Tholen - Hoewel de biologische uienteelt in Flevoland de laatste jaren flink in opmars is, zijn er ook pioniers die al decennia biologische uien telen. Voorbeelden zijn onder meer de biologische en bio-dynamische teeltbedrijven maatschap Twisk en Van Andel Bio, die al dertig jaar bestaan. Sinds 1995 telen beide bedrijven hun uien gezamenlijk en in 2015 bouwden de 'pioniers in de polder' hun gezamenlijke opslag- en sorteerbedrijf om hun afnemers jaarrond van biologische uien te voorzien. TVA Organics - het bedrijf staat voor Twisk en Van Andel - bewaart, sorteert, verpakt en verkoopt de eigen geteelde uien, sjalotten en knoflook, maar ook in toenemende mate van biologische collega’s. Het bedrijf wordt geleid door Joost Jonk en Piet van Andel namens Van Andel Bio en Bas Groeneveld en Sjaak Twisk namens maatschap Twisk.
Piet van Andel en Bas Groeneveld
Eigen opslag en sortering
Twisk heeft zich gespecialiseerd in de teelt van rode en gele eerstejaars en tweedejaars plantuien, aangevuld met sjalotten en moederbollen voor de biologische zaadteelt, terwijl Van Andel Bio hoofdzakelijk de teelt van gele en rode zaaiuien verzorgt. Samen telen beide bedrijven het komende jaar daarmee een breed palet van ui-achtigen. De biologische uien van Van Andel en Twisk en een groep collega-telers vinden hun weg jaarrond naar supermarkten en andere afnemers in Nederland en buurlanden. "Doordat we geïnvesteerd hebben in eigen opslag en sortering kunnen we de laatste jaren onze afnemers jaarrond van uien voorzien. Waar retailers voorheen kozen voor de import van biologische uien, schuift men nu hun importprogramma's op, waardoor we veel meer Nederlandse bio-uien kunnen verkopen", vertelt Piet van Andel.
De opslaglocatie van TVA Organics heeft een totale opslagcapaciteit van 9.200 ton, waarvan 5.000 ton met een nieuw condensdroogsysteem, op basis van ammoniakkoeling. In de ruime verwerkingshal staan een tweetal sorteerlijnen opgesteld met diverse inpakmogelijkheden. "Dat maakt ons flexibel. Onze klanten vinden het, ook uit kwaliteitsoogpunt een pré dat we zelf sorteren en verpakken. Kwaliteitsmonitoring staat hier centraal en in eigen huis kunnen we dat beter organiseren."
Klaar voor optisch sorteren
De laatste ontwikkelingen op het gebied van optisch sorteren volgt het bedrijf met de nodige interesse. "We hebben de nieuwe loods ervoor ingericht om optisch te gaan sorteren. We wachten tot deze sorteertechniek helemaal uitontwikkeld is, maar dat gaat nu hard. Ik verwacht dat hier binnen twee jaar wel een optische sorteerlijn staat, vooral om een betere interne kwaliteit te kunnen garanderen en ook meer klantspecifieke wensen in te vullen. Je hebt nu eenmaal met een natuurproduct te maken en de kwaliteit is niet altijd zoals je die zou willen", vertelt Piet.
"En iedere afnemer is voor ons belangrijk. We doen er alles aan om onze biologische en bio-dynamische uien zo goed mogelijk bij de klant te krijgen", vervolgt Van Andel. "Weet je, onze afzet is heel anders dan de gangbare uien. Die gaan per boot richting alle hoeken van de wereld. Onze uien gaan met name naar de retail in Nederland en de ons omliggende landen. Dat maakt dat we veel verschillende klanten hebben, allemaal met hun eigen verpakkingswensen, tot biologisch afbreekbare netjes toe. Het is bijna een voorwaarde als je teelt voor een eindklant dat je zelf verpakt. Onze missie is om via korte efficiënte ketens de biologisch geteelde uien voor alle consumenten bereikbaar te maken."
Bio-afbreekbaar netje
"Wij denken meer te gaan kleinpakken. Zodra de vraag er is, schakelen we op. Onze klantenkring varieert van een biologische winkel in Amersfoort die alleen lokaal inkoopt tot aan de grote supermarktketens in Europa. Daarom moeten we ontzettend snel kunnen schakelen. Duitsland is onze grootste afnemer. Ook het Verenigd Koninkrijk koopt veel bio-uien. Frankrijk heeft een groot marktpotentieel, maar ook een behoorlijke eigen teelt. In Nederland loopt het bio-aandeel nog fors achter, maar als je zoals eerder in Duitsland ziet dat een retailer volledig omschakelt met rode uien op biologisch, dan kan het wel ineens hard gaan."
Meeldauwresistente bio-rassen
De marktontwikkeling van de biologische uien is volgens Piet onvergelijkbaar met de gangbare handel. "Gangbaar gaat het product de hele wereld over, in bio is dit meer regionaal in West-Europa. De biologische prijs is stabieler, omdat vraag en aanbod beter in balans zijn en omdat leveranciers en afnemers veelal beseffen dat ze elkaar nodig hebben." De opmars van meeldauwresistente rassen in de biologische teelt heeft volgens de teler de bio-teelt een stabiele basis gegeven. "Dat is voor ons een enorme verzekeringspremie. Toen we die rassen nog niet hadden was dat een enorm manco. Het ene jaar had je een opbrengst van 35 ton per hectare en het ander jaar van 15 ton. Daar kun je geen programma's op plannen."
De teler vreest niet voor verzadiging van de markt door de uitbreiding van het biologische areaal. "Alleen al in Flevoland schakelen er jaarlijks zo'n tien telers over de laatste jaren. Ik heb ook weleens gedacht dat het te hard ging, maar uiteindelijk hebben de uien altijd wel een klant gekregen. De laatste tien jaar zie je wel dat bio zich stevig heeft gevestigd. Het heeft de kritische massa absoluut wel bereikt. Voor ons zit de uitbreiding met name in samenwerking met collega-telers. We vermarkten inmiddels ook de uien van vijftien collega's om de gewenste volumes te kunnen leveren. Wij zijn geen handelaar, maar zoeken het heel erg in de samenwerking voor de lange termijn. We zijn ook alleen maar gebaat bij structurele relaties. Met deze collega-telers en onze afnemers kunnen en willen we prijzen realiseren waarvoor we kunnen telen en waarmee we onze bio-bedrijven kunnen doorontwikkelen!"
100% klaar voor 25% bio-areaal
"Wij zijn dertig jaar terug niet begonnen om biologisch te telen als businessmodel, maar wel uit diepe motivatie dat het beter is voor de wereld. Van jongs af heb ik interesse in de biologische teelt. Inmiddels is het biologische teeltsysteem toekomstbestendig gebleken. De uitspraak van de Europese Commissie om te gaan naar een 25% biologisch landbouwareaal in 2030 juich ik dan ook van harte toe. Ik zou niet weten waarom het niet reëel is. Wij zijn 100% klaar voor de uientransitie. Dat wil zeggen, meer bio in het schap. Maar dan moeten we wel samen met de afzetketens stappen zetten om het toenemende aanbod biologisch product goed te vermarkten."
Voor meer informatie:
TVA Organics
Winkelweg 21
3896 LH, Zeewolde
+31(0) 36 522 8463
info@tvaorganics.nl
www.tvaorganics.nl