Tholen – Donderdag 20 april vond in Terneuzen het Agri & Food Logistiek Congres plaats rondom het centrale thema: slimme oplossingen in verslogistiek. Want, zo stelt het programma, de snel veranderende verslogistiek zit vol met kansen, maar ook met knelpunten.
Rieneke Kok en collega Zoey Leigh Hendrickx
Dagvoorzitter Rieneke Kok van het organiserende Nieuwsblad Transport geeft aan dat na een succesvolle eerste editie in 2022 het congres in 2023 als zelfstandig evenement is georganiseerd om het een meer prominente plek te geven. Partners in het Agri & Food Logistiek Congres zijn Topsector Logistiek, North Sea Port, Port of Zwolle en TKI Dinalog. Rieneke verwacht dat het congres in 2024 zal terugkeren.
Inloop met lunch
Vertragen
Eén van de oplossingen die Sander de Leeuw, professor Supply Chain Management bij Wageningen University & Research, ziet voor verduurzaming van de logistiek is het vertragen ervan. Hij geeft aan dat nog altijd veel wordt gedacht vanuit voorraden; wat er beschikbaar is en geleverd kan worden. Als beter bekend is wat de vraagkant nodig heeft, is er meer ruimte voor consolidatie, kan de levering dus vertragen en daarmee verduurzamen.
Het vervoer gaat dus langer duren en hoe krijg je de consument daarin mee? “Het moet ze verteld worden en daar ontbreekt het nog aan. Bij online bezorging wordt niet verteld wat het duurzame voordeel is van langer wachten: consolideren is duurzamere verlading en minder verkeer op de weg.” Daarnaast leidt het tot minder kilometers en dus een besparing.
Local for local, binnen een straal van 100 tot 150 kilometer, leidt dan vaak bij directe levering aan de winkel weer tot extra kilometers, geeft Sander aan. Daarbij nemen de kosten toe omdat de ladingen kleiner zijn. Vervoer via het distributiecentrum ziet hij dan ook als beste oplossing voor lokale producten.
Experimenteren in de computer
WUR collega Expertise Leader and Research Scientist Postharvest Engineering Leo Lukasse richt zich op het ontwikkelen van zogenaamde digital twins. Die digital twin wordt gevoed met metingen uit de realtime wereld. “Daardoor maken we een digitale kopie en die kopie is zo goed dat we onderweg weten wat de kwaliteit is van de fysieke tweeling.” Leo geeft aan dat het systeem kan worden gebruikt voor het simuleren van bepaalde beslissingen op basis van de data. “Zo hoeft bijvoorbeeld de echte aardbei het experiment niet te ondergaan. We mogen fouten maken in de computer.”
Links: Maxime Bouillon, rechts: Leo Lukasse
Block Chain niet altijd een oplossing
Dat de block chain niet altijd de gedroomde oplossing kan bieden, is de kern van het verhaal van Maxime Bouillon, Project Manager bij Spark! Living Lab. Hij heeft zich onder meer beziggehouden met het onderzoeken hoe aardappelverwerker Lamb Weston/Meijer voordeel zou kunnen behalen uit deze technologie. Dat bleek lastig. Hoewel er al een prototype was en er zeker voordelen konden worden behaald op het gebied van temperatuurbeheersing, geeft Maxime aan dat er veel hordes waren en uiteindelijk de kosten te hoog en de opbrengsten te laag. “Hoewel ik geloof dat er zeker toekomst is voor block chain, is deze technologie geen hype meer. We moeten realistisch blijven: de opbrengst was niet groot genoeg.”
‘Vlug’ niet altijd wenselijk
Ook Jan Peter Müller, directeur van Müller Fresh Food Logistics , sinds kort onderdeel van Dachser, merkt dat ‘vlug’ al jaren een heel belangrijk aspect is in transport. Daardoor is de algemene trend dat de voorraden laag zijn en hij vraagt zich af of we daar de afgelopen jaren niet een beetje voor zijn gestraft. Toch vindt hij het streven naar ‘vlug’ niet altijd wenselijk. “Voor sommige versproducten is het niet anders mogelijk, maar voor sommige producten kan er best vertraagd worden.”
Daarbij gaat het dan om het maken van combinaties waarbij door afstemming de maximale synergie tussen klanten wordt behaald. “Vaak is het verschil maar een kwestie van uren.” Ook de aansluiting op het netwerk van Dachser speelt daarbij een rol. “Door die schaal en fijnmazigheid kun je een efficiency bereiken die veel groter is.”
Daarnaast stelt Jan Peter vast dat de transitie naar volledig elektrisch rijden nog lang zal duren. Daarom focust het bedrijf op wat er nu mogelijk is om te verduurzamen. Zo wordt gebruik gemaakt van remenergie om te koelen en wordt alle CO2-uistoot afkomstig van diesel, gecompenseerd. “Je kunt er van alles van vinden, maar is wel iets wat je nu kunt doen.”
Trein rendabel vanaf 700 kilometer
Ook de modal shift naar trein is belangrijk voor de duurzaamheid, zegt Fred Lessing, Director Intermodal Solutions bij Freshrail. Hij ziet dat de prijs vaak nog een struikelblok blijkt. Fred geeft aan dat het break-even punt voor treinvervoer rond de 700 kilometer ligt. “Op het lange stuk is rail echt veel goedkoper dan over de weg.” Hij merkt op dat de kosten worden opgedreven door het voor en na traject per truck en doordat een elektrische locomotief vaak niet bij een terminal kan komen. Fred verwacht dat een hub hierin uitkomst kan bieden. “Als er een hub mogelijk is voor vers, kan ook het break-even punt in kilometer teruglopen.”
Transitie brandstof
Bio LNG is een oplossing die Erik Goldberg van afvalverwerker Renewi aandraagt. Zij vergisten onder meer over-de-datum voedsel om primaire energie te verkrijgen bijvoorbeeld in de vorm van elektriciteit of LNG die wordt gebruikt voor de eigen vloot. Erik denkt dat bio LNG een transitie brandstof is, maar merkt wel dat de markt ervoor enorm is. “Het wegvervoer en de scheepvaart zijn erg geïnteresseerd.”
Lage waterstanden
Soms is het ook het veranderende klimaat dat het vervoer parten speelt en tot het inzetten op andere modaliteiten noopt. Zo ziet Thierry Cardon van Euro Silo, dat zich focust op de op- en overslag van granen, dat de droogte voor problemen op de rivieren zorgt en daarmee de binnenvaart ontregelt. “Met de grote droogtes geloof ik dat er meer en meer wordt ingezet op trein of andere oplossingen.” Hij geeft aan dat prijs daarbij wel een rol speelt. “Wij geloven hard in duurzaamheid, maar als het economisch niet rekent, investeert geen enkel bedrijf daarin. Het moet hand in hand gaan.” Thierry ziet dat laag water nu een aanleiding is om over te schakelen op rail en merkt ook dat het enkel dan goedkoper is. “Als het goed werkt en het is niet duurder dan binnenvaart, zal het blijvend kunnen zijn.”
Samenwerking, prijs en informatie
ING Sector Banker Dirk Mulder ziet in verduurzaming van de logistiek ook een rol weggelegd voor de consument. Daarbij merkt hij op dat de goedkoopste prijs nog steeds leidend is en dat milieu impact niet wordt ingeprijsd. “De burger roept heel veel en vindt het belangrijk, maar de consument laat iets heel anders zien.” Toch blijft prijs belangrijk, want hij stelt vast dat er een grote groep consumenten is die weinig te besteden heeft en een groep consumenten die weinig interesse heeft in verduurzaming. “We moeten die consumenten meenemen in de reis en we zullen er aan moeten wennen dat de prijs iets hoger wordt.” Maar ook weer niet te veel om die reis te doen slagen. “Als het prijsverschil met regulier te groot is, weet je dat het niet lukt. Dirk ziet samenwerking, prijs en informatie als de kernpunten in de verandering naar een duurzamer vervoer.
Meebewegen
Ook de havens bewegen mee met de laatste ontwikkelingen. Zo laat Jeroen van den Ende van Port of Zwolle weten dat de haven de bouw van een waterstoffabriek ondersteunt. Hij ziet ook een verschuiving naar het spoor. Zo is er momenteel een werkgroep van acht bedrijven die samen met Provincie en gemeente om gezamenlijk een spoorterminal op te zetten. Overigens ziet hij dat niet altijd verduurzaming de aanzet tot het gebruik van andere modaliteiten geeft; het gebrek aan vrachtwagenchauffeurs leidt tot voor de langere afstanden meer focus op bijvoorbeeld barge en deep sea transport.
Datzelfde benoemt ook Sandra de Mey van North Sea Port. “We proberen het vervoer van de weg te halen ofwel met spoor ofwel met binnenvaart.” Toch verwacht zij niet dat de truck ooit gaat verdwijnen, maar wel zal de meer sustainable moeten worden. In het verduurzamingsproces ziet Sandra dat communicatie en samenwerking belangrijk zijn. Het is wat de haven probeert te faciliteren omdat buurbedrijven elkaar vaak slechts van naam kennen, waardoor mogelijke samenwerkingen zoals bijvoorbeeld het gebruik van restwarmte, onbenut blijven.
Dagvoorzitter Rieneke Kok, Jeroen van den Ende en Sandra de Mey