innovatief energiemanagementsysteem perfect afstemmen op de energievraag van het uienverwerkingsproces. Zo gaat er bij overproductie geen energie verloren en wordt het aardgasverbruik tot een minimum beperkt in tijden van lage opbrengst uit hernieuwbare bronnen. "Op deze wijze hebben we op onze locatie een klein energie-fabriekje gecreëerd", aldus directeur-eigenaar Erik Waterman.
© Waterman
Erik en Wim Waterman
Ruim vijf jaar geleden werd het voor Waterman Onions glashelder: het bedrijf wilde zoveel mogelijk van het gas af. "We hadden toen al flink wat zonnepanelen liggen en die leveren vooral in de zomer veel stroom op", vertelt Erik Waterman. "Dat kwam ons eigenlijk goed uit, want juist in juli, augustus en september verbruiken we hier het meest. Maar als in de zomer alle 144 ventilatoren draaien, dan zitten we tegen de grenzen aan. Dus was de volgende stap in het streven naar verduurzaming de keuze om vijf grote industriële warmtepompen aan te schaffen. In de winter daarentegen ligt het energieverbruik weer duidelijk lager, omdat er dan nauwelijks gedroogd wordt. Dan draaien we op een capaciteit van zo'n 300 kilowatt per uur."
De harde realiteit
Waterman Onions verwerkt jaarlijks zo'n 170.000 ton uien, die gedroogd, verpakt en wereldwijd geëxporteerd worden. Het drogen vraagt de meeste energie. "Natuurlijk speelt duurzaamheid een rol bij onze keuze voor hernieuwbare energie, maar eerlijk is eerlijk: ook de harde realiteit telt mee. De elektriciteits- en gasfactuur zullen in de toekomst alleen maar verder stijgen en een stabiele aanvoer van stroom en gas is niet meer vanzelfsprekend", zegt Erik. "Helaas hebben we ook bij ons op locatie last van netwerkcongestie. Je eigen energie zoveel mogelijk zelf duurzaam opwekken en kunnen opslaan geeft economische voordelen en het maakt je minder afhankelijk van het elektriciteitsnet."
© Waterman
In 2023 werd beslist om het bestaande zonnepanelenpark uit te breiden. "We hebben er 1.800 geplaatst op de andere daken (oost-west) waarmee het totaal op 6.200 panelen komt", vertelt Erik. "Die leveren samen een vermogen van 2 megawatt. Maar ja, in de winter doen zonnepanelen nauwelijks iets. Daarom realiseerden we ook een aansluiting op de windturbine van de buurman, met een vermogen van 700 kilowatt. Deze wekt jaarlijks zo'n 1,5 miljoen kilowattuur aan energie op. Dankzij de combinatie van zon en wind kunnen we nu zo'n 70-80% van onze totale energiebehoefte zelf duurzaam opwekken."
Toch blijft er een uitdaging op piekmomenten. "Als er veel zon én veel wind is, lever je structureel stroom terug aan het net. Daar krijg je tegenwoordig bijna niets meer voor. Dus besloten we die stroom op te slaan." Waterman Onions investeerde in een energieopslagsysteem – accupakket – van 2 megawattuur, voldoende om het bedrijf vijf uur lang volledig op eigen stroom te laten draaien.
Klaar voor de toekomst
"Met een levensduur van 10.000 cycli zijn we klaar voor de toekomst", zegt Erik. "Bovendien hebben we gebruik kunnen maken van de Energie-investeringsaftrek-80 (EIA), wat een flinke steun was." De batterij is gecertificeerd voor handel op verschillende energiemarkten, waaronder de onbalansmarkt en de FCR en aFRR. "Daarnaast kunnen we ook helpen om netwerkcongestie te verminderen door bijvoorbeeld een aan-tal grote stroomverbruikers en zonnepanelen op bepaalde momenten op afroep uit te zetten. Dat slim sturen heet 'curtailment'."
© Waterman
Het afschakelen van zonnepanelen wordt aangestuurd door het Energie Management Systeem. Maar het EMS doet meer dan dat alleen. "De 'smart local grid' optimaliseert ook productie, opslag en verbruik van de energie en het doet dat onder meer op basis van weersvoorspellingen. Zo kan het EMS bepalen wanneer het droogproces natuurlijk kan plaatsvinden. Op een warme, zonnige dag met lage luchtvochtigheid kun je uien gewoon met buitenlucht drogen. Geen kunstmatige droging nodig. En de opgewekte energie van die dag, die opgeslagen is in de accu, geef je 's avonds terug aan het net", legt Erik uit.
Het EMS zorgt bovendien voor een slim beheer van de machines. Waterman Onions plaatste daarvoor Janitza meters, zodat het de ventilatoren automatisch kan aansturen en in toerental afschalen. "Door inzicht in ons verbruik kunnen we pieken vermijden en processen gefaseerd opstarten. Deze zogenaamde 'peak shaving' zorgt er nog steeds voor dat we geen nieuwe 'liefdesbrieven' van Liander ontvangen vanwege overschrijding van onze transport- of aansluitingslimiet", vertelt Erik.
CO₂-besparing en energiefactuur
In 2024 gebruikte Waterman Onions nog slechts 20.000 m³ gas – een daling van 280.000 m³ ten opzichte van vroeger. "Dat is goed voor een besparing van ongeveer 500 ton CO₂-equivalent per jaar. En onze energiefactuur ligt lager dan vroeger, toen we grote hoeveelheden gas en stroom moesten inkopen", aldus Erik. Toch is de besparing niet zo spectaculair als men zou denken. "Elektriciteit zelf is relatief goedkoop, maar de netwerkkosten en energiebelasting maken het prijzig."
© Waterman
Hoewel het systeem op financieel vlak voordelen biedt, was de installatie geen sinecure. "De accu alleen al bracht heel wat extra werk met zich mee", aldus Erik. "We moesten een transformator aanpassen, een nieuwe stuurkast installeren, een EMS op maat laten maken. En dan heb je nog de keuringen, verzekeringen, blusinstallatie, en een aparte vergunning bij de gemeente. Dat had heel wat voeten in de aarde." Voor de realisatie werkte Waterman Onions samen met ScholtEnergy, Beter Duurzaam, Solar Edge, Tolsma-Grisnich, Ampowr, Installatiebedrijf Boxum en Kenter. "Het is een complex geheel, maar het werkt. En daar zijn we trots op."
Volgende stap: laadplein
Intussen kijkt Erik al vooruit. "We hebben een aanvraag gedaan voor een laadplein voor elektrische vrachtwagens. De verwachting is dat elektrische trucks snel in opmars komen. Zeker als wetgeving verplicht elektrisch te rijden. Dan is het handig als de wagens hier een half uurtje aan de prik kunnen, terwijl ze bijvoorbeeld een container met uien laden. Bovendien zitten we hier 500 meter van een afrit van de A6, een toplocatie. Ik heb weet van transportbedrijven in de regio die wel een laadplein willen bouwen, maar er de capaciteit op het net niet voor hebben. Wij hebben dat wel. Een laadplein is wellicht een interessanter businessmodel dan teruglevering aan het net met een zeer lage prijs", denkt Erik.
Hoewel er meer bedrijven zijn met zonnepanelen en accu's, onderscheidt Waterman Onions zich met een volledig geïntegreerde aanpak. "Een windmolen, zonnepanelen, warmtepompen, accu, energiehandel én een slim EMS: dat zie je nergens anders in Nederland", stelt Erik. "En er zijn alleen maar voordelen: minder CO₂-uitstoot, efficiënter energiegebruik, minder afhankelijkheid van gas, minder belasting van het elektriciteitsnet. Met deze aanpak willen wij laten zien dat duurzaamheid, innovatie en ondernemerschap hand in hand gaan. Daarmee hopen we ook andere bedrijven in de sector te kunnen inspireren." En de kwalitatieve uien waarvoor Waterman Onions bekend wil staan, zijn nu ook duurzame uien.
Voor meer informatie:
Erik Waterman
Waterman Onions
Hannie Schaftweg 12
8304 AR Emmeloord
Tel +31(0)527-617496
[email protected]
www.waterman-onions.nl
Dit artikel is afkomstig uit de uienspecial van het vakblad Primeur. Klik hier om een abonnement af te sluiten.
