Afgelopen jaar zijn er ongeveer 38 miljoen zakken uien van 10 kg verkocht op de Zuid-Afrikaanse lokale markten. Hiervan waren 9,4 miljoen zakken afkomstig van het Koue Bokkeveld (De Ceres regio in de West-Kaap) en 9,9 miljoen zakken kwamen uit de Noord-Kaap. De noordelijke regio (noordwesten en de Limpopo provincie) is verantwoordelijk voor de helft van de Zuid-Afrikaanse uien, waarbij meer dan 16 miljoen zakken voor de nationale markt bestemd waren in 2016. Hierbij zijn niet de uien voor de supermarktketens zoals Freshmark en Woolworths meegerekend.
Noordelijke producenten verwachten dat 2017 een normaal productiejaar zal zijn vanwege de voldoende regen, die tijdens de laatste periode van de zomer zal vallen. De productieverwachtingen voor de Ceres regio bedragen bijna 3 miljoen 10 kg zakken. Een groot gedeelte van de Zuid-Afrikaanse uienproductie gebeurt op een hoogte van meer dan 1000 meter boven de zeespiegel.
Copyright: Korkom
Van deze productiegebieden exporteert alleen de West-Kaap uien, omdat dit gebied gele uien teelt. Deze hebben een schil die langer meegaat dan witte uien. Tussen 2011 en 2012 is de export naar de EU drastisch gedaald (van 549.947 naar 39.235 zakken), omdat de Zuid-Afrikaanse telers niet in staat waren te concurreren met Europese telers. De Europese producenten ontvangen subsidies van de overheid. Daarnaast stegen de invoerkosten van de dollar en werd de Rand zwakker. Volgens de organisatie Korkom zijn er afgelopen jaar 4.145.896 zakken naar de EU geëxporteerd. De verwachtingen voor dit jaar zijn dat de uienproductie met een miljoen zakken zal toenemen.
Zuid-Afrikaanse telers concurreren ook met uientelers uit Egypte en India, die zich dichter bij de Europese markt bevinden. Daarom richt de West-Kaap uienexport zich steeds meer op de Afrikaanse exportmarkten, in het bijzonder Angola. Hier kwam de export neer op 2.266.465 zakken van 10 kg in 2016. De export is de laatste jaren wel wat afgenomen, vanwege de zwakkere olieprijzen. Zuid-Afrikaanse uien worden via het land overgebracht naar Angola en bereiken de hoofdstad, Luanda, binnen drie dagen. Andere Zuid-Afrikaanse landen worden ook bevoorraad door de Zuid-Afrikaanse uienindustrie.
Zuid-Afrika is niet de enige uienproducent in de regio: Namibië produceert ook uien en heeft een speciaal aardappel- en uienschema. Met dit schema sluiten ze hun grenzen voor de Zuid-Afrikaanse uien tijdens de productie. Dit start half juli en gaat door tot in oktober. De Namibian Agronomic Board: "de Special Potato and Onion Scheme wil alle importerende retailers, groothandelaren en cateraars hun aanbod van lokale telers laten kopen. Alleen zal het lokale aanbod van aardappelen en uien een keer uitgeput zijn en zullen invoervergunningen voor de producten vereist worden om aan de vraag van de consument te voldoen."
Het seizoen in Namibië overlapt met het uienseizoen in het noordelijke gedeelte van Zuid-Afrika. Vanuit die regio worden de uien in aanzienlijke hoeveelheden naar de Cape Town Fresh Produce Market verzonden. Een klein gedeelte gaat naar het noorden van Angola. Een marktvertegenwoordiger vertelde FreshPlaza dat de Namibische uien de prijs van de Zuid-Afrikaanse uien verdrukken.
Copyright: Korkom
Binnenlandse uienprijzen staan onder druk. De huidige prijzen zijn ongeveer 30% lager dan vorig jaar vanwege een groot aanbod. Er is gemiddeld een prijsverschil van 35 tot 40% tussen de West-Kaap uien en de witte uien die in de noordelijke productiegebieden geteeld worden.
Cobus Vorster van de Northern Onion Committee verwijst naar een enorme toename van de kwaliteit en de opbrengst van de uien uit het noorden vanwege de verbeterde cultivars. "De opbrengst is toegenomen van 30t/ha naar 50t/ha. De houdbaarheid is veel beter dan 10 tot 15 jaar geleden." Noordelijke uientelers hebben het voordeel dat ze grote stukken land kunnen gebruiken voor vruchtwisseling met een cyclus van vier tot vijf jaar. Hierdoor kunnen ziekten die via de bodem worden overgedragen, zoals Aspergillus niger (zwarte schimmel op uien) voorkomen worden.
Verder is Zuid-Afrika een producent van uienzaad. Een aantal bedrijven leveren uienzaad aan de Filipijnen, Japan, Nederland, India, Noord- en Zuid-Amerika, maar ook de Zuid-Afrikaanse markt. Pieter Burger, productie manager van Klein Karoo Seed Production: "Afgelopen jaar was een goed jaar voor ons, want het was droog en er waren weinig veldbloemen, dus we hadden een goede bijenbestuiving." De productie van uienzaad gebeurt in de drogere gebieden van de Kaap. Ze willen geen regen tijdens de bestuiving en tijdens de oogst.
Voor meer informatie:
Suretha Deetlefs
Korkom (Ceres Potatoes and Onions Committee)
Tel: +27 23 316 1230
Email: admin@korkom.co.za
Cobus Vorster
Noordelike Uiekomitee
Tel: +27 14 717 1194
Email: noorduie.komitee@senco.co.za
Pieter Burger
Klein Karoo Seed Production
Tel: +27 44 203 5259
Email: pburger@kleinkaroo.com