Binnen innovatieproject Success4BioActives werken, onder regie van Brightlands Campus Greenport Venlo, diverse onderzoeksgroepen van Maastricht University en HAS green academy samen met onderzoeksbedrijven Compas Agro, Botany, Blue Engineering en Brightlabs. Waar houden de verschillende partijen zich mee bezig?
Freddy Troost, universitair hoofddocent en research leader, en Colin Dohmen, promovendus, vertellen in dit artikel van Brightlands over hun rol vanuit Universiteit Maastricht binnen het project.
© Brightlands
Colin in het laboratorium
Suikeropname verminderen
Freddy en Colin onderzoeken binnen Success4BioActives met name het effect van bioactieve inhoudsstoffen op de suikerhuishouding in het lichaam. Daarbij ligt de focus op polyfenolen: een grote groep plantaardige stoffen met mogelijke gezondheidsvoordelen. Colin: 'De effecten van polyfenolen zijn divers: van ontstekingsremming tot betere suikerregulatie en zelfs mogelijke effecten op het gebied van cognitie.'
Success4BioActives bouwt voort op eerdere onderzoeken en projecten waaronder Waarde van Limburgs Fruit, waarin Universiteit Maastricht samenwerkte met Universiteit Hasselt en regionale partners om de gezondheidseffecten van bioactieve inhoudsstoffen in appelrassen te onderzoeken. Colin: 'We onderzochten toen polyfenolen in fruit en hun effect op de suikerhuishouding. In Success4BioActives hebben we die kennis gebruikt, maar ligt de focus op groenten en kijken we bijvoorbeeld welke polyfenolen de suikeropname kunnen verminderen in de darmen.'
Mix van bioactieve inhoudsstoffen
Het team onderzocht polyfenolen in verschillende stappen: eerst werden enzymtesten uitgevoerd, gevolgd door experimenten met celsystemen. Koolhydraten in ons voedsel moeten eerst door spijsverteringsenzymen worden afgebroken voordat de suikers in de darm kunnen worden opgenomen. Polyfenolen blijken zowel de afbraak als de opname van suikers te kunnen beïnvloeden. Combinaties van polyfenolen bleken veel grotere effecten te hebben dan afzonderlijke stoffen. Daarom richtte het onderzoek zich op mengsels van bioactieve inhoudsstoffen, zoals die van nature in gewassen voorkomen.
Colin: 'Als je een appel of broccoli eet, zitten daar heel veel verschillende polyfenolen in. We zagen dat wanneer we drie polyfenolen combineerden, de spijsverteringsenzymen minder actief werden. Dat is gunstig, omdat er dan minder koolhydraten worden afgebroken, en dus minder glucose wordt opgenomen door het lichaam. Bovendien werd dit glucose ook minder goed opgenomen door de darmcellen, door de effecten van polyfenolen op glucosetransporters in de darm. De polyfenolen zelf worden ook opgenomen door ons lichaam, waarbij een grotere opname van polyfenolen goed is voor de gezondheid. Interessant genoeg zagen we dat polyfenolen beter worden opgenomen vanuit de darm als ze in combinatie met andere polyfenolen worden ingenomen. Dat laat zien dat deze combinatie veel beter werkt dan wanneer je de polyfenolen los zou nemen.'
Intensivering van waardevolle samenwerkingen
De kracht van Success4Bioactives zit in de nauwe samenwerking tussen fundamenteel laboratoriumonderzoek, innovatieve teeltmethoden en de ambitie om gezondheidswinst voor consumenten te realiseren. Freddy: 'Wij doen al sinds 2016 onderzoek op Brightlands Campus Greenport Venlo. Vanaf het begin was het onze missie om intensiever samen te werken met bedrijven op de campus. De samenwerking is zeker versterkt tijdens dit project. We hebben nu korte lijnen met Innoveins en Brightlabs voor complexe analyses, en met Compas Agro die intensief contact heeft met telers en hen kan adviseren over optimale groeiomstandigheden om het gehalte aan gezonde inhoudsstoffen in gewassen te verhogen.'
Volgens Freddy is die kruisbestuiving essentieel: 'Wetenschap en teelt moeten hier hand in hand gaan. Welke gewassen bevatten welke polyfenolen, en hoe kunnen we die concentraties verhogen? In de nabije toekomst nemen we ook de rol van voedingsvezels mee in dit onderzoek.'
Van het lab naar de mens
Het project Success4BioActives is bedoeld als opmaat naar groter vervolgonderzoek. De volgende stap is concreet: een klinische studie met proefpersonen. Daarin onderzoekt het team van Freddy en Colin een bekende uitdaging: de slechte opname van polyfenol quercetine (een antioxidant) in het lichaam. Colin: 'Quercetine heeft mooie effecten in het lab, maar het wordt bijna niet opgenomen in het lichaam. We hebben een manier ontwikkeld om het in te kapselen in kleine vezelbolletjes. Die blijven langer aan de darmwand plakken, waardoor de opname mogelijk verbetert.' Dit onderzoek zal in de eerste helft van 2026 uitgevoerd worden op de Brightlands campus in Venlo.
Proefpersonen krijgen suiker en quercetine toegediend. Colin: 'We willen weten of quercetine in vezelbolletjes beter werkt dan losse quercetine. Om dat te meten, kijken we 24 uur lang in het bloed hoeveel van de stof echt op de juiste plek in het lichaam terechtkomt.' Freddy voegt toe: 'Dit is echt een belangrijke stap richting toepassingen voor mensen met overgewicht, prediabetes of andere gezondheidsrisico's.'
Toekomstig onderzoek richt zich niet langer op losse stoffen, maar op volwaardige voeding. Freddy sluit af: 'Dat is waar we naartoe willen: gezondere variëteiten ontwikkelen met hogere concentraties van waardevolle inhoudsstoffen, de best mogelijke bereidingsmethoden onderzoeken en uiteindelijk mensen helpen gezonder te worden door betere voeding.'
Bron: Brightlands Campus Greenport Venlo
