Het afgelopen seizoen 2020/21 leverde weer een nieuw exportrecord op voor Nederlandse uien. Volgens cijfers van KCB/GFH is er in totaal 1,21 miljoen ton uien (zaaiuien en 2dejaars plantuien) uitgevoerd. Het CBS/Eurostat geeft nog een hoger cijfer, nl. 1,51 miljoen ton. Het verschil zit ’m vooral in de export naar EU-landen. Op basis van dit cijfer is Nederland de grootse exporteur. India is de nummer twee met 1,4 miljoen ton. Dan volgt China met 0,9 miljoen ton en dan volgen Egypte en Mexico met ruim 0,4 miljoen ton. Jan-Kees Boon analyseerde voor het Vakblad Primeur de wereldmarkt van uien.
Aandeel wereldmarkt klein
Die Nederlandse export is op zich natuurlijk best groot, maar op een wereldwijde productie van meer dan 100 miljoen ton uien, die op min-of-meer commerciële schaal wordt geproduceerd, stelt het niet veel voor. Met het groeien van de wereldbevolking wordt de wereldwijde vraag groter en kan het exportrecord best wel weer verbroken worden. Als het dit seizoen niet is dan later. De internationale handel maakt in z’n totaliteit minder dan 10% uit van de productie. Wereldwijd gezien is de teelt van uien per land sterk gerelateerd aan de bevolkingsomvang. Zo is China de grootste producent gevolgd door India. Deze beide grootmachten zijn samen bijna goed voor de helft van de totale uienproductie. Andere grote teeltlanden zijn: de Verenigde Staten, Egypte, Turkije, Pakistan, Soedan, Bangladesh en Iran. De afgelopen tien jaar is de productie wereldwijd sneller gegroeid dan de bevolking en de internationale handel groeide nog sneller.
Nederland levert wereldwijd; andere landen vooral regionaal
De meeste uien die in de wereld gegeten worden komen van eigen bodem. De internationale handel blijft bovendien grotendeels binnen de eigen regio. Nederland vormt daarop een uitzondering. De export van Nederlandse uien is voor 60% (Eurostat; 75% KCB/GFH) gericht op landen buiten Europa. India en China exporteren vooral naar landen in Zuid- en Oost-Azië. Mexico exporteert vrijwel alles naar de Verenigde Staten. En dit land exporteert vooral naar Canada en Mexico. Landen die wel naar afzetmarkten buiten de eigen regio exporteren zijn o.a. Egypte, Turkije en Nieuw-Zeeland.
Grote schommelingen
Een kenmerk van de internationale handel in uien is dat er dikwijls sprake is van grote schommelingen. Dat geldt niet zozeer voor de Nederlandse export. Althans op totaalniveau, maar naar de afzonderlijke afnemers gezien is er wel sprake van schommelingen en dan vooral voor de verre afzetmarkten. Volgens KCB/GFH was Senegal in de afgelopen drie seizoenen wel steeds de belangrijkste afnemer van Nederlandse (zaai)uien met achtereenvolgens 127’, 170’ en 173.000 ton. Ivoorkust was steeds de nummer twee met achtereenvolgens 87’, 110’ en 142.000 ton. Het Verenigd Koninkrijk is de derde afnemer met in de laatste drie seizoenen een export van 103’, 96’ en 142.000 ton. Dan volgen weer een aantal verre bestemmingen, nl. Guinee met een hoeveelheid in het afgelopen seizoen van 67.000 ton, Mauritanië 63.000 ton, Maleisië 48.000 ton, de Filipijnen 40.000 ton, Mali 39.000 ton en Gambia 38.000 ton. Volgens KCB/GFH ging er in het afgelopen seizoen iets minder dan een kwart naar EU27 plus het Verenigd Koninkrijk. Precies de helft van de (zaai)uienexport was gericht op Afrikaanse landen en 13% ging naar landen in Zuid- en Oost-Azië. Volgens CBS/Eurostat was het aandeel van de (zaai)uienexport van EU27 plus het Verenigd Koninkrijk veel groter, nl. 41%.
Nederland groot in plantuien; sjalotten vooral uit Frankrijk en knoflook van overzee
Naast de export van zaaiuien (incl. tweedejaars plantuien) is Nederland ook veruit de belangrijkste exporteur van (eerstejaars) plantuien. In het seizoen 2020/21 exporteerde Nederland (volgens CBS/Eurostat) 127.000 ton. Er springt niet echt een afnemer uit, maar Senegal, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Bangladesh waren de belangrijkste afnemers. De meeste internationale statistieken over uien zijn ook incl. sjalotten. De EU-landen en ook sommige andere landen hebben wel separate gegevens over de handel in sjalotten. Nederland importeerde vorig jaar 4.500 ton sjalotten en exporteerde 19.200 ton. Frankrijk is de grote sjalottenexporteur met vorig jaar een hoeveelheid van meer dan 30.000 ton. Wel is het zo dat de statistieken van de diverse landen vaak niet goed op elkaar aansluiten. Dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor een helder beeld, maar in grote lijnen zijn de trends wel duidelijk.
Vooral in eerste seizoenhelft veel naar verre bestemmingen
Het exportrecord was vooral te danken aan het eerste deel van het seizoen. Toen kon er veel naar verre bestemmingen worden uitgevoerd. Over het hele seizoen gezien is er ca. 10% meer uitgevoerd naar Afrikaanse landen. De export naar Afrika overtrof het exportrecord van het seizoen 2017/18. De plus kwam niet zozeer door de belangrijkste afnemer op het Afrikaanse continent, Senegal, maar vooral door een groei van de export naar Ivoorkust. Maar ook de wat minder belangrijke afnemers zoals Mali en Gambia lieten een grote plus zien. De export naar landen in Zuid- en Oost-Azië was over het hele seizoen 2020/21 iets groter dan in het vorige (record)seizoen. De export naar de belangrijkste afnemer in dat werelddeel, Maleisië, liet echter een vrij forse daling zien, maar grote plussen waren er vooral bij de export naar de Filipijnen, Bangladesh en Indonesië. Doordat de afzet naar Brazilië in het afgelopen seizoen sterk terugviel werd er in totaal zo’n 15% minder naar het Amerikaanse continent verscheept. In het afgelopen seizoen was de Dominicaanse Republiek de belangrijkste afnemer daar, gevolgd door Nicaraqua.
Binnen Europa is het Verenigd Koninkrijk een belangrijke afnemer
In Europa is het Verenigd Koninkrijk veruit de belangrijkste afnemer van uien uit Nederland. Volgens cijfers van KCB/GFH ging het in het afgelopen seizoen om 142.000 ton. Volgens cijfers van Eurostat/CBS ging het zelfs om 160.000 ton. Daarmee was het Verenigd Koninkrijk volgens deze bron na Senegal de tweede afnemer. Opvallend is dat de Engelse importstatistiek (HMRC) voor de import vanuit Nederland uitkomt op maar 76.000 ton. Daarmee is Nederland na Spanje (86.000 ton) de tweede leverancier. Het is wel zo dat volgens de Engelse importstatistiek er veel meer (eerstejaars) plantuien uit Nederland wordt ingevoerd dan volgens de Nederlandse exportstatistiek.
Verschillende cijfers voor handel binnen EU
België en Duitsland zijn de andere grote afnemers binnen Europa. De diverse bronnen geven nogal uiteenlopende cijfers voor deze beide landen. Voor België houdt KCB/GFH het op 37.000 ton en Eurostat komt op 123.000 ton. De Belgische import vanuit Nederland zit daar met 73.000 ton tussenin. Voor de export naar Duitsland zien we iets dergelijks: KCB/GFH 30.000 ton en Eurostat export Nederland 103.000 ton en Eurostat Duitse import uit Nederland 77.000 ton. Het Duitse CBS houdt het op een hoeveelheid van 61.000 ton.
Andere exporteurs leveren vaak binnen eigen regio
Daar waar Nederland juist veel uien exporteert naar verre bestemmingen blijft van de meeste andere landen de export vaak binnen de regio. In de EU27 wordt in een normaal seizoen 350’ tot 400.000 ton van buiten de EU ingevoerd. Nieuw-Zeeland is de belangrijkste leverancier met in 2020/21 een hoeveelheid van 60.000 ton. Peru en Egypte zijn de volgende met in het afgelopen seizoen een EU-import van resp. 49.000 en 46.000 ton. Nieuw-Zeeland exporteert ook veel naar Indonesië en Maleisië. Van de 255.000 ton die Peru vorig jaar exporteerde ging 143.000 ton naar de Verenigde Staten, 43.000 ton naar Columbia en 40.000 ton naar Spanje. Egyptische uien is vooral aan de markt in Saudi-Arabië en daarnaast ook Rusland en Europa. De export van Egypte schommelt nogal. Van 420.000 ton in 2020 naar 630.000 ton in 2019, toen er in het eerste halfjaar veel naar Europa ging vanwege de kleine “droogte” oogst.
Veel uien beschikbaar in voormalige Sovjetrepublieken
In het droogte seizoen 2018/19 importeerde de EU 540.000 ton. Toen werden de uien naast uit Egypte ook uit diverse andere landen gehaald zoals: Oezbekistan, Kazachstan, Rusland en zelfs uit China. Diverse voormalige Sovjetrepublieken en ook nog Turkmenistan en Tasjikistan zijn tamelijk grote uienproducenten en ze exporteren ook uien. In de regel blijft de export binnen de regio, maar er wordt ook wel geëxporteerd naar de Golfstaten.
India de tweede grote exporteur
India is naast Nederland de andere grootmacht als het gaat om export van uien. In het kalenderjaar 2020 exporteerde India 1,5 miljoen ton uien. Hier zitten enkele 10.000den tonnen plantuinen bij. Voor het overgrote deel is de export gericht op landen in de regio met Bangladesh als veruit de belangrijkste afnemer. De export is overigens maar een schijntje van de totale Indiase uienproductie, die meer dan 20 miljoen ton groot is. Overigens voert India de laatste jaren redelijke hoeveelheden uien in. In 2019 en 2020 resp. 76’ en 131.000 ton. Belangrijkste leveranciers zijn Afghanistan (!), Turkije en Egypte. In Zuid- en Oost-Azië is China ook een belangrijke speler. In 2020 exporteerde China 880.000 ton uien. Dat was wel wat minder dan de jaren daarvoor. Vietnam en Japan zijn de belangrijkste afnemers. Ook Pakistan exporteert redelijk wat; in 2020 meer dan 300.000 ton met Maleisië als belangrijkste afnemer gevolgd door Sri Lanka, de Golfstaten, Bangladesh en Singapore. Andere landen die uien exporteren zijn o.a. Mexico (naar de Verenigde Staten), de Verenigde Staten zelf (naar Canada en Mexico), Argentinië (naar Brazilië), Zuid-Afrika (eigen continent), Niger (eigen regio) en Marokko (vooral naar Afrikaanse landen).
In 2020 Bangladesh de grootste importeur; normaal is dat de Verenigde Staten
Bangladesh was in 2020 het belangrijkste importland. India zou vorig jaar bijna 500.000 ton naar z’n buurland hebben uitgevoerd. De jaren daarvoor was dat veel minder. Overigens leveren Turkije en Pakistan ook elk 40’ a 45.000 ton. Uit Nederland kwam ca. 25.000 ton. De Verenigde Staten was voor 2020 steeds de belangrijkste importeur met een hoeveelheid van ca. 550.000 ton. Veruit de meeste importuien kwamen uit Mexico met Peru als goede tweede en Canada als derde. Maleisië is ‛s werelds derde importland. De 480.000 ton van 2020 was minder dan daarvoor. India en Pakistan zijn de belangrijkste leveranciers. Nederland en China volgen daarna. Andere importeurs zijn Saudi-Arabië (meeste uit Egypte en India en Jemen), de Verenigde Arabische Emiraten (meeste uit India en verder uit Iran, Egypte en Turkije), Sri Lanka (vooral India en ook Pakistan en dan Nederland), Irak (vooral uit Iran), Rusland (Egypte is de grootste, gevolgd door China, Kazachstan, Oezbekistan en Turkije), Japan, (bijna alles uit China), Brazilië (bulk uit Argentinië), Senegal (vrijwel alles uit Nederland), Pakistan (uit Afghanistan!), Ivoorkust (Nederland), Kazachstan (vooral uit Oezbekistan en Tasjikistan), Indonesië (uit India, Nieuw-Zeeland en China).
Voor meer informatie:
Jan Kees Boon
Fruit and Vegetable Facts
fruitvegfacts@gmail.com
www.fruitandvegetablefacts.com