Op verzoek van de Tweede Kamer heeft het RIVM een lijst samengesteld met de 100 grootste ammoniakuitstoters in Nederland. Onlangs zijn de achterliggende data van deze lijst opgevraagd via de Wet Open Overheid (Woo). Hierdoor werd duidelijk dat er meerdere fouten in deze lijst zitten, zo meldt het RIVM.
"Tot grote spijt van het RIVM blijken er alsnog fouten te zitten in de top 100 lijst. Het RIVM betreurt de verwarring die hierdoor is ontstaan bij agrarische bedrijven. Het RIVM onderzoekt of de onjuiste emissiefactoren ook op andere plaatsen zijn gebruikt en of dit eventueel gevolgen heeft. Het RIVM laat daarnaast ook evalueren hoe deze fouten ontstonden", aldus de overheidsdienst.
Vanuit het land kwamen meerdere reacties op de lijst van de RIVM, die voor de tweede keer grote fouten bevat. In april bleek dat stallen met moderne, emissiereducerende technieken handmatig een code toebedeeld kregen die hoort bij een vervuilender staltype. Daardoor werd aan deze stallen een hogere uitstoot toegeschreven, zo schrijft De Volkskrant.
Minister van Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal-Zeggelink, geeft aan te balen van de situatie. "Er is door het RIVM een fout gemaakt bij de berekening van de uitstoot van individuele stallocaties. We hebben het hier over mensen en hun bedrijf. Het mag niet zo zijn dat jouw bedrijf wordt aangemerkt als een van de grootste ammoniak-uitstoters in dit land, terwijl de berekeningen niet kloppen en het dus niet is vast te stellen of deze bedrijven terecht op de lijst staan. We moeten erop kunnen vertrouwen dat de informatie die aangeleverd wordt door een onafhankelijk instituut als het RIVM klopt. Ik wil dat het RIVM zo snel mogelijk met meer duidelijkheid komt en de systemen extern laat toetsen. En ik vraag het ministerie van VWS, als eigenaar van het RIVM, om hiertoe opdracht te geven", zegt zij in een brief aan de Tweede Kamer.
LTO: "Dit was het laatste lijstje"
LTO Nederland spreekt van een kwalijke vertoning dat de lijst 'zoals velen al vermoedden foutief blijkt te zijn'. "Gênant en met consequenties. Deze vertoning is niet anders te verwoorden", zegt Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland.
"Er is door diverse organisaties en wetenschappers brede kritiek geuit op het gebruik van generieke modellen voor de aanpak van individuele ondernemers. Telkens hebben we opgeroepen zaken van onderop in gebieden aan te pakken, niet vanuit onzekere modellen die wellicht een algemeen beeld geven maar buitengewoon wiebelig zijn op bedrijfsniveau. Boven op ons principiële standpunt over onteigening is de opnieuw aangetoonde onbetrouwbaarheid van modelmatig goochelen een belangrijke reden om stikstofreductie alleen op basis van vrijwilligheid te doen. Een gedwongen aanpak van bovenaf is juridisch, praktisch en moreel niet volhoudbaar. Dat zou de minister nu ronduit moeten erkennen."
LTO, en met hen velen anderen, hebben kritiek geuit op de manier waarop de stikstofmodellen worden ingezet. "Die kritiek wordt gevalideerd door het feit dat het zelfs een instituut als het RIVM niet lukt om een top-100-lijst van ammoniakuitstoters op te stellen." Zij sluiten af: "Het mag na deze farce van lijsten van uitstoters duidelijk zijn dat een lijst van piekbelasters, waar nog een rekenslag overheen moet gaan om van emissie naar depositie op natuurgebieden te komen, geen basis biedt voor dwingende maatregelen. Alleen op vrijwillige basis, waarbij boeren én andere ondernemers zelf kiezen voor verdere verduurzaming, verplaatsen of stoppen kan beleid standhouden."
Door het stof
De RIVM heeft nu haar excuses aangeboden. "Het is een kras op ons blazoen als kennisinstituut", zei directeur Milieu en Veiligheid Charles Wijnker tegenover een 'uiterst kritische' Tweede Kamer. Hij noemt het 'pijnlijk', zo schrijft AD. Kamerleden zijn niet te spreken over de jongste blunder. De fout is slecht voor het vertrouwen in het RIVM, aldus de politici. Er gaat over stikstof al zoveel nepnieuws rond, verzucht CDA-Kamerlid Derk Boswijk.