Na een moeizaam uienseizoen dat als gevolg van de grote aanvoer gekenmerkt werd door de laagste prijzen sinds jaren ziet het seizoen 2017-2018 er 'interessant' uit, meent een marktagent. Het seizoen zal getekend worden door tekorten met hoge prijzen tot gevolg. Er wordt zelfs gesproken over recordprijzen tot aan september volgend jaar. Eén teler voorspelt dat de prijzen over een jaar echter een dieptepunt zullen bereiken omdat veel telers extra uien planten vanwege de goede prijzen, waarna deze in oktober volgend jaar in zullen storten.
Iedereen is het er over eens dat Zuid-Afrika de komende maanden met een krappe aanvoer van uien te maken krijgt maar de meningen zijn verdeeld over wanneer deze tekorten merkbaar zullen worden. Sommigen verwachten vanaf januari maar anderen denken dat de volumes tot maart of april toereikend zullen zijn, zolang er voorraden uit de uienregio Ceres beschikbaar zijn. Vorige week zijn de uienprijzen echter al verdubbeld vanwege het tekort, laat een grote producent weten.
Onlangs heeft een hagelstorm schade aangericht aan een groot deel van de uienoogst in de Noordkaap. De beschadigde productie zou volgende maand op de markt komen. Hierdoor zal de krapte verder toenemen. De huidige uienaanvoer op AGF-markten (die in dit jaargetijde vooral uit Limpopo komt) ligt op zo'n 700.000 zakken (10 kilo) wat lager is dan vorig jaar (2,1 miljoen versus 2,8 miljoen zakken van 10 kilo). FreshPlaza heeft vernomen dat de volumes uit de noordelijke regio's kleiner zijn als gevolg van de droge zomer. Een groot deel van de uien kwam eind augustus en begin september gelijktijdig op de markt waardoor de prijzen daalden. Telers willen gewassen zoals uien en aardappelen rooien voor het seizoen van zomerregens aanbreekt.
De prijzen zijn al aan het stijgen, een welkome verandering na de matige uienprijzen van het voorgaande seizoen. De prijzen waren zo slecht dat een aantal telers hun productiekosten niet eens terug konden verdienen. Voor telers in het midden en noorden van het land werd de situatie nog verergerd door de lage mais- en aardappelprijzen. Zuid-Afrika had dit seizoen de grootste maisoogst uit de geschiedenis van het land.
Westkaap
In het belangrijke uienteeltgebied Ceres, waar het uienareaal de laatste jaren stabiel is gebleven op 3.000 hectare, zijn er dit jaar aanzienlijk minder uien geplant. Pieter du Toit, voorzitter van Korkom (de vereniging van uien- en aardappeltelers in Ceres) legt uit dat niet exact duidelijk is hoeveel het areaal is gekrompen maar dat de opbrengst duidelijk lager zal liggen. Thys Steenkamp van Donkerbos liet aan FreshPlaza weten dat dat zijn bedrijf momenteel op 30% van zijn gebruikelijke productie zit als gevolg van waterbeperkingen. Er zijn al berichten dat sommige uientelers de uienproductie dit seizoen helemaal voor gezien houden om hun beperkte watermiddelen voor de fruitteelt reserveren.
Gezien het verwachte tekort hebben telers in andere delen van de Westkaap, waaronder Bonnievale en Tulbagh, extra uien aangeplant. Waarschijnlijk zal deze extra aanplant de lagere productie uit Koue Bokkeveld, die van half januari tot het voorjaar op de markt komt, niet kunnen compenseren.
Noordkaap
Noordkaap levert gedurende januari en februari de grootste volumes uien. Er heerst echter verdeeldheid over de te verwachten volumes. Louis de Kock van Wildeklawer in Barkly West vertelt dat de regio sinds jaren niet zo weinig uien heeft geplant vanwege de zwakke prijzen van de laatste twee jaar. Veel telers hebben hun uien vervangen door tarwe.
Kolver Mülke laat weten dat ondanks dat mensen dit seizoen hogere uienprijzen verwachten, men niet mag vergeten dat de gemiddelde prijs vorig seizoen op €1,43 per 10 kilo lag, een prijs die veelal niet kostendekkend was. Veel telers hebben vorig seizoen dan ook verlies geleden op de uienteelt. Ook waren de prijzen van mais en aardappelen laag. "We hebben hogere uienprijzen nodig om het hoofd boven water te kunnen houden," aldus Mülke.
Noordelijke regio
De uienvolumes uit de regio Brits zijn eveneens kleiner maar dit heeft een andere oorzaak dan in de Westkaap. Gedurende het plantseizoen in februari werd deze regio namelijk getroffen door een langdurige periode van hevige regenval die het planten heeft verstoord. Het uienseizoen in Brits wordt wordt nu al één van de slechtste in jaren genoemd.
De volumes uit dit grote teeltgebied zullen maar iets lager zijn dan voorgaande jaren," vertelt Cobus Vorster van het Noordelijke Uiekomitee. In deze periode van het jaar heeft de regio een marktaandeel van nagenoeg 100%. Rond half oktober daalt dit omdat de volumes uit de Noordkaap dan op de markt komen.
Jaco Oosthuizen, van de RSA Group, één van Zuid-Afrika's grootste marktagentschappen, vertelt dat men verwacht dat de volumes uit het noorden snel uitgeput zullen zijn omdat het seizoen vroeg op gang is gekomen vanwege hoge temperaturen. Hierdoor zullen er tekorten in de aanvoer ontstaan.
"Misschien zal er een poging gedaan worden om buiten het seizoen te gaan planten om profijt te halen uit deze tekorten," vertelt hij. "Het ziet er echter naar uit dat we hoe dan ook met een tekort te maken krijgen. Er staat ons een interessant uienseizoen te wachten."
Voor meer informatie:
Pieter du Toit
Dutoit Agri
Tel: +27 21 313 3118
Email: psf@dutoit.com
Thys Steenkamp
Donkerbos
Tel: +27 21 317 0838
Email: thys@donkerbos.co.za
Louis de Kock
Wildeklawer
Tel: +27 15 531 9700
Email: louis@wildeklawer.com
Kolver Mülke
Noord-Kaapse Uievereniging
Tel: +27 82 411 0196
Email: kolverm@rooksein.co.za
Cobus Vorster
Noordelike Uiekomitee
Tel: +27 79 623 7793
Email: noorduie.komitee@senco.co.za