De effecten van de coronacrisis zijn voor de akkerbouwketen nog steeds zichtbaar. De vraaguitval van voornamelijk fritesaardappelen heeft tot lagere inkomsten geleid. Dit heeft nog steeds gevolgen voor de liquiditeitspositie van veel akkerbouwers.
De gemiddelde stand op de lopende rekening van akkerbouwbedrijven was aan het eind van het derde kwartaal 2020 verder gedaald tot ruim 4.000 euro. Deze stand is hoger dan vorig jaar rond dezelfde tijd (- 1.300 euro). Deze verbetering is mede te danken aan de vervroegde uitbetaling van betalingsrechten door RVO. De akkerbouwbedrijven ontvingen in juli een voorschot van gemiddeld ruim 12.000 euro; normaal vindt deze betaling pas in december plaats. In augustus 2020 waren de bijschrijvingen hoger dan de afschrijvingen op de rekening-courant, in tegenstelling tot het jaar ervoor. Betalingen door aardappelverwerkers waren het derde kwartaal hoger dan het jaar ervoor, terwijl in mei en juni de betalingen nog sterk achterbleven bij 2019.
De liquiditeitspositie werd ook positief beïnvloed doordat er minder werd geïnvesteerd en minder belasting werd betaald dan het jaar ervoor; dit kan uitstel van betalingen betreffen in verband met coronamaatregelen vanuit de overheid. Daarnaast werden door de banken aflossingen, en soms ook rentebetalingen, uitgesteld tot 1 oktober. Door bovengenoemde maatregelen is de liquiditeitspositie op peil gebleven. Op de langere termijn kan alsnog een daling plaatsvinden. Belastingen en uitgestelde financieringslasten zullen uiteindelijk betaald moeten worden. De betalingen in december van RVO zullen lager zijn en investeringen blijven nodig om de bedrijfsuitrusting op orde te houden. Daar staat tegenover dat een aantal akkerbouwers een uitkering zullen ontvangen vanuit het noodfonds voor de fritesaardappelen.
De bijschrijvingen waren in het derde kwartaal ruim 20.000 euro lager dan een jaar eerder. Vooral in september waren de bijschrijvingen lager, vooral doordat er in september 2019 nieuwe leningen werden verstrekt. De uitgaven waren 34.000 euro lager dan het jaar ervoor. Vooral door lagere betalingen aan de Belastingdienst, rente en aflossing en lagere investeringen. Er zijn wel extra kosten voor beregening gemaakt in verschillende akkerbouwgebieden.
Vooruitzichten 2020
De oogst van diverse akkerbouwgewassen loopt nog. De prijsontwikkeling voor uien en suiker is wat gunstiger dan vorig jaar. De aardappelprijzen zijn fors lager dan vorig jaar. Voorraden van bijvoorbeeld ingevroren frites zijn groot, wat niet gunstig is voor de prijs van vrije aardappelen. De contractprijzen die begin 2020 zijn vastgelegd, zijn iets hoger dan in 2019. Een prognose voor de liquiditeitsontwikkeling is onzeker. De afzet van de akkerbouwproducten zal sterk afhankelijk zijn van de Europese of mondiale ontwikkelingen op het gebied van corona. Het laatste kwartaal zorgt normaal gesproken voor een toename van de liquiditeit. Door de prijsontwikkelingen en de lagere uitbetaling door RVO (gemiddeld nog 18.000 euro per bedrijf) zullen de bijschrijvingen waarschijnlijk lager uitvallen dan vorig jaar. Voor bedrijven die aanspraak hebben gedaan op de Regeling tegemoetkoming land- en tuinbouwondernemers COVID-19 - dat zijn in de akkerbouw dus bedrijven met fritesaardappelen die niet tot frites zijn verwerkt - zullen de al uitbetaalde voorschotten de komende maanden worden aangevuld na vaststelling van de definitieve hoeveelheden niet-geleverde aardappelen en van de vergoeding per kg aardappelen. Daarnaast wordt ook nog de afwerking van diverse aardappelpools verwacht. De vaststelling van de definitieve prijzen en uitbetaling is uitgesteld omdat ook een gedeelte van die aardappelen via een alternatief kanaal is afgezet en de uitkering uit het noodfonds helder moest zijn voor de prijs bekend gemaakt kan worden.
Met betrekking tot de graanmarkt worden er records gebroken. De Matif tikte het decembercontract de hoogste prijs aan sinds augustus 2018. Er is een positieve stemming op de mondiale granentermijnmarkten. Daarnaast zijn de opbrengsten van uien en peen redelijk tot goed. Deze ontwikkeling kan de inkomensdaling dempen bij een aantal fritesaardappeltelers.
Bron: ABN AMRO